5‚0 درصد رشد اقتصادی بدون نفت برای 6 ماه

عبدالناصر همتی روز گذشته و بعد از مدت‌ها سکوت خبری درباره رشد اقتصادی سال 1398، رشد اقتصادی شش ماهه سال 98 بدون نفت را 0.5 درصد عنوان کرده است. وی البته از اعلام رشد اقتصادی سال جاری با نفت امتناع کرده است. این در حالی است که پیش‌بینی‌ها بر این بوده است که قاعدتا با توجه به کاهش شدید درآمد نفتی کشور و نفتی بودن اقتصاد ایران رشد اقتصادی با نفت با عدد قابل توجهی منفی شود. آن‌گونه که صندوق بین‌المللی پول هم پیش‌تر گزارش داده بود رشد اقتصادی با نفت ایران در سال 2019 معادل منفی 9.5 درصد پیش‌بینی می‌شود.  به گزارش «تعادل»، گرچه طبق قانون مرکز آمار ایران، مرجع رسمی اعلام آمارهای اقتصادی کشور عنوان شده ولی این مرکز از ابتدای سال جاری از اعلام نرخ رشد اقتصادی سه ماهه و شش ماهه سر باز زده است. موضوعی که درباره آن توضیح شفافی اعلام نشد، الا آنچه رییس مرکز آمار ایران در نشست خبری خود در ابتدای پاییز سال جاری عنوان کرد و آن هماهنگ نشدن بانک مرکزی بوده است. در عین حال در این مدت بانک مرکزی هم که به شکل سنتی مرجع اعلام‌کننده نرخ رشد اقتصادی و تورم بوده و همواره زیر بار واگذاری مسوولیت اعلام شاخص‌های کلان اقتصادی به مرکز آمار نرفته، آمار مربوط به رشد اقتصادی و در عین حال تورم را مسکوت گذاشته بود. همین امر شائبه‌ای ایجاد می‌کرد مبنی بر اینکه احتمالا رشد اقتصادی سال جاری منفی شده و آمار و ارقام‌ها به نحوی است که دو مرکز دستور گرفته‌اند آمارها را منتشر نکنند. موضوعی که البته هم رییس بانک مرکزی و هم رییس مرکز آمار ایران آن را بارها رد کرده‌اند.

  توضیحات مرکز آمار ایران

ماجرا از این قرار بود که در سال‌های گذشته همواره میان آمارهای اعلام شده مربوط به تورم و رشد اقتصادی دو مرکز اعلام آمار شاخص‌های کلان اقتصادی یعنی مرکز آمار ایران و بانک مرکزی، اختلاف بوده است.

در بعضی موارد اختلافات به بالای دو درصد رسیده و در مواردی گزارش دو مرکز درباره شاخصی معکوس هم بوده است، یعنی در حالی که یکی از تورم فزاینده خبر داده دیگری از منفی شدن روند افزایش قیمت آن گزارش داده است. همین اختلافات و موج اعتراضات محافل کارشناسی نسبت به اینکه چرا از نظام سیاسی درباره شاخص‌های اقتصادی دو صدا شنیده می‌شود در نهایت شورای عالی آمار کشور را به مصوبه‌ای درباره اعلام آمارها هدایت کرد. طبق مصوبه قرار بر این شد که بانک مرکزی و مرکز آمار هر یک به محاسبه نرخ‌های مربوط به تورم و رشد اقتصادی بپردازند ولی آمارهای آنها با یکدیگر منطبق شده و اعلام آمار به مرکز آمار ایران واگذار شود. موضوعی که چندی پیش عامل اعلام نشدن رخ رشد اقتصادی در سال جاری عنوان شد و رییس مرکز آمار به این ترتیب همکاری نکردن بانک مرکزی را عامل اعلام نشده رشد اقتصادی عنوان کرده بود. حالا ولی در سکوت مرکز آمار ایران، رییس بانک مرکزی خود اقدام به اعلام نرخ رشد اقتصادی کرده است، آن هم در صفحه اینستاگرام خود!

طبق آنچه همتی در پست اینستاگرامیش مطرح کرده است، رشد اقتصادی شش ماهه سال 1398 مثبت بوده است. به این ترتیب که در سه ماهه دوم شاهد رشد اقتصادی 9.5 درصدی بخش کشاورزی، رشد 0.4 درصدی گروه صنعت و معدن و رشد منفی 1.4 درصدی خدمات بوده‌ایم.

به گفته همتی با ثبت رشد 0.6 درصدی در سه ماهه دوم سال، در مجموع رشد 0.5 درصدی برای نیمه سال ثبت می‌شود.  همتی البته توضیحی راجع‌به رشد بخش نفت نداده است و فقط به جمله «که البته بخش نفت هم شرایط خاص خود را دارد» اشاره کرده است.  گرچه نرخ رشد اقتصادی بدون نفت اعلام نشده است ولی به تجربه درباره دور‌ه‌های کاهش درآمد نفتی در اقتصاد ایران می‌توان به این نتیجه رسید که رشد اقتصادی کشور با نفت باید منفی باشد.

بررسی روندهای مربوط به رشد اقتصاد ایران در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که همواره با افزایش درآمدهای نفتی متعاقبا رشد اقتصادی افزایش و با کاهش درآمدهای نفتی رشد اقتصادی به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است.

هما‌ن‌طور که بعد از لغو تحریم‌ها در سال‌های 95 و 96 شاهد رشد اقتصادی چشمگیر حاصل از نفت بوده‌ایم و بانک مرکزی رشد اقتصادی سال 96 را معادل 12.5 درصد اعلام کرده که مشخصا حاصل از افزایش فروش نفت تا مرز روزانه 2.8 میلیون بشکه بود.

صندوق بین‌المللی پول هم پیش‌تر گزارشی درباره وضعیت رشد اقتصادی ایران در افق 2019 و 2020 ارایه کرده بود که طبق آن رشد اقتصادی با نفت ایران در سال 2019 به منفی 9.5 درصد می‌رسید. طبق پیش‌بینی صندوق باید رشد اقتصادی ایران بعد سال از 2020 به مسیر افزایش بازگردد.