لزوم سجامی شدن صندوق‌ها به دلیل حجم بالای نقدینگی
گروه بورس|
توسعه زیر ساخت‌های فناوری اطلاعات همواره یکی از مهم‌ترین عوامل رشد و ترقی بازارهای مالی است. از آنجا که ظرفیت اینترنت در بازارهای سهام و سایر بازارهای مالی به گسترش دسترسی اشخاص حقیقی و شرکت‌ها منجر می‌شود از این رو توجه به این مقوله در میان تمامی متصدیان بازار در سراسر جهان از مقبولیت ویژه‌ای برخوردار است. توسعه زیر ساخت‌های اینترنتی نه تنها افزایش امکان دسترسی به زیرساخت‌های معاملاتی می‌شود بلکه با گسترش در میان آحاد جامعه و افزایش استفاده از بستر معاملات سهام، این امکان را فراهم می‌کند که به جز ساختار‌های قبلی امکان ایجاد قابلیت‌های جدید برای بهبود کیفیت سرمایه‌گذاری نیز فراهم شود.
بنا بر چنین قابلیت‌هایی توجه به گسترش زیرساخت‌های فناوری اطلاعات با رویکرد عملیاتی در بازار سرمایه افزایش یافته است. بر همین اساس «سجام» یکی از زیر ساخت‌هایی است که در سال‌های اخیر گسترش یافته است. این سامانه توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه راه‌اندازی شده که از جمله وضایف آن رسیدگی به امور مربوط به ثبت، نگهداری، انتقال، مالکیت اوراق بهادار و تسویه وجوه معاملات است.
شرکت یاد شده از طریق افزایش کارایی پایاپای و تسویه معاملات و کاهش هزینه‌های معاملاتی، کاهش ریسک جعل، سرقت و مفقودی اوراق بهادار نقش مهمی در افزایش کارآمدی معاملات اوراق بهادار ایفا می‌کند. سامانه «سجام» در حال حاضر توانسته نقش بسزایی در افزایش دقت و سرعت صدور کدهای معاملاتی ایفا کند. همچنین آنطور که مقامات شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) عنوان کرده‌اند، قرار است تا از سال آتی مجامع سالانه شرکت‌ها به شکل برخط و از طریق «سجام» در دسترس سهامداران قرار گیرند. چنین امکانی از آن جهت حائز امنیت است که حضور مجازی در مجامع می‌تواند بر آگاهی سهامداران نسبت به عملکرد شرکت‌ها بیفزاید و مشکل عدم حضور فیزیکی آنها در این جلسات را مرتفع کند. همچنین پرداخت سود سهامداران از طریق این سامانه یکی دیگر از خدماتی است که گفته شده در آینده محقق خواهد شد.
با این حال تلاش‌های سازمان بورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به این زمینه محدود نشده و آنطور که مقامات سازمان و مسوولان «سمات» مطرح کرده‌اند، به دنبال توسعه بیشتر کارکردهای فناوری اطلاعات در بازار سرمایه هستند. در همین راستا نشست معرفی سندباکس شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، برگزار شد.
در این نشست علیرضا ماهیار مشاور مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در جمع فعالان صنعت فناوری مالی و بورسی گفت: در یکسال اخیر ۲ و نیم میلیون نفر در سامانه سجام ثبت نام کرده‌اند.
وی با تاکید بر ضرورت توسعه سرویس‌ها و اپلیکیشن‌ها برای ارایه خدمات در بازار سرمایه کشور گفت: هم‌اکنون بیش از ۱۲ میلیون کد معاملاتی ثبت شده در کشور داریم، اما همچنان ضریب نفوذ بازار سرمایه نیاز به افزایش دارد. این در حالی است که اگر سهام عدالت نیز از طریق بورس آزادسازی شود، چیزی حدود ۴۰ میلیون نفر دیگر دارای کد سهامداری خواهند شد.
فعالان اصلی بازار سرمایه سجامی شده‌اند
مشاور مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی افزود: آمارها نشان می‌دهد از ابتدای سال جاری افرادی که حداقل یک معامله داشته‌اند یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بوده‌اند که از این میان ۴۵۰ هزار نفر طی ۳۵ هفته گذشته از سال حداقل هفته‌ای یک معامله داشته‌اند. همچنین بر اساس آمارها ۸۵ درصد افراد سجامی از ابتدای سال بیش از ۱۰۰۰ معامله داشته‌اند که این نشان‌دهنده ثبت نام در سجام از سوی معامله گران اصلی بازار سرمایه است.
مشاور فناوری اطلاعات سمات بیشترین دلیل مراجعه به این سامانه را دریافت گزارش‌های مجامع شرکت‌ها عنوان کرد: پرداخت سود شرکت‌ها از طریق سجام نیز از دیگر موارد استقبال شده از سوی فعالان بورسی بوده است؛ چراکه کاهش تردد سهامداران برای دریافت آن را در پی داشته است.به نحوی که به محض اعلام اجرای این طرح در فرابورس، میزان سجامی‌های آن در کمتر از یک ماه از ۲ هزار نفر به بیش از ۹ هزار نفر رسید.
ماهیار اجرای مجامع الکترونیک را به دلیل زمینه‌سازی برای حضور پررنگ‌تر سهامداران حقیقی در مجامع موثر ارزیابی کرد و گفت: این نوع اجرای مجامع حضور و توان اعلام نظر توسط تک تک سهامداران را به همراه خواهد داشت.
وی همچنین تعداد گوشی‌های هوشمند مورد استفاده در کشور را بیش از ۵۰ میلیون برآورد کرد و با عنوان ضریب نفوذ بیش از ۱۱۰ درصدی شبکه تلفن همراه در جغرافیای کشور گفت: در این میان خلأ اپلیکیشن‌های بورسی به‌شدت احساس می‌شود. ضمن اینکه در حال حاضر ۱۰ درصد نقدینگی کشور در صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و باید این صندوق‌ها را نیز به سمت سجامی شدن پیش ببریم.
تایید معامله‌گران؛ راهکار سپرده‌گذاری
برای الگوریتمی ها
ماهیار در ادامه، با یادآوری نقش‌های سپرده‌گذاری مرکزی گفت: این شرکت دارای سه وظیفه احراز هویت، فعالیت‌های پیش و پس از معاملات و مدیریت ریسک است. وی ایجاد تایید مشتریان الگوریتمی در سامانه سجام را راهکار مناسب برای بهبود فعالیت و توسعه این نوع معاملات در بازار سرمایه عنوان کرد و افزود: به دلیل مشکلاتی که در زمینه فعالیت پلتفرم‌ها در کشور وجود دارد، سجام همواره این آمادگی را دارد که مشتریان پلتفرم‌ها را احراز هویت کند؛ چراکه ایراد از پلتفرم‌ها نیست و این یوزرها هستند که به دلیل عدم KYC مناسب امکان ایجاد اختلال را یافته اند؛ بنابراین با این روش می‌توان مشکلات معاملات الگوریتمی را نیز کاهش داد.
مشاور مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی درباره جایگاه فناوری مالی در بازار سرمایه هم افزود: وقتی حوزه‌های مختلف فناوری مالی را نگاه می‌کنیم می‌توانیم به نقش پر اهمیت آنها در حوزه‌های مختلف مالی پی ببریم. در این میان نقش بورس تک‌ها همچنان نیاز به توسعه دارد.
ماهیار سپس با تاکید بر ضرورت ایجاد سامانه‌های یکپارچه در بانک‌ها خاطرنشان کرد: این خلأ اکنون در بازار سرمایه نیز تا حدی زیادی وجود دارد که باید به همت همه فعالان بورسی و شرکت‌های فناوری اطلاعات فعال در این زمینه مرتفع شود.
در ادامه این نشست، مژگان مقدم، مدیر پروژه سجام با تشریح فرآیند احراز هویت مشتریان جدید در کارگزاری‌ها گفت: در ایجاد سجام برای رفع مشکلات قبلی احراز هویت تلاش شده است، به‌طوری که فرد با مراجعه به سایت سجام و ثبت اطلاعات و آپلود مدارک لازم در این سامانه ثبت نام می‌کند که این اطلاعات توسط مراجع ذی صلاح راستی‌آزمایی می‌شود.
وی با اشاره به وجود سه طرح ورودی در احراز هویت گفت: علاوه بر مراجعه به سایت سجام، امکان ثبت نام در اپلیکیشن‌های پرداخت، اپلیکیشن‌های برخی بانک‌ها و برخی کارگزاری‌ها نیز امکان پذیر است. ضمن اینکه با بررسی همه ورودی‌های سجام نسبت به اعطای سرتیفیکیت اقدام می‌شود. مقدم افزود: راستی‌آزمایی افراد حقیقی از طریق سازمان ثبت احوال کشور، برای افراد غیر ایرانی از سامانه پژواک و اشخاص حقوقی نیز از طریق قوه قضاییه صورت می‌گیرد.
وی در خصوص میزان پراکندگی امکان هویت سنجی در کشور نیز گفت: در حال حاضر ۳۳۰ شهرستان در کشور احراز هویت سجام را انجام می‌دهند.
کاهش زمان اعطای کد بورسی از ۲ روز به ۱۰ دقیقه
مدیر پروژه سجام کاهش زمان اعطای کد بورسی از ۲ روز کاری به ۱۰ دقیقه را نیز از مزایای دیگر اجرای سجام عنوان و خاطرنشان کرد: مهم‌ترین مساله این است که بتوانیم اطلاعات را به اشتراک بگذاریم و با این کار بهره وری لازم در بازار سرمایه کشور را ایجاد کنیم، به ویژه در زمینه استارتاپ‌ها که اکنون در کانون نگاه ویژه است.
در ادامه، نازنین خوشنویسان، مدیر پروژه بلاک چین و مشاور فین تک شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با تشریح زمینه‌های متنوع فعالیت استارتاپ‌های فین تک در جهان به ویژه در زمینه ایجاد پلت فرم‌های مالی گفت: در این نوع سرمایه‌گذاری به افراد اجازه داده می‌شود که به شرکت‌ها وام بدهند، به نحوی که اکنون در بورس‌ها نیز صورت می‌گیرد.
خوشنویسان در تشریح برخی پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری قابل اجرا در بورس‌های مختلف کشور خاطرنشان کرد: وجود داده‌های بزرگ در بخش‌های مختلف فعالیت بازار سرمایه ما را به سمتKYC برد. در این راستا شرکت سپرده‌گذاری مرکزی سرویس‌های مختلفی را در قالب سندباکس برای ارایه خدماتی اعم از ثبت نام کاربر سجامی، دریافت اطلاعات پروفایل سجام، تایید دسترسی به پروفایل سجام، استعلام سجام با تایید کاربر، استعلام وضعیت سجامی فرد و... ایجاد کرده است.
