جهانی شدن برای صنایع دستی نان و آب می‌شود؟

تاکنون ۱۰ شهر و روستای جهانی در حوزه صنایع دستی به ثبت جهانی رسیده‌اند و سودای جهانی شدن در سایر شهرها نیز به راه افتاده است؛ این در حالی است که به نظر می‌رسد پیش از آنکه سرنوشت این شهرها و صنعتگران آنها دارای اهمیت باشد، افزایش آمار تعداد شهرهای جهانی مهم است. اصفهان (شهر جهانی صنایع دستی)، تبریز (شهر جهانی فرش)، مشهد (شهر جهانی گوهر سنگ)، آباده (شهر جهانی منبت)، میبد (شهر جهانی زیلو بافی)، خراشاد (روستای جهانی حوله‌بافی)، کلپورگان (روستای جهانی سفال)، لالجین (شهر جهانی سفال)، مریوان (شهر جهانی کلاش) و سیرجان (شهر جهانی گلیم) کارنامه شهرها و روستاهای جهانی در حوزه صنایع دستی را پر کرده‌اند.  اما به نظر می‌رسد در فرآیند جهانی شدن کمتر کسی به این موضوع توجه دارد که تا چه اندازه زیرساخت‌های لازم برای این شهرها همانند راه‌اندازی بازارهایی با استانداردهای جهانی، توسعه و گسترش کارگاه‌های تولیدی و حمایت‌های مادی و معنوی از هنرمندان و صنعتگران فراهم شده است. یا اینکه اصلا چه برنامه‌هایی برای آینده این شهرها در نظر گرفته شده است. طبیعی است که شهرهای جهانی باید برنامه‌های مدونی برای اتصال به بازارهای جهانی و فراهم کردن شرایط محیطی برای حضور گردشگران داخلی و خارجی در نظر داشته باشند؛ موضوعی که به نظر می‌رسد چندان مورد توجه مسوولان مربوطه قرار ندارد. در همین راستا فریدون میرزالو، مدیرکل سابق دفتر آموزش و حمایت از تولید صنایع‌دستی در پاسخ به این پرسش که پروژه جهانی شدن چه کمکی به بازار صنایع دستی و هنرمندان این شهرها و روستاها کرده است، اظهار کرد: حدود سه سال پیش پروژه جهانی شدن شهرها و روستاها مطرح و با معرفی شهر اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی آغاز شد. از جمله معیارهای اصلی برای انتخاب این شهرها نیز تعداد کارگاه‌های فعال و اشتغال در تولید عنوان شده بود. او به ایسنا گفت: سوال اساسی من در آن دوره این بود که برنامه‌های بعدی برای شهری که جهانی می‌شود، چیست؟ و چه آینده‌نگری در این حوزه وجود دارد که به عنوان مثال این شهرها به بازارهای جهانی متصل شوند؟ موضوعاتی که توجه چندانی به آنها نشده است و بیشتر به نظر می‌رسد به دنبال آمارسازی هستند تا تعداد شهرهای جهانی را افزایش دهند و اصلا به این موضوعات پرداخته نمی‌شود که این شهرها و روستاها تا چه اندازه زیرساخت‌های لازم برای جهانی شدن را دارند و چه برنامه‌هایی برای بعد از به ثبت جهانی رسیدن در نظر گرفته شده است. میرزالو اظهار کرد: یکی از مشکلات اصلی شهرهای جهانی این است که تصور می‌کنند به واسطه جهانی شدن می‌توانند قیمت آثار را افزایش دهند که اصلا اتفاق خوبی نیست! این در حالی است که این شهرها باید بتوانند سطح کیفی آثار تولیدی را متناسب با یک شهر جهانی بالا ببرند و وارد حوزه تجاری‌سازی شوند؛ به عنوان مثال به شخصه با جهانی شدن شهر سیرجان موافق بودم، اما متاسفانه پس از مدتی شنیدم که با وجود جهانی شدن، اشتغال این شهر دچار مشکل شده است؛ البته طبیعی است وقتی که قیمت‌ها بالا برود، فروش دچار مشکل و با اختلال‌ همراه می‌شود. مدیرکل سابق دفتر آموزش و حمایت از تولید صنایع دستی همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا سودای جهانی شدن در میان مدیران صنایع دستی شهرهااتفاق افتاده است، گفت: به هر حال جهانی شدن جزو عملکرد دستگاه‌های اجرایی آمده است که به آن امتیاز می‌دهند و نماینده‌های مجلس نیز برای جذب رای، در این کمیسیون‌های جهانی شدن شهرها مداخله می‌کنند.