اصلاح برداشت وزارت ارتباطات از شبکه ملی اطلاعات

عضو شورای عالی فضای مجازی از وعده رئیس جمهوری برای برگزاری جلسات فوق‌العاده شبکه ملی اطلاعات خبر داد و گفت: «برداشت وزارت ارتباطات مبنی بر تحقق ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات اصلاح شد.» رضا تقی‌پور عضو در گفت‌وگو با مهر درباره هدف اجرای شبکه ملی اطلاعات گفت: «شبکه ملی اطلاعات از سال ۸۹ در برنامه پنجم توسعه به تصویب رسید و دو هدف اصلی را دنبال می‌کرد. این اهداف در مصوبه شورای عالی فضای مجازی تحت عنوان «سند ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» تعریف و مطرح شد. در این سند مهمترین بحثی که در تعریف شبکه ملی اطلاعات مطرح شد مربوط به موضوع «استقلال» این شبکه بود که در الزامات ۶ گانه مصوبه شورای عالی فضای مجازی در سال ۹۲ مورد تاکید قرار گرفته است. به این معنی که از آنجایی که روزبه‌روز خدمات شبکه‌ای و دولت الکترونیکی در کشور در حال شکل‌گیری است، مدیریت اینترنت به صورت یک‌جا و در اختیار آمریکا، تهدیدی راهبردی محسوب می‌شود. حتی کشورهای اروپایی نیز در مدیریت اینترنت دخالتی ندارند و اگر آمریکا بخواهد روزی ایران را از اینترنت محروم کند، کشور در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آسیب جدی می بیند. براین اساس موضوع استقلال شبکه ملی اطلاعات تاکید شده است. موضوع بعدی در زمینه پرداختن به بحث شبکه ملی اطلاعات در کشور، مربوط به تعرفه ارزان است. چرا که هم‌اکنون بابت خرید پهنای باند اینترنت، نرخ به صورت ارز پرداخت می‌شود و زمانی که اطلاعات در سرورهای خارجی ذخیره شده و مجدداً وارد کشور می‌شود، هزینه مازاد به مردم تحمیل می‌شود. بنابر آمار کشورهایی که مدلی از شبکه ملی اطلاعات دارند اگر اطلاعات در داخل کشور تولید و ذخیره شود، می‌توان جلوی هزینه اضافی را گرفت.»

وی با تاکید بر موضوع امنیت اطلاعات اظهار کرد: «بحث امنیت اطلاعات از موضوعات مربوط به شبکه ملی اطلاعات بوده، به این معنی که اطلاعات زمانی که از کشور خارج می‌شود، موضوع امنیت آن همراه با نگرانی است. طبق اطلاعات وزارت ارتباطات، روز‌به‌روز شاهد بروز حملات اینترنتی علیه کشورمان هستیم و البته روند دنیا نیز همین طور است. اطلاعات در فضای سایبری در معرض سرقت و بهره‌برداری است و هر چقدر مسیر تبادل اطلاعات طولانی‌تر باشد و اطلاعات در خارج از کشور ذخیره و رد و بدل شود، طی این مسیر تهدیدات بیشتری ایجاد می‌شود. براین اساس طبق الزامات شبکه ملی اطلاعات، نیازمند دژی مستحکم در برابر اینگونه حملات هستیم.» تقی‌پور با اشاره به قطعی‌ اخیر اینترنت و میزان تاب‌آوری شبکه ملی اطلاعات اظهار کرد: «در حوادث اخیر قطع اینترنت، اگرچه محدود شدن دسترسی به اینترنت مطلوب نبود و کشور نیاز داشت که خدمات شبکه‌ای تداوم پیدا کند، اما این تمرین نشان داد که اقدامات خوبی در زمینه‌های بانکی و حمل و نقل صورت گرفته و این شبکه‌ها توانستند با کمترین مشکل خدمات‌رسانی کنند. در همین حال دسترسی به سایت‌های خبری و ایمیل‌های داخلی نیز از جمله نکات مثبتی بود که با توجه به اهداف شبکه ملی اطلاعات، محقق شد. اما به هر حال کاستی‌های مشخصی نیز در ارائه خدمات شبکه ملی اطلاعات دیده شد. برای مثال باوجود اینکه از ابتدا مأموریت این شبکه داشتن موتور جست‌وجوی بومی بود، اما به دلیل آنکه در سال‌های گذشته تمهیدات لازم اندیشیده نشده بود، هم‌اکنون شاهدیم که به دلیل این کم‌کاری‌ها، گوگل در ایران در رتبه اول قرار دارد.  همه مردم به گوگل نیاز ندارند اما از آنجایی که آدرس مستقیم یک سایت را حفظ نیستند از گوگل استفاده می‌کنند. در حالی که این ساده‌ترین کاری است که یک موتور جستجو می‌تواند انجام دهد و ظرفیت شرکت‌های داخلی ما نیز برای این ظرفیت، کافی است.» وی ادامه داد: «مهمترین مشکل فعلی در بخش نرم افزارهای پایه داخلی به فقدان یک ابررایانش و یک مرکز ذخیره داده بازمی‌گردد. ما نیاز به یک CDN سراسری قوی (شبکه توزیع محتوا) در کشور داریم تا مشکل موتورجست‌وجو و ایمیل داخلی را حل کنیم. مشکل فعلی مربوط به توانایی شرکت‌های دانش‌بنیان نیست.» تقی‌پور با اشاره به ادعای وزارت ارتباطات مبنی‌بر تحقق ۸۰ درصد الزامات شبکه ملی اطلاعات گفت: «برداشت وزارت ارتباطات مبنی بر تحقق ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات، در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی، بحث و اصلاح شد. چرا که هم اکنون «شبکه ملی ارتباطات» محقق شده است؛ اما زمانی که در مورد «شبکه ملی اطلاعات» حرف می زنیم منظورمان زیرساخت‌های اطلاعاتی شامل مراکز داده، نرم‌افزارها و خدمات پایه‌ای مانند نقشه، پیام‌رسان، موتورجست‌وجو و مسیریاب است. باید مراکزی باشد تا اطلاعات ملی در این جا تجمیع شود. از این منظر باید دولت، حمایت کند. در این موارد تصدیق می‌کنم که درصد پیشرفت‌ها پایین است .»