پایان امریکا در خاورمیانه
نشریه اکونومیست در تازه‌ترین گزارش خود، به این موضوع اشاره کرده است که یک مدل رایج برداشت درباره تاثیر شهادت سردار سلیمانی بر ایران و منطقه این است که با توجه به واکنش شدید توده‌های مردمی در ایران و عراق به ماجرای این کشتار و حضور دسته‌های عظیم عزاداری، امریکا یک پیغام واضح از حضور مردم در خیابان‌ها گرفته است و آن این است که زمان خروج امریکا از خاورمیانه فرا رسیده است.
به گزارش «تعادل»، نشریه اکونومیست در تازه‌ترین سرمقاله خود، به موضوع شهادت سردار سلیمانی توسط دولت متخاصم امریکا پرداخته و آورده است: از فرودگاه بغداد، جایی‌که حمله هوایی امریکایی‌ها او را به شهادت رساندند تا زادگاه وی یعنی کرمان، صدها هزار نفر از مردم در خیابان راهپیمایی و برای ژنرال سردار سلیمانی عزاداری کردند. عزاداران از شهرهایی مانند تهران و همچنین شهرهای مقدس شیعیان مانند نجف و کربلا هم حاضر بودند. در این مراسم افراد صاحب منصب هر دو کشور هم به جمعیت پیوستند. جمعیتی که برای فرمانده والا مقام خود سوگواری می‌کردند. اما همز‌مان با برگزاری این مراسم تشییع از شهری به شهر دیگر، دولت‌های هر دو کشور نیز درباره حمله امریکا واکنش نشان می‌دهند.
اولین گام در عراق
اکونومیست در ادامه به ماجرای پارلمان عراق و مصوبه اخیر آن پرداخته و آورده است: اولین اقدام در عراق صورت گرفت. در پارلمان کشور عراق که تصمیم گرفتند با تصویب قطعنامه‌ای سربازان خراجی را به ترک عراق مجبور کنند. هدف این مصوبه اخراج 5000 سرباز امریکایی در عراق دارد. هرچند که مشخص نیست امریکا واقعا به اجرای این مصوبه تن بدهد یا خیر. گفتنی است در جلسه پارلمان عراق که به مصوبه اخراج سربازان امریکایی منتهی شد، نمایندگان کرد و سنی عراقی حضور نداشتند به این دلیل که آنها همچنان از امریکایی‌ها می‌خواهند که در عراق باقی بمانند و به ارتش آن کشور آموزش دهند. از طرفی آنگونه که دولت امریکا می‌گوید از سال 2014 تاکنون معادل شش میلیارد دلار برای کمک نظامی به عراق هزینه کرده است. همین امر به تنهایی می‌توانست دلیلی باشد که دولت عراق ملایم‌تر با ماجرای خروج امریکا روبرو شود. (که البته نشد.)
البته ذکر این نکته ضروری است که مصوبه پارلمان عراق برای خروج نیروهای خارجی از کشور غیر الزام آور است. بیشتر بر این تاکید شده است که باید تلاش کرد که حضور نیروهای خارجی در خاک عراق خاتمه یابد و استفاده آنها از خاک، حریم هوایی و دریاهای این کشور ممنوع شود.
گام بعدی در ایران
این نشریه اقتصادی در ادامه گزارش خود به خروج ایران از برجام پرداخته و آورده است: اکنون اما ایران گامی بزرگ‌تر برداشته که کشورهای خارجی می‌گویند که از آن نگران شده‌اند. در پنجم ژانویه 2020 دولت ایران اعلام کرده که دیگر به توافق موسوم به برجام پایبند نیست و به هیچ‌وجه دیگر به قراردادی که سال 2015 ایران و 6 قدرت جهانی با یکدیگر امضا کردند عمل نخواهد کرد. قراردادی که به موجب آن قرار بود تحریم‌های اقتصادی ایران در ازای محدود کردن برنامه هسته‌ای این کشور لغو شود. دولت ایران در تازه‌ترین اظهارات خود گفته است که می‌خواهد غنی‌سازی اورانیوم را بدون محدودیت و بر اساس نیازهای فنی خود ادامه دهد. برای کشورهای خارجی این نگرانی وجود دارد که ایران بخواهد از غنی‌سازی اورانیوم با خلوص بالا برای ساختن بمب استفاده کند. پس از خروج امریکا از این توافق هسته‌ای در سال 2019، ایران نیز به تدریج و مرحله به مرحله از تعهدات خود عقب نشست تا روزهای گذشته که با تازه‌ترین بیانیه خود زمینه را برای نقض توافقنامه فراهم کرد. با این حال هنوز ایران تا بمب فاصله دارد.
در تابستان سال گذشته، در پاسخ به اعمال مجدد تحریم‌ها توسط امریکا، ایران محدودیت‌های مربوط به کمیت و خلوص غنی‌سازی اورانیوم را که طبق برجام به آن متعهد شده بود، نقض کرد. با این حال ایران اکنون می‌گوید که می‌خواهد اساسا تمام محدودیت‌های غنی‌سازی را بردارد.
تحلیل اکونومیست از بازگشت‌پذیری برجام
اکونومیست در ادامه گزارش تحلیلی خود درباره خروج از برجام با آوردن نقل قولی از وندی شرمن، معاون سیاسی وزارت امور خارجه دولت اوباما پرداخته و آورده است: یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه امریکا- کسی که به نوشتن توافقنامه برجام کمک کرد می‌گوید اقدام ایران برای خروج از برجام برگشت‌پذیر است. سپس نیز نقل قولی از وزیر خارجه ایران آورده شده و آمده است: در ضمن اخیرا محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران گفته است که اگر امریکا دوباره به برجام بپیوندد و از آن حمایت کند، ایران هم مسیری که در پیش گرفته را معکوس خواهد کرد. ظریف همچنین گفته است که ایران همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه خواهد داد که براساس این توافقنامه تمام فعالیت‌های هسته‌ای در داخل ایران به میزان بیشتری از هر کشور دیگر رصد می‌شود.
اکونومیست سپس تحلیل کرده است که ایران شاید غنی‌سازی را سرعت نبخشد ولی اگر روابط با امریکا وخیم‌تر شود احتمالا گام‌های دیگری بردارد و دخیره‌سازی اورانیوم را به سطح نزدیکی تا تسلیحات هسته‌ای برساند. گزینه‌های چنین اقدامی از سوی ایران می‌تواند اخراج بازرسان و خروج از پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای باشد. سپس این نشریه نقل قولی از مارک فیتزپاتریک از انستیتوی بین‌المللی مطالعات استراتژیک آورده و گفته است که هنوز فضای بسیاری برای مذاکره باز است.
تاثیر شهادت سردار سلیمانی در ایران و منطقه
تحلیل این نشریه اقتصاد سیاسی این است که علی‌رغم وجود برخی اعتراضات اقتصادی در ایران از سوی مردم، با این حال کشتن چهره مشهور و محبوب نظامی ایرانیان به وحدت بین آنان منجر شده است.
این اقدام امریکا منجر به آن شد که بسیاری از ایرانیان اعم از فارس، عرب، تندرو، اصلاح‌طلب، ناسیونالیست و... با یکدیگر برای عزاداری به خیابان بیایند. حتی در شهری مانند اهواز که در آن برخی دودستگی‌ها به شکل تاریخی وجود دارد، هزاران نفر با احترام به پیکر سردار از دست رفته به عزاداری پرداختند و صدای فریادشان در پل کارون طنین انداخت. به قولی این پایان امریکا در خاورمیانه است.
ایرانیان سردار را چگونه می‌شناسند؟
اکونومیست با استفاده از بررسی‌های خود درباره جایگاه سردار سلیمانی در اذهان عمومی چنین آورده است: شهید قاسم سلیمانی به‌طور رسمی فرمانده سپاه قدس بود و گفته می‌شود که مشاور مورد اعتماد رهبری ایران نیز بوده است. در محافل روشنفکری کشور نیز از ژنرال به نیکی یاد می‌شود. کسی که نفوذ ایران در منطقه را گسترش داده است و کشور را در برابر تهدیدات بیرونی از جمله تهدید از سوی داعش حفظ کرده است. در نتیجه ایرانیان بسیاری وی را ستایش می‌کنند و به این می‌اندیشند که بدون وجود وی کشور آسیب‌پذیرتر خواهد بود. از طرف دیگر با توجه به خاستگاه وی از محلی غیرمتمول، او همواره الهام‌بخش ایرانیان فرودست نیز بوده است.
