دوپله‌ای شدن مالیات بر درآمد به نفع کیست

گروه اقتصاد کلان|

آنگونه که اخبار مربوط به کمیسیون تلفیق بودجه نشان می‌دهد، طبق مصوبه روز گذشته این کمیسیون قرار شد نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر میزان معافیت مالیات بردرآمد سالانه (3 میلیون تومان) و تا هفت برابر آن مشمول مالیات سالانه 10 درصد و نسبت به مازاد آن 20 درصد تعیین شود. این در حالی است که برخی از اعضای مجلس با دو پله‌ای شدن مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی مخالفت هستند چرا که معتقدند این مصوبه به معنای کاهش چشمگیر مالیات حقوق‌های نجومی است چون صرفا کسانی بیشتر از 10 درصد مالیات بر درآمد می‌دهند که بیشتر از 21 میلیون تومان در ماه حقوق بگیرند. به گزارش «تعادل»، مصوبه دو پله‌ای شدن مالیات بر درآمد کارمندان یکی از موضوعات بررسی کمیسیون تلفیق بوده است، مالیاتی که به گفته اعضای کمیسیون تلفیق بودجه 99 اعتراض اقشار پردرآمد جامعه از جمله اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها هستند را بر انگیخته است.

دولت در بند «الف» تبصره 6 لایحه بودجه 99 برای اولین‌بار پله‌های مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی را مطابق با قوانین بودجه سال‌های 97 و 98 یعنی به صورت مدل پنج پله‌ای (از 10 درصد تا 35 درصد) ارایه داده است که این پیشنهاد با مخالفت برخی از اعضای کمیسیون تلفیق مواجه بود و آنها مدل دوپله‌ای یعنی همان مدل ماده 85 قانون مالیات‌های مستقیم را برای مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی به تصویب رساندند به عبارت دیگر، بنابراین مصوبه قرار شد نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر میزان معافیت مالیات بردرآمد سالانه (3 میلیون تومان) و تا هفت برابر آن مشمول مالیات سالانه 10 درصد و نسبت به مازاد آن 20 درصد تعیین شود. این در حالی است که برخی از اعضای کمیسیون تلفیق با دو پله‌ای شدن مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیر دولتی مخالفت کرده چرا که معتقدند این مصوبه به معنای کاهش چشمگیر مالیات حقوق‌های نجومی است چون صرفا کسانی بیشتر از 10 درصد مالیات بر درآمد می‌دهند که بیشتر از 21 میلیون تومان در ماه حقوق بگیرند.

علی ادیانی یکی از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه 99 از مخالفان مدل دو پله‌ای مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیر دولتی است که پیش‌تر نسبت به آن اعتراض داشته است و به تبعات تصویب این مدل پلکانی اشاره کرده است.  وی گفته بازگشت به عقب درباره محاسبه مالیات بر درآمد کارمندان 2 پیامد به دنبال خواهد داشت؛ اول اینکه بازتوزیع درآمدها بدتر و غیر عادلانه‌تر خواهد شد؛ یعنی با توجه به اینکه در مدل مصوب کمیسیون تلفیق مجلس، پله دوم از 7 برابر سقف معافیت مالیاتی یعنی از حقوق ماهیانه بالای 21 میلیون تومان آغاز می‌شود، این مدل به نفع کسانی است که حقوق‌های نجومی می‌گیرند. به عنوان مثال، فرض کنید فردی 10 میلیون تومان در ماه حقوق می‌گیرد. با توجه به اینکه سقف معافیت مالیاتی 3 میلیون تومان است، این فرد با مدل پیشنهادی دولت (مدل پنج پله‌ای)، در پله سوم قرار می‌گیرد و باید 10 درصد 5.1 میلیون تومان (150 هزار تومان)، 15 درصد 3 میلیون تومان (450 هزار تومان) و 20 درصد 5.2 میلیون تومان (500 هزار تومان) مالیات دهد. به عبارت دیگر، مجموع مالیات بر درآمد این فرد، 1 میلیون و 100 هزار تومان است. همین فرد با مدل مصوب کمیسیون تلفیق مجلس (مدل دو پله‌ای)، در پله اول قرار می‌گیرد و صرفا باید 10 درصد 7 میلیون تومان یعنی 700 هزار تومان مالیات بر درآمد بپردازد.

وی در خصوص پیامد دومین چنین تصمیمی نیز گفت: پیامد دوم در رابطه با دو پله‌ای شدن مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی این است که درآمدهای دولت کاهش می‌یابد یعنی طبقات بالای درآمدی مشمول نرخ‌های مالیاتی کمتری می‌شوند. در نتیجه، پیش‌بینی می‌شود، درآمدهای دولت از محل این مالیات حدود 5 هزار میلیارد تومان کاهش خواهد یافت.

   دوپله‌ای شدن مالیات بر درآمد

مصداق بی‌عدالتی است

رحیم زارع یکی دیگر از اعضای مخالف کمیسیون تلفیق بودجه نسبت به این طرح است و می‌گوید دوپله‌ای شدن مالیات بر درآمد کارمندان مصداق بی‌عدالتی است. وی می‌گوید: این مصوبه کمیسیون قطعا اصلاح می‌شود زیرا ما در وضعیت کنونی هم با کسری درآمد مالیاتی روبرو هستیم. زارع در حوزه مالیا‌‌ت‌ستانی طرفدار گروه‌های با درآمد پایین است و می‌گوید:  این مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس برای افرادی که حقوق‌‌های کمتری دارند نوعی بی‌‌عدالتی است و همان‌گونه که لازم است در بحث اعضای هیات علمی، پزشکان و قضات بازنشسته اصلاحاتی صورت بگیرد، اصلاح دوپله‌ای شدن محاسبه مالیات بر درآمد کارمندان مساله‌ای ضروری است.

رضا شیران خراسانی عضو دیگر کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی هم معتقد است اخذ مالیات از حقوق کارکنان دولتی و غیر دولتی به صورت دو پله‌ای موجب بی‌عدالتی در توزیع ثروت می‌شود و تاکید می‌کند اگر قرار بر توسعه بدون عدالت باشد، همان بحث اقتصاد لیبرالیسم، فاصله طبقاتی و ناعدالتی رخ خواهد داد. بنابراین باید در مساله دریافت مالیات از حقوق عدالت رعایت شود.

وی همچنین تصریح کرد: در مساله رعایت عدالت هم کاری که باید صورت می‌گرفت این بود که فاصله میان حداقل و حداکثر حقوق کم شود. از قبل پایه‌‌ای برای این موضوع در نظر گرفته شده بود و مجلس نمی‌توانست حداکثر حقوق‌ها را کم کند. در دنیا هم متداول است هر کسی درآمد بیشتری دارد باید مالیات بیشتری بپردازد. براین اساس قرار است مالیات بر درآمد در حوزه حقوق و دستمزدی، طبقه‌بندی شود. یعنی هر کسی حقوق کمتری دارد، درصد مالیات کمتری بپردازد و برعکس. در قوانین بودجه دو سال گذشته هم به این منوال عمل شد. این عضو کمیسیون تلفیق مجلس با اشاره به اعتراض اقشاری که دارای حقوق بیشتری بودند، اظهار کرد: این اقشار که شامل اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، قضات، برخی کارمندان عالیرتبه شرکت ملی نفت، پزشکان و دیگر مدیران می‌شود، نسبت به این شیوه اخذ مالیات اعتراض کردند. این در حالی بود که ما فکر می‌کردیم افراد این قشرها به عنوان نخبگان جامعه که از شرایط کشور هم مطلع هستند، داوطلبانه تقاضای پرداخت مالیات بیشتری را داشته باشند تا عدالت پایدار شود.

شیران خراسانی تاکید کرد: اما متاسفانه موانعی بر سر راه است و همان طبقه تصمیم‌گیر که بیشترین حقوق را هم دریافت می‌کنند، در روند تصمیم‌گیری درباره این موضوع، اثرگذار هستند. اگرچه ما تلاش می‌کنیم این اتفاق رخ ندهد اما برای مثال جمعی از نمایندگان مجلس خودشان عضو هیات علمی هستند یا مدیران دستگاه‌های اجرایی که با نمایندگان ارتباطات جدی دارند، در روال کار اثرگذار هستند.

وی تاکید کرد: تغییر شیوه محاسبه مالیات پلکانی بر درآمد کارمندان از پنج پله‌ای به دو پله‌ای هم مختص فرد خاصی نیست. بلکه بسیاری از نمایندگان موجب این تغییر شدند. اما من از جمله نمایندگانی هستم که با این روش مخالف هستم.

همان‌گونه که مشخص است بسیاری از اعضای کمیسیون تلفیق نسبت به اصلاح شیوه اخذ مالیات از درآمد کارمندان دولتی و غیر دولتی معترض هستند و معتقدند دو پله‌ای شدن مالیات بر درآمد به پایین درآمدها فشار بیشتری وارد خواهد کرد و به گفته آنها در شرایطی که دولت به دنبال روزنه‌ای برای کسب درآمدهای بیشتر در بودجه است مدل دو پله‌ای شدن قریب به 5 هزار میلیارد تومان از درآمدهای دولت در بودجه 99 می‌کاهد.

   خودروها و خانه‌های لاکچری

 مشمول مالیات می‌شوند

همچنین کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی روز گذشته مصوبه دیگر مالیاتی هم داشته است. در همین زمینه عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال 99 گفته است: با مصوبه کمیسیون تلفیق خودروهای سواری و وانت دوکابین با قیمت بیش از یک میلیارد تومان مشمول مالیات می‌شوند. همچنین اعضای تلفیق مصوب کردند واحدهای مسکونی بین 10 تا 15 میلیارد تومان باید مالیات بدهند.

محمداسماعیل سعیدی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، گفت: با مصوبه امروز کمیسیون تلفیق خودروهای سواری و وانت دو کابین که قیمت آنها بیش از یک میلیارد باشد، مشمول دریافت مالیات  می‌شوند. وی افزود: بر اساس این مصوبه خودروهایی که قیمت آنها بین یک تا یک و نیم میلیارد تومان باشد نیم درصد قیمت آنها به عنوان مالیات اخذ می‌شود و خودروهایی که قیمت آنها بین 1.5 تا 3 میلیارد تومان باشد یک درصد قیمت آنها باید به عنوان مالیات پرداخت بشود.

عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال 99 اظهار داشت: همچنین طبق این مصوبه خودروهایی که بیش از 3 میلیارد تومان قیمت داشته باشند، باید معادل 1.5 درصد قیمت‌شان به عنوان مالیات پرداخت شود. سعیدی خاطرنشان کرد: علاوه بر این اعضای کمیسیون تلفیق مصوب کردند واحدهای مسکونی که چه خالی و چه در حال استفاده که قیمت آنها بین 10 تا 15 میلیارد تومان است، یک هزارم قیمت‌ آنها به عنوان مالیات پرداخت شود.

وی افزود: همچنین بر اساس این مصوبه واحدهای مسکونی که بین 15 تا 25 میلیارد تومان قیمت دارند باید دو هزارم قیمت آنها به عنوان مالیات پرداخت شود و واحدهای مسکونی که بین 25 تا 40 میلیارد تومان قیمت دارند باید سه هزارم قیمت آنها به عنوان مالیات پرداخت شود.

عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال 99 اظهار داشت: علاوه بر این طبق این مصوبه واحدهای مسکونی که قیمت آنها بین 40 تا 60 میلیارد تومان است باید چهار هزارم قیمت‌شان بابت مالیات پرداخت شود و مالیات خانه‌هایی که قیمت آنها بیش از 60 میلیارد تومان است، پنج هزارم قیمت واحد مسکونی است.