روزهای رونق صادرات در آذرماه

تعادل |

بررسی آمار جدید واردات و صادرات کشور تا پایان فصل پاییز سال 98 نشان از رشد تجارت خارجی در آخرین ماه از فصل پاییز دارد. ارزیابی‌های آماری نشان می‌دهد، صادرکنندگان تا پایان فصل پاییز سال جاری برابر 31.9 میلیارد دلار کالا روانه بازارهای هدف کرده‌اند. در مقابل واردکنندگان 31.8 میلیارد دلار کالا وارد بازار داخل کرده‌اند. بااین حال تراز تجاری کشور در فصل سوم امسال، مثبت گزارش می‌شود. اما بررسی روند ماهانه صادرات طی 21 ماه منتهی به آذرماه 1398، نشان می‌دهد که در آخرین ماه پاییز، دومین رکورد صادرات از نظر ارزش و میزان به ثبت رسیده است. جزییات آماری گویای این است که صادرکنندگان در آذرماه سال جاری توانستند 15.2 میلیون تن کالا به ارزش 4.8 میلیارد دلار صادرکنند؛ به‌طوری‌که صادرات در آذرماه نسبت به آبان ماه (یعنی ماه قبل خود)، به لحاظ وزنی حدود 69 درصد و از نظر ارزشی برابر با 78 درصد افزایش یافته است. همچنین براساس آمارها، صادرات در آذرماه سال جاری در مقایسه با آذرماه سال 1397، از نظر ارزشی برابر 41 درصد و از نظر مقداری حدود 30 درصد بیشتر شده است.. از سوی دیگر، ارزیابی‌ها حکایت از این دارد که از ابتدای سال جاری تا انتهای پاییز، تراز تجاری تنها در سه ماه «فروردین، اردیبهشت و آذر»، مثبت بوده است. نکته قابل توجه این است که تراز تجاری مثبت برای فروردین در حالی ثبت شده که نیمی از این ماه تعطیل است و این روند مثبت باید مورد توجه قرار گیرد.

    پرونده تجارت در آذرماه

تازه‌ترین آمارها از تجارت خارجی کشور تا پایان فصل پاییز 1398 منتشر شد. براساس آمار منتشر شده از سوی معاونت بررسی‌های اتاق تهران، گویای این است که میزان صادرات کشور (بدون احتساب نفت خام) تا پایان آذرماه سال جاری برابر 103.6 میلیون تن و به ارزش 31.9 میلیارد دلار گزارش شده است. این درحالی است که در همین بازه زمانی، 25 میلیون تن کالا (بدون نفت خام) به ارزش 31.8 میلیارد دلار به کشور وارد شده است. درنتیجه باید اذعان کرد تراز تجاری کشور در 3 فصل نخست امسال، به نفع صادرات مثبت است. درواقع در فضای جدید تجارت کشور، وزن صادرات نسبت به واردات، بیش از 4 برابر است. از سوی دیگر، مقایسه آمار صادرات کشور تا انتهای پاییز سال 1398 در مقایسه با مدت مشابه سال 1397، حکایت از افت 5 درصدی از نظر ارزشی و در عین حال رشد 18 درصدی از نظر وزنی دارد. این درحالی است که میزان واردات به کشور تا پایان پاییز سال جاری نسبت به سال گذشته، رشد 15 درصدی ارزشی را پشت سر گذاشته و از نظر وزنی نیز، 19 درصد بیشتر شده است. همچنین مطابق آمارها، حجم تجارت خارجی در 3 فصل نخست سال جاری در مقایسه با 3 فصل ابتدایی سال 1397، از نظر وزنی حدود 15 درصد افزایش یافته است؛ اما از نظر ارزشی افت محدودی را تجربه کرده است.

    نگاهی به جزییات صادرات

براساس آمارها صادرکنندگان ایرانی در آذرماه چه میزان کالا روانه‌های بازارهای جهانی کرده اند؟ با نگاهی به آمارها می‌توان گفت که صادرکنندگان در آذرماه سال جاری توانستند 15.2 میلیون تن کالا به ارزش 4.8 میلیارد دلار صادرکنند. باید تاکید کرد که میزان صادرات یاد شده دومین رکورد صادراتی کشور طی 21 ماه منتهی به آذر 1398 است. همچنین دومین رکورد ارزش صادراتی کشور نیز از ابتدای فروردین سال 1397، در این ماه به ثبت رسید. ارزیابی آمارها بیانگر این است که صادرکنندگان در آذرماه سال جاری ارقام بسیار مثبت و جالب توجهی را ثبت کرده‌اند؛ به‌طوری‌که میزان صادرات در آذرماه امسال نسبت به آبان ماه، حدود 69 درصد و از نظر ارزشی برابر 78 درصد افزایش یافته است. در همین حال صادرات در آذرماه سال جاری در مقایسه با آذرماه سال 1397، از نظر ارزشی برابر 41 درصد و از نظر میزان حدود 30 درصد بیشتر شده است.

    نگاهی به جزییات واردات

در مقابل واردکنندگان ایرانی در این بازه زمانی چه میزان کالا از خارج وارد بازارهای داخل کرده اند؟ بررسی روند واردات ماهانه کشور حکایت از آن دارد که واردکنندگان در آخرین ماه پاییز سال جاری، 2.9 میلیون تن کالا وارد کرده‌اند که ارزش آن برابر 3.5 میلیارد دلار برآورد می‌شود. یعنی ارزیابی‌ها نشان از این دارد که مقدار واردات در آذرماه نسبت به آبان‌ماه همین امسال، بیش از 26 درصد افزایش یافته است؛ به‌طوری‌که ارزش واردات کالاهای غیرنفتی نیز در آذر نسبت به آبان، حدود 9.4 رشد داشته است. همچنین از مقایسه آمار واردات در آذرماه سال جاری نسبت به آذر سال 1397، می‌توان مشاهده کرد که مقدار و ارزش واردات به ترتیب 21 و 13 درصد بیشتر شده است.

    تراز تجاری در آذرماه 98 چگونه است؟

حجم تجارت خارجی در آخرین ماه پاییز سال جاری برابر 18.1 میلیون تن گزارش شده؛ که ارزش تجارت خارجی نیز در همین ماه برابر 8.3 میلیارد دلار برآورد شده است. تحلیل این آمارها نشان می‌دهد، که در این ماه تراز تجاری کشور مثبت و برابر 1.3 میلیارد دلار، گزارش شده است. ارقام یاد شده برای تجارت خارجی در آذرماه سال جاری در مقایسه با سایر ماه‌های سال جاری حکایت از جهش قابل توجهی دارد. ذکر این نکته نیز ضروری است که تراز تجاری کشور در سال جاری تنها برای ماه‌های فروردین و اردیبهشت، مثبت بوده است؛ تراز تجاری کشور در دو ماه یاد شده به ترتیب برابر 0.2 میلیارد دلار و 1.4 میلیارد دلار گزارش شده است. بنابراین آذرماه را باید سومین ماه امسال دانست که تراز تجاری آن مثبت و برابر 1.3 میلیارد دلار اعلام شد. گفتنی است ارزش تجارت خارجی در همین ماه در مقایسه با سایر ماه‌های سال 1398، رشد بسیار قابل توجهی را پشت سر گذاشته است. تا قبل از این ماه، بیشترین ارزش تجارت خارجی به اردیبهشت ماه سال جاری تعلق داشت و رقم 10.9 میلیارد دلار برای آن ثبت شده بود. بنابراین ارزش تجارت خارجی کشور در آذرماه نسبت به اردیبهشت رشد حدود 70 درصدی داشت.

    چرا صادرات رشد کرد؟

از آنجاکه کشور از سال گذشته با تحریم‌های سخت‌گیرانه‌ای در سطح بین‌المللی روبرو شده و فروش نفت ایران در بازارهای جهانی به‌شدت کاهش یافته است، صادرات کالاهای غیر نفتی اهمیت دوچندانی یافته است. فروش کالاهای غیرنفتی نیز با محدودیت‌های بسیاری از سوی جوامع بین‌المللی مواجه است، اما از آنجاکه بخش عمده‌ای از این بازار، در اختیار بخش خصوصی است، همچنان می‌توان به رشد آن امیدوار بود. از سوی دیگر، در چند ماه اخیر نیز تلاش‌های از سوی متولیان تجاری برای قرار گرفتن صادرات بر روی ریل رونق نیز صورت گرفته است. همچنین توجه به این نکته نیز ضروری به‌نظر می‌رسد که صادرات و واردات دو کفه یک ترازو هستند و انتظار می‌رود با یک نسبت تعادلی با یکدیگر، افزایش یابند. کما اینکه شاهد بودیم موافقت‌نامه تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا از پنجم آبان‌ماه سال جاری با اعمال تخفیفات ترجیحی در خصوص ۸۶۲ قلم کالای وارداتی و صادراتی به کشورهای عضو این اتحادیه اقتصادی، اجرایی شد. در همین حال، براساس آمار منتشر شده از سوی سخنگوی گمرک، طی 9 ماه نخست سال جاری، صادرات ایران به کشورهای اوراسیا حدود ۲.۴۳ درصد وزنی و ۲.۴۶ درصد ارزشی کل صادرات غیر نفتی کشور را به خود اختصاص داده است. باید افزود حجم صادرات ترجیحی ایران به کشورهای اوراسیا پس از تفاهم‌نامه و اعمال تخفیفات ترجیحی در آبان امسال به ۵۸ هزار و ۳۰۲ تن و به ارزش ۶۶ میلیون دلار رسیده است. براساس اظهارات سید روح‌الله. لطیفی، سرجمع صادرات ایران به مجموع پنج کشور عضو اتحادیه اوراسیا ۶۶۳ هزار و ۳۵ تن بوده، که ارزش این حجم صادرات برابر با ۲۷۰ میلیون و ۵۱۵۷ دلار است که نسبت حجم صادرات ترجیحی طی سه ماهه گذشته نسبت به کل صادرات به این اتحادیه ۸.۷۹ درصد و از حیث ارزش این نسبت ۲۴.۳۳ درصد است. او همچنین در مورد میزان واردات ترجیحی از اوراسیا عنوان کرد که حجم واردات از کشورهای اوراسیا طی پنجم آبان تا ابتدای بهمن ماه، یک میلیون و ۴۹۳ هزار و۴۴۷ تن بوده، که از این مقدار یک میلیون و ۳۸۳ هزارو ۵۴۱ تن واردات ترجیجی بوده است. به عبارت دیگر ۹۲.۶۴ درصد از حجم واردات کشور از اوراسیا را کالاهای ترجیحی، تشکیل داده‌اند که میزان ارزش واردات ترجیحی ۴۳۹ میلیون و ۳۳۳ هزار و ۸۰۹ دلار بوده که این میزان ۸۴.۶۵ درصد کل ارزش واردات از کشورهای اوراسیا را در نزدیک به سه ماه بعد از اجرایی شدن این موافقتنامه است. براساس اظهارات این مقام مسوول، در این مدت ۳۴ درصد حجم تجارت خارجی با اوراسیا را صادرات و ۶۶ درصد را واردات تشکیل می‌دهد. از این حجم تجارت، بیشترین سهم متعلق به فدراسیون روسیه با ۳۹.۹ درصد حجم صادرات و ۷۱.۹ میزان واردات می‌شود.