باید و نباید بودجه 99 تهران از نگاه کارشناسان

گروه راه و شهرسازی |آزاده کاری|

این هفته قرار است بودجه سال 99 شهرداری با تاخیر به شورای شهر تهران تقدیم شود. هر چند بودجه سال‌های گذشته به دلیل کمبود منابع مالی در شهرداری و نیز بدهی 56 هزار میلیارد تومانی به شکل انقباضی بسته شد اما بودجه 99 متفاوت از بودجه سال جاری و نیز سال قبل است.چندی پیش محسن هاشمی رییس شورای اسلامی شهر تهران رقم پیشنهادی بودجه 99 را ۲۵ هزار میلیارد تومان عنوان کرد. به گفته او، اولویت شورا برای سال آینده توسعه حمل‌ونقل عمومی (TOD) است. او در این باره گفته بود: « مشکل این است که بخش عمده‌ای از بودجه شهرداری صرف امور جاری و دستمزد می‌شود به گونه‌ای که از ۱۸ هزار میلیارد تومان، حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار میلیارد تومان صرف امور جاری و دستمزد می‌شود و عملاً بودجه نقدی به حمل و نقل نمی‌رسد و به همین دلیل برای توسعه حمل و نقل عمومی بر روی تحقق‌پذیری بودجه غیرنقد تمرکز کردیم اما بودجه غیرنقد نیز کمتر محقق می‌شود.» هاشمی درحالی از بودجه 25هزار میلیارد تومان صحبت می‌کند که بر اساس گزارش حساب هزینه‌ها و درآمدهای شهرداری که چندی پیش حسن رسولی، نایب‌رییس کمیسیون برنامه و بودجه در صحن شورا قرائت کرد، شهرداری تهران در 6 ماه نخست سال جاری 18 درصد کسری بودجه داشته است و سوال اینجا است که شهرداری چگونه با وجود کسری بودجه تصمیم دارد بودجه سال آینده را افزایش دهد. این در حالی است که شرایط اقتصادی کشور به دلیل تحریم‌ها نسبت به سال گذشته وخیم‌تر شده و در صورتی که شرایط تغییر نکند سال آینده رکود وتورم اقتصادی نیز افزایش بیشتری نسبت به سال جاری خواهد داشت.

مشکل تحقق درآمدها در شهرداری تهران را می‌توان از محتوای گزارش عملکرد بودجه در 6 ماه نخست سال ردیابی کرد. طی این مدت شهرداری توانست فقط 82 درصد از منابع پیش‌بینی شده در برش 6 ماهه بودجه 98 را محقق کند که بخش عمده آن از محل انواع عوارض ساختمانی بوده است. نکته مهم این است که کمترین تخصیص بودجه در این مدت به پروژه‌های حیاتی و عمرانی درحال اجرای شهر صورت گرفته و عمده منابع کسب شده صرف پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان شهرداری تهران شده است.

در این شرایط بغرنج بودجه‌ای، شورای‌شهر تصمیم دارد، سقف بودجه شهرداری را که دو سال متوالی به شکل انقباضی بسته شده است را افزایش دهد. گفته می‌شود، افزایش قابل توجه هزینه‌های شهرداری از بابت پرداخت حقوق و دستمزد، شهرداری را ناگزیر به افزایش سقف بودجه برای سال آینده کرده است، چراکه در غیر این صورت میزان تخصیص بودجه به پروژه‌های عمرانی و ضروری شهر در سال آینده از محدوده بسیار اندک کنونی نیز پایین‌تر خواهد بود.

از سوی دیگر، در تمام پروژه‌های عمرانی، طولانی شدن زمان اجرا به افزایش هزینه تمام‌شده پروژه منجر می‌شود و این موضوع به نفع شهر و شهروندان نخواهد بود. از این‌رو، مدیریت شهری برآن است که بتواند سال آینده با شناسایی منابع درآمدی جدید و تلاش برای وصول کامل منابع درآمدی همچون عوارض نوسازی و پسماند، برای تسریع در اجرای پروژه‌های شهر، اعتبار لازم در بودجه سالانه پایتخت را منظور کند.

  موضوعات پیشنهادی جدید بودجه 99

به گزارش «تعادل»، اوایل آذر ماه بود که اعضای شورای شهر سیاست‌های اجرایی و الزامات تدوین لایحه بودجه سال 1399 شهرداری تهران را مصوب کردند. بخش عمده این الزامات و سیاست‌ها با توجه به رویکردهای شورای پنجم، مشابه سال‌های گذشته است.از جمله تاکید بر کسب درآمدهای پایدار، کاهش هزینه‌ها، صرفه‌جویی و موارد دیگری که جزو اولویت‌های کلیدی شهرداری در سال‌های گذشته بوده امسال هم تکرار شده است.

مواردی که در این مصوبه مورد تاکید قرار گرفته و می‌توان گفت در بودجه سال‌های گذشته کمتر به آن توجه شده بود. تحقق انضباط مالی، استفاده از سرمایه‌گذاری در تامین منابع پروژه‌ها، تحقق محله‌محوری و برش سال اول و دوم برنامه پنج‌ساله سوم شهرداری تهران که چهار اولویتی هستند که در ابتدای ماده واحده طرح ذکر شده‌اند. در مصوبه «سیاست‌های اجرایی و الزامات تدوین لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ شهرداری تهران» ذکر شده است که بودجه باید مطابق منابع پیش‌بینی‌شده در برنامه سوم توسعه شهری باشد.

یکی از تغییرات اصلی سیاست‌ها و الزامات اجرایی بودجه سال 99 این است که سرفصل جدیدی با عنوان «سرمایه‌گذاری در تامین منابع مالی پروژه‌ها» تعریف شده است. به‌طور مشخص بخش سوم رویکردها و جهت‌گیری‌های کلی، با عنوان سرمایه‌گذاری اضافه شده و به‌طور خاص‌تر در ساختار لایحه بودجه، بودجه سرمایه‌گذاری به‌طور جداگانه دیده شده تا همراه با لایحه بودجه ۹۹ به شورا بیاید.

تحقق محله‌محوری اولویت سوم الزامات تدوین سیاست‌های بودجه 99 است.بهاره آروین در این باره گفته بود: « با توجه به برنامه‌های اولویت‌محور و تحقق‌پذیر که از برش سال‌های اول و دوم برنامه سوم توسعه استخراج شده، تلاش شده افزایش منابع درآمدی، کدهای درآمدی جدید و اقداماتی برای افزایش کیفیت زیست روزمره شهروندان در سطح محله را در لایحه ببینیم. همچنین در بخش تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با توجه به رویکرد شورای پنجم در فعال کردن ظرفیت شورایاران،‌بندی دیده شده که شهرداری تهران در تدوین لایحه بودجه، بین یک تا ۵ درصد دارایی تملک سرمایه‌ای هر منطقه را با دریافت نظر مشورت شورایان تخصیص دهد. این بحث متفاوت از سال‌های گذشته است و در جهت تحقق محله‌محوری و فعال کردن شورایاران به متن طرح افزوده شده است.»

  اولویت‌های کلیدی شهری

در مصوبه سیاست‌های اجرایی و الزامات تدوین لایحه بودجه سال 1399 شهرداری تهران مهم‌ترین اولویت‌های شهر تهران برای بودجه سال آینده به این ترتیب آورده شده است: عدالت چند بعدی (فضایی، محیطی، جنسیتی، نسلی، اجتماعی، اقتصادی و قابلیتی) در دسترسی به فرصت‌ها، فضاها، خدمات و زیرساخت‌ها و توسعه متوازن مناطق و محلات. ارتقای زیست‌پذیری و کاهش و رفع آلودگی‌های زیست محیطی (با تأکید بر آلودگی هوا)، ‌شهر انسان‌محور، روان، امن، ایمن و دسترس‌پذیر و توسعه شبکه حمل و نقل عمومی، ایمنی و تاب‌آوری همه‌جانبه شهر در برابر هر گونه سوانح و حوادث طبیعی (به ویژه زلزله و فرونشست) و انسانی.

در ادامه، اولویت‌ها این‌گونه تعریف شده‌اند: صیانت و حفاظت از باغات و توسعه فضای سبز اقلیمی و سازگار، حفاظت و احیای بافت تاریخی شهر، توسعه گردشگری، ساماندهی سیما و منظر شهری، سلامت اجتماعی، نشاط اجتماعی، شهروندی مشارکت‌جو و مسوولیت‌پذیر، بهداشت روان، توسعه ورزش همگانی و تحقق پایداری فرهنگی-  اجتماعی و حقوق و تکالیف شهروندی.توجه به عرصه‌های عمومی و پلازا‌های شهری و مناسب‌سازی فضاهای عمومی، تمام الکترونیک کردن و هوشمند‌سازی کامل فرآیند ارایه خدمات شهرداری به ویژه درحوزه شهرسازی و معماری و نیز توجه به حقوق عمومی شهر و جلوگیری از شهر فروشی.

نگاهی اجمالی به این اولویت‌ها نشان از توجه کمرنگ به پروژه‌های عمرانی دارد.حال باید دید ایا اعضای شورای شهر تهران به این نتیجه رسیده‌اند که اصولا تهران به تعریف پروژه‌های عمرانی جدید نیاز ندارد یا صرفا به دلیل کمبود منابع مالی چنین رویکردی اتخاذ کرده‌اند.

  تصویب دو بودجه برای یک سال

محمود میرلوحی در گفت‌وگو با «تعادل» با اشاره به اینکه بودجه سال آینده احتمالا متفاوت از بودجه‌های قبلی خواهد بود و چندی پیش نیز مصوبه‌ای تنظیم کرده‌ایم که درصورت تصویب، جهشی در مدیریت شهری خواهد بود، از تصویب دو بودجه برای شهر تهران خبر داد وگفت: بر این اساس، سال آینده دو بودجه خواهیم داشت. یکی بودجه عمومی که تقریبا مشابه بودجه امسال است با این تفاوت که در آن 6 هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی‌ها وجلوگیری از افزایش سقف بدهی به بانک‌ها در نظر گرفته‌ایم تا بتوانیم بدهی‌های شهرداری را تسویه کنیم.

میرلوحی ادامه داد: علاوه بر این، بودجه فرصت‌های سرمایه‌گذاری را خواهیم داشت. در مجموع میزان بودجه عمومی سال آینده از 18 هزار و 900هزار میلیارد تومان به 25 هزار میلیارد تومان افزایش خواهد یافت چراکه احتمالا رقم حقوق و دستمزد از 10 هزار میلیارد تومان به 13هزار میلیارد تومان می‌رسد و هزینه‌های جاری نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد.

 او افزود: از این میزان 6 هزار میلیارد تومان برای پرداخت سود بدهی به بانک‌ها و حدود 19 هزار میلیارد تومان نیز بودجه عمومی است. میزان بودجه فرصت‌های سرمایه‌گذاری حدود 7 هزار میلیارد تومان خواهد بود که پیش بینی می‌شود حدود 15 تا 20 هزار میلیارد تومان فرصت‌های اشتغال وکار را به وجود بیاورد.

میرلوحی درباره ردیف‌های جدیدی که در بودجه سال آینده در نظر گرفته شده‌اند نیز توضیحاتی ارایه کرد و گفت: در بودجه سال جاری نیز ردیف‌های جدیدی تعریف شد که تا قبل از آن وجود نداشت و امسال این ردیف‌ها را تحکیم کردیم. برای مثال در اداره املاک، برای ‌املاکی که در اختیار غیر قرار دارد، ردیف پیش‌بینی کردیم، ‌در اداره پسماند نیز ردیف‌های جدید شناسایی کرده و از آن درآمد کسب می‌کنیم در ساخت وساز‌های حاشیه‌ای، مجتمع‌های ایستگاهی نیز ظرفیت‌های جدید شناسایی کرده‌ایم که بر اساس بتوانیم چرخ توسعه شهر را حرکت دهیم.تلاش داریم تا مدل‌های جدید متفاوت از گذشته که ناشی از استقراض یا فروش تراکم بوده است را در بودجه سال آینده بگنجانیم.

میرلوحی ادامه داد: البته این را باید درنظر داشت که اکنون سهم عوارض ساخت وساز در قیمت تمام شده ملک زیر 2 درصد است و این عادلانه نیست. باید طبق قانون این میزان را به یک سطح معقول برسانیم. اکنون میانگین قیمت هر متر مربع ملک در تهران 12 میلیون تومان است و عادلانه نیست که از این میزان فقط 200 تا 300 هزار تومان سهم شهرداری باشد و باید سهم شهرداری از قیمت تمام شده ملک متعادل شود.

  تاثیر اقتصادکلان بر بودجه شهرداری

بر اساس گزارش بانک جهانی، اقتصاد ایران در سال آینده رشد اقتصادی منفی 8 درصد را تجربه می‌کند. میرلوحی در پاسخ به اینکه رشد اقتصادی منفی کشور چه تاثیری در بودجه شهرداری تهران دارد؟ عنوان کرد: شورای شهر پنجم اعتقادی به شهرفروشی در راستای تامین منابع مالی ندارد و از طرفی دیگر تحریم‌های ظالمانه به صورت غیرمستقیم روی درآمدهای عمومی شهرداری تاثیر گذاشته است، به گونه‌ای که کوچک شدن اقتصاد ملی باعث کاهش درآمدهای شهرداری شد و به همین دلایل شاهد بودیم که سطح بودجه طی دو سال اخیر ثابت ماند و بودجه سال 98 تنها 18 هزارو 900 میلیارد تومان و بودجه 97، 18هزار میلیارد تومان بود که با وجود مشکلات افزایش معناداری نداشت.

واقعیت این است که قدرت خرید مردم در تهران و شهرستان‌ها کاهش پیدا کرده است. همچنین قیمت کالا و خدماتی که شهرداری باید برای خدمات رسانی به شهروندان تهیه کند نیز افزایش بسیار زیادی داشته است و به همین دلیل بودجه منابع و مصارف سال آینده بایدمتفاوت با بودجه‌های دیگر باشد.

  بودجه تهران باید توسعه‌ای باشد

در مجموع برخی کارشناسان معتقدند در شرایط کنونی بودجه 25 هزار میلیارد تومانی برای شهرداری تهران خوشبینانه است. محمد مهدی برادران کارشناس ارشد شهری در گفت‌وگو با تعادل به بررسی اولویت‌های مورد نیاز بودجه شهرداری تهران پرداخت. برادران با بیان اینکه رویکرد کلی درباره بودجه این است که باید بر مبنای برنامه نوشته شود و در راستای برنامه‌های راهبردی و نیز چشم‌انداز شهر باشد، ‌گفت: اکنون تهران نیازها و مشکلات بسیاری دارد از قبیل ایجاد فضای سبز مناسب، وجود بافت فرسوده، توسعه ‌حمل و نقل عمومی که در برنامه‌های راهبردی باید به آنها پاسخ داده می‌شد.اگر از این منظر به بودجه نگاه کنیم باید رویکرد توسعه‌ای در خصوص بودجه داشته باشیم. باید احساس کنیم از زمان حداکثر استفاده شود و هر سال چند گام به چشم‌اندازی که برای شهر در نظر گرفته شده، نزدیک‌تر شویم. مدیران باید این باور را داشته باشند که در هر لحظه و هر روز در راستای رفع نیازهای شهروندان تلاش کنند.

او با تاکید بر اینکه بودجه تهران باید توسعه‌ای باشد، تصریح کرد: صرفا نگهداشت وضع موجود مشکلی را حل نمی‌کند و باید بودجه عمرانی سهم بیشتری نسبت به خدمات جاری شهرداری داشته باشد. اقدام‌های توسعه‌ای و عمرانی و ایجاد زیرساخت‌ها، توسعه فضای سبز، مترو و ساخت پل‌ها و نیز زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در شهر باید مقدم بر دیگر موارد باشد.

او ‌عنوان کرد: طبق آخرین اطلاعاتی که داریم لایحه سال آینده شهرداری تهران که قرار است تقدیم شورا شود نیز با رویکرد تقدم بودجه هزینه‌های جاری نسبت به هزینه‌های عمرانی تهیه شده و سهم عمده‌ای از بودجه به هزینه‌های جاری و نگهداشت شهر اختصاص پیدا کرده است و انتظاراتی که مردم برای توسعه عمرانی دارند، روند کندی خواهد داشت.

  جلب اعتماد بخش خصوصی

برای سرمایه‌گذاری

 همان‌طور که عنوان شد اعضای شورا سرفصل جدیدی با عنوان «سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پروژه‌های شهری »تعریف کرده‌اند، اما در شرایطی که با گذشت دو سال از مدیریت قبلی هنوز پیمانکاران برای دریافت طلب خود جلوی در شورا یا شهرداری تجمع می‌کنند، به نظر می‌رسد بخش خصوصی دیگر اعتمادی به شهرداری ندارد و اجرایی شدن این فصل جدید در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. برادران در این باره گفت: شخصا تجربه این را داشته‌ام که در شهرداری مشهد در یک مقطع 10 ساله بودجه را 20 برابر افزایش دادیم.معتقدم زیرساخت‌های مناسبی در اختیار بخش خصوصی و نیز در اختیار شهرداری‌ها وجود دارد مهم این است که مدیریت شهری از تا چه اندازه این ظرفیت‌ها آگاه است و از آنها استفاده کرده و نگاه توسعه‌ای را دنبال می‌کند.

او درباره عدم اعتماد بخش خصوصی به شهرداری گفت: سرمایه داران زمانی حاضر به سرمایه‌گذاری می‌شوند که یک کار توسعه‌ای در حال شکل گرفتن باشد و آنها نیز در این توسعه سهیم خواهند شد اما چنانچه احساس کنند روند کار عادی است بالطبع تمایلی برای سرمایه‌گذاری نخواهند داشت.

  نقش شهرها در اقتصاد

او با بیان اینکه نمی‌توان منکر تاثیر سیاست‌های کلان اقتصادی و رکود اقتصادی فعلی بر فعالیت‌های شهرداری شد؛ ‌تصریح کرد: در حوزه اقتصاد شهری، شهرها نیز سهمی در توسعه اقتصادی دارند و فارغ از رکود اقتصادی شهرها می‌توانند به نوعی زمینه را برای رشد اقتصادی فراهم کنند.در این خصوص می‌توان شهر استانبول را مثال زد. سهم عمده‌ای از رشد اقتصادی که اکنون در ترکیه شاهد آن هستیم به رشد اقتصادی استانبول بر می‌گردد. البته قصد مقایسه تهران با استانبول را ندارم اما داشتن پروژه‌های اقتصادی برای کلان‌شهرهایی مانند تهران هم می‌تواند به رشد شهرکمک کند و هم مکملی برای رشد اقتصاد ملی باشد. اکنون نیز علی رغم تمام مشکلاتی که در اقتصاد کشور وجود دارد بازار بورس فعال است و این نشان می‌دهد چنانچه بستر مناسبی فراهم شود می‌توان سرمایه‌های پراکنده مردم را به این سمت سوق داد.

او با اشاره به اینکه برخی شهرداری‌ها نیز پروژه‌هایی را تعریف کرده‌اند که قرار است در قالب سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی انجام شود، افزود: به نظر من شورا و شهرداری باید در مشی کلی خود تجدیدنظر کرده و فعالیت‌های اقتصادی را جدی‌تر بگیرند.مالیه اقتصادی شهرداری متاثر از اقتصاد شهری است و نقش مدیران شهری در فعال کردن مالیه اقتصادی بسیار پررنگ است.

  بودجه 25 هزار میلیارد تومانی برای تهران زیاد نیست

همان‌طور که عنوان شد بودجه سال جاری شهرداری تهران 18 هزار و 800 میلیارد تومان است و شهرداری در هزینه کرد 6 ماه نخست سال با کسری بودجه مواجه شد. بنابراین برخی معتقدند پیشنهاد بودجه 25 هزار میلیارد تومانی برای سال 99 بیش از اندازه خوش‌بینانه است. برادران اما در این باره نظر متفاوتی دارد. او در این خصوص گفت: بودجه 25 هزار میلیارد تومانی را بودجه بزرگی برای شهر تهران نمی‌دانم. مدیریت شهری در راستای بودجه توسعه‌ای باید به این سمت برود. این را نیز باید در نظر داشت که کسری بودجه در دولت با شهرداری متفاوت است.اگر دولت بودجه را با کسری ببندد باعث کاهش ارزش پول ملی می‌شود اما چنانچه بودجه شهرداری با کسری مواجه شود، شهرداری‌ها به چند برابر کردن فعالیت‌هایشان ملزم می‌شوند تا به هدف‌گذاری خود برسند.

  نیاز به تغییر رویکرد مدیران شهرداری

برادران با تاکید بر اینکه شخصا از بودجه توسعه‌ای دفاع می‌کنم، ‌گفت: موضوعی که باید در شهرداری تهران مورد نظر قرار بگیرد به عملکرد مدیران برمی‌گردد. به نظر می‌رسد مدیران انگیزه‌های خود را در تحقق بودجه‌ها از دست داده‌اند. مشکل بیشتر مدیریتی است و‌گر نه توسعه شهر تهران باید بیشتر از چیزی که امروز وجود دارد، محقق می‌شد. البته تغییر پی در پی شهرداران هم در این امر بی‌تاثیر نبوده است. با این وجود معتقدم رکودی به دست خود مدیران در شهرداری ایجاد شده و زمان آن رسیده است که رویکرد جدیدی اعمال شود و مدیران بر اساس نیازهای شهروندان هر چه سریع‌تر فعالیت‌ها را ادامه دهند.

او ادامه داد: شهری مانند تهران هنوز با مشکلات زیرساختی از جمله آسفالت معابر مواجه است که زیبنده این شهر نیست.تهران نیاز به پروژه‌های بزرگ گردشگری و هوشمند‌سازی دارد و بایدتبدیل به یک شهر بین‌المللی شود اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است. هنوز چالش رفت و روب و نظافت و ترافیک معضلات مهم شهر تهران محسوب می‌شود. در بحث حمل و نقل عمومی بودجه 25 هزار میلیارد تومانی نمی‌تواند کمک زیادی به این موضوع کند و نیاز است الزامات جدیدی برای توسعه شهر تهران تعریف شود.

  تاکید بر اولویت بودجه عمرانی

 این کارشناس شهری با تاکید بر اینکه بودجه عمرانی باید در اولویت بودجه‌بندی شهرداری قرار گیرد، تصریح کرد: افزایش بودجه باید منوط به این باشد که به اعتبارات عمرانی اضافه شود.شهرداری تهران حدود 65 هزار نفر نیرو دارد و علی رغم اینکه قرار بود تعداد نیروها کاهش یابد اما این اتفاق نیفتاد و حتی در بخش‌هایی به تعداد نیروها افزوده شد. بنابراین شهرداری چاره‌ای ندارد جز اینکه بخش زیادی از بودجه را صرف پرداخت دستمزد نیروهایش کند، نیروهایی که گاه کار خاصی برای انجام دادن ندارند.

همچنین شهرداری به دنبال این بود تا با فرهنگسازی در برخی حوزه‌ها مانند پسماند هزینه‌ها را کاهش دهد که این موضوع نیز محقق نشد.علاوه بر این قرار بود با نظارت دقیق بر پروژه‌ها و کنترل پروژه‌ها، هزینه پروژه‌های عمرانی کاهش یابد و پروژه‌ها در زمان کوتاه‌تری انجام شود که این امر هم اجرایی نشد. در نتیجه بودجه به سمت موضوعات تکراری می‌رود.

او ادامه داد: نکته مهم این است که بسیاری از فسادهای مالی در حوزه‌های غیر قابل کنترل رخ می‌دهد. بسیاری از پیمان‌هایی که جنبه دوستانه دارد فساد زاد هستند. پیشنهاد من به اعضای شورای شهر این است که پروژه‌های زیرساختی شهر را در اولویت قرار دهند و سعی کنند نسبت بودجه جاری و عمرانی را رعایت کنند. نگاهی به گذشته نشان می‌دهد که از اصول بودجه‌ریزی دور شده‌ایم هم حجم بودجه کم شده است و هم عمده بودجه موجود صرف امور جاری می‌شود. این مشکلی است که در بودجه عمومی کشور نیز وجود دارد و فقط منحصر به شهرداری‌ها نیست.

  انعطاف‌پذیری در بودجه مناطق

او ادامه داد: باید نگاه توسعه گرا با رویکرد توجه به پروژه‌های زیر ساختی و کاهش هزینه‌های جاری در شهرداری حاکم شود.  همچنین بودجه مناطق باید انعطاف پذیر باشد. وقتی بودجه از قبل برای مناطق تعیین می‌شود الزامی ایجاد می‌شود که حتما هزینه‌ها انجام شود.می توان در قالب یک تبصره برای مناطقی که هزینه‌های جاری خود را کاهش داده و آن را به بودجه عمرانی اضافه کنند، پاداش در نظر گرفت.این امر هم رضایت شهروندان را در پی خواهد شد و هم عملیاتی است. همچنین در اجرای پروژه‌ها استفاده از شرکت‌های دانش بنیان باید در اولویت قرار گیرد این کار باعث افزایش کیفیت پروژه‌ها شده و نیز بازدهی عملکرد شهرداری افزایش می‌یابد.