رد دیون در انتظار واگذاری‌های جدید؟
روز گذشته علیرضا صالح رییس سازمان خصوصی‌سازی در یک نشست خبری، از واگذاری شرکت‌های مادرتخصصی خبر داد و گفت: در بهمن‌ماه بالغ بر ۵۰۰۰ میلیارد تومان عرضه صورت می‌گیرد. بیمه البرز ۳۷۰ میلیارد تومان، بیمه اتکایی ایرانیان ۱۷۰ میلیارد تومان، پالایشگاه لاوان ۱۱۰۰ میلیارد تومان، پالایشگاه تبریز ۳۲۰۰ میلیارد تومان و غیره آگهی شده است. به‌طور کلی در بهمن‌ماه و اسفندماه نزدیک ۶۰۰۰ میلیارد تومان عرضه از طریق بازار سرمایه خواهیم داشت. برنامه‌ریزی برای واگذاری این اعداد درشت در حالی مطرح می‌شود که در گذشته نیز واگذاری شرکت‌های دولتی با اعداد و ارقام درشت با مشکل مواجه شده بود و در نهایت به خاطر نبودن مشتری، بسیاری از شرکت‌های دولتی از طریق رد دیون واگذار شده بود. رد دیون در نهایت مشکلات مربوط به خصولتی‌ها را ایجاد کرده است. نتایجی که از آن به عنوان «شکست خصوصی‌سازی» در ایران یاد می‌شود. به گزارش «تعادل»، روز گذشته علیرضا صالح رییس سازمان خصوصی‌سازی در یک نشست خبری، از برنامه سازمان خصوصی‌سازی برای واگذاری شرکت‌های مادرتخصصی خبر داد و گفت: پیش از این زیرمجموعه‌های یک شرکت مادرتخصصی را واگذار می‌کردیم که باعث می‌شد زنجیره مدیریتی شرکت به‌هم بریزد. در حال حاضر برنامه‌ای را دنبال می‌کنیم که به جای واگذاری زیرمجموعه‌ها خود شرکت مادرتخصصی را وارد بورس کنیم. وی ادامه داد: زمانی که این اتفاق رخ دهد حتی اگر شرکت واگذار نشود همین که وارد بورس شده بخش دولتی موظف می‌شود رفتار حرفه‌ای بورس را دنبال کند و در این راستا هلدینگ‌های بزرگ دولتی شفاف‌سازی می‌شوند.
واگذاری بالغ بر ۵۰۰۰ میلیارد تومان
در بهمن و اسفند
وی در ادامه با بیان اینکه در بهمن‌ماه بالغ بر ۵۰۰۰ میلیارد تومان عرضه صورت می‌گیرد، گفت: بیمه البرز ۳۷۰ میلیارد تومان، بیمه اتکایی ایرانیان ۱۷۰ میلیارد تومان، پالایشگاه لاوان ۱۱۰۰ میلیارد تومان، پالایشگاه تبریز ۳۲۰۰ میلیارد تومان و غیره آگهی شده است. به‌طور کلی در بهمن‌ماه و اسفندماه نزدیک ۶۰۰۰ میلیارد تومان عرضه از طریق بازار سرمایه خواهیم داشت. رییس سازمان خصوصی‌سازی با بیان اینکه تاکنون واگذاری‌ها به دو طریق واگذاری به مردم و رفع دیون بوده است، توضیح داد: از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان، ۹۱ هزار میلیارد تومان واگذاری به مردم بوده و مابقی در قبال طلبکاران دولت واگذار شده است. در واقع واگذاری سهام به طلبکاران دولت ۳۱ میلیارد و ۵۰۰ هزار تومان بوده است. این توضیحات صالح درباره واگذاری‌ها از طریق رد دیون نشان می‌دهد که احتمالا سازمان خصوصی‌سازی برای واگذاری‌های آینده به این شیوه هم عنایت داشته باشد. با توجه به اینکه در گذشته این شیوه رد دیون به مشکلات مربوط به خصولتی‌ها منجر شده است، اکنون نیز بحث واگذاری تا 6000 میلیارد تومان از شرکت‌های دولتی در قالب رد دیون می‌توان نشانگر این باشد که دوباره مشکلات جدیدی به وجود آید. گفتنی است اغلب شرکت‌هایی که عناوین آنها ذکر شده است مانند پالایشگاه لاوان و پالایشگاه تبریز، جزو آن دسته از اموال دولتی هستند که نیاز به نوسازی داشته و در نتیجه مشخص نیست که بخش خصوصی استقبال چندانی برای خرید آنها از خود نشان دهد.
ضرورت تعیین تکلیف زیان‌دهی
استقلال و پرسپولیس
بخشی دیگر از سخنان صالح به موضوع واگذاری استقلال و پرسپولیس به بخش خصوصی اکنون چندین سال است که مورد بحث قرار دارد. هر سال از مسوولان می‌شنویم که این دو باشگاه تا آخر سال واگذار می‌شوند ولی هر سال تا پایان سال گفته می‌شود که این دو باشگاه هنوز آماده برای واگذاری نیستند. اخیرا بار دیگر رییس سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرده است که این واگذاری به آینده موکول شده است. علیرضا صالح روز گذشته در یک نشست خبری توضیحاتی را در این باره ارایه کرده است. رییس سازمان خصوصی‌سازی در پاسخ به سوال خبرنگاران مبنی بر اینکه چرا استقلال و پرسپولیس برخلاف وعده‌های داده شده امسال واگذار نمی‌شوند؟ اظهار کرد: یکی از آسیب‌هایی که تاکنون در فرآیند خصوصی‌سازی داشتیم این بود که بنگاه‌هایی را واگذار کردیم که آماده‌سازی ابتدایی نشده بودند. باید برای بخش خصوصی احترام قائل شویم. اگر دولت نتواند یک بنگاه را اداره کند، چگونه باید از بخش خصوصی توقع داشته باشیم که این کار را انجام دهد؟
وی با تاکید بر اینکه دو باشگاه استقلال و پرسپولیس سرمایه ملی هستند، اضافه کرد: در شرایطی می‌خواستیم این باشگاه‌ها را واگذار کنیم که زمین چمن و ورزشگاه نداشتند. دلیل اینکه این دو باشگاه امسال واگذار نمی‌شوند نیاز به آماده‌سازی آنها و شفاف‌سازی اطلاعات‌شان بود. در این راستا جلسات زیادی با وزیر ورزش و جوانان داشتیم و در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم تا ابهام در بدهی و سازوکار این دو باشگاه وجود دارد، نمی‌توان آنها را واگذار کرد. رییس سازمان خصوصی‌سازی با تاکید بر اینکه دو باشگاه استقلال و پرسپولیس چند سالی است که در فهرست شرکت‌های مشمول واگذاری قرار دارند، گفت: در برهه‌ای از زمان قرار بود برند دو باشگاه یا برند یا ورزشگاهی که قرار بود به باشگاه‌ها داده شود واگذار شوند و موضوع واگذاری شرکت مطرح نبود اما در نهایت قرار شد دو شرکت فرهنگی - ورزشی استقلال - پرسپولیس در بازار دوم فرابورس عرضه شوند.
صالحی با اشاره به شرایط شرکت‌ها در فرابورس اظهار کرد: یک شرکت برای عرضه در فرابورس باید اصلاح ساختار مالی شود. این در حالی است که دو شرکت استقلال و پرسپولیس زیان انباشته دارند و قرار است از طریق اصلاح ساختار مالی از تجدید دارایی‌ها این زیان برطرف شود.
واگذاری استقلال و پرسپولیس
در ۶ ماهه نخست سال آینده
زیان انباشته‌ها از مشکلات این دو باشگاه است که پیش‌تر نیز به آن اشاره شده بود ولی اکنون سوال اساسی این است که دولت تا چه بازه زمانی فکری به حال این زیان انباشته‌ها و نهایتا تعیین‌تکلیف وضعیت این باشگاه خواهد کرد. در این زمینه صالح توضیح داده است: مصوبه هیات وزیران از سال ۱۳۹۱ که قرار بود برمبنای آن دو ورزشگاه به استقلال و پرسپولیس داده شود اجرا نشده است. البته برای واگذار کردن دو ورزشگاه کارشناسان برای ثبت در دفاتر مشغول ارزیابی هستند و احتمالا تکلیف پرسپولیس تا آخر هفته مشخص می‌شود و وضعیت استقلال نیز در حال بررسی است. رییس سازمان خصوصی‌سازی ادامه داد: علائم تجاری برای پرسپولیس در طبقات ۴۵گانه به ثبت رسیده و کارشناسان برای ارزیابی علائم تجاری تعیین شدند. اگر این موضوع در دفاتر شرکت ثبت شد افزایش سرمایه نیز صورت می‌گیرد. البته باشگاه پرسپولیس در سال گذشته سودآور بوده است. همچنین صورت‌های مالی دو شرکت قبل از پذیرش نباید مردود باشد که نیست.
صالحی در ادامه از واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در شش ماهه اول سال ۱۳۹۹ خبر داد و گفت: بعد از حسابررسی داخلی و تشکیل کمیته حسابررسی دو باشگاه در شش ماهه اول سال آینده پذیرش می‌شوند. البته باید مجمع دو تیم تشکیل شود و امیدواریم این مجامع قبل از عید برگزار شود.
باشگاه پرسپولیس تخلف نکرده است
وی در مورد اخباری مبنی بر اینکه امضای قرارداد باشگاه پرسپولیس با اسپانسر تخلف بوده است، توضیح داد: شرکت پرسپولیس قبل از امضای قرارداد پیش‌نویس را برای وزیر ورزش و جوانان و وزیر ورزش برای سازمان خصوصی‌سازی فرستاد. ما تاکید داشتیم که قرار پنج ساله، سه ساله شود، زیرا برای عرضه در فرابورس این مدت باید سه سال بود. البته نظر باشگاه پنج سال بود که بعدا به سه سال تغییر دادند. البته موارد دیگری هم مدنظر سازمان بود که بعضا اصلاح شد اما بندهایی هم بود که قبل از اینکه اصلاح شود شرکت پرسپولیس قرارداد را امضاء کرد و دیگر امکان اصلاح آن وجود نداشت.
آزادسازی سهام عدالت در انتظار اجازه
مقام معظم رهبری
وی همچنین درباره زمان آزادسازی سهام عدالت نیز سخنانی گفته است. وی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه تاریخ آبان‌ماه سال آینده برای آزادسازی سهام عدالت اعلام شده اما تا قبل از این تاریخ شاهد تغییر مجلس شورای اسلامی خواهیم بود، توضیح داد: ۲۶ هزار میلیارد تومان سهام عدالت برای بیش از ۴۹ میلیون نفر وجود دارد اما باید توجه داشت که ارزش سهام برای همه مشمولین به یک میزان نیست. ارزش سهام یک میلیونی تاکنون بیش از شش برابر شده است. وی ادامه داد: تاکنون چندین جلسه برگزار کردیم تا سهام عدالت طوری آزادسازی شود که مردم بتوانند مدیریت کنند و زمانی که این آزادسازی صورت گرفت بازار بورس را به‌هم نریزد. چارچوب بحث نهایی شده است. رییس سازمان خصوصی‌سازی ادامه داد: در این راستا رییس‌جمهور و وزیر اقتصاد به مقام معظم رهبری برای کسب اجازه ایشان نامه نوشته‌اند و ما منتظر پاسخ این نامه هستیم یعنی ممکن است اصلا به مجلس شورای اسلامی نرسد و از طریق اجازه‌نامه مقام معظم رهبری این کار را انجام دهیم. صالحی اضافه کرد: سازوکار در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذار استانی یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری معامله‌پذیر و منطقه‌ای انجام خواهد شد. اگر تا پایان سال اجازه رهبری را کسب کنیم تا پایان آبان‌ماه سال آینده سهام عدالت را آزادسازی خواهیم کرد.
وی با با بیان اینکه از سال ۱۳۸۰ تاکنون حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان به قیمت روز واگذاری صورت گرفته است، اظهار کرد: از این ۱۵۰ هزار میلیارد تومان نزدیک به ۵۰۰۰ میلیارد تومان یا حدود چهار درصد با چالش مواجه شده است؛ به عبارت دیگر بیش از ۹۵ درصد واگذاری‌ها موفق بودند. وی ادامه داد: اما دیدگاه عامه مردم این آمار را تایید نمی‌کند و افکار عمومی با توجه به حاشیه‌هایی که اخیرا سازمان خصوصی‌سازی با آن مواجه بوده با آمار مذکور متفاوت است.
برنامه‌های سازمان خصوصی‌سازی
برای سال آینده
رییس سازمان خصوصی‌سازی در ادامه در مورد برنامه‌های این سازمان برای سال آینده توضیح داد: یکی از برنامه‌های مهم سازمان، شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی عمومی است. در واقع سازمان قصد دارد هر نوع واگذاری که انجام می‌دهد و هر شرکتی که قصد دارد واگذار کند را برای عموم اطلاع‌رسانی کند. درخواست من از همکارانم این بود که سازمان خصوصی‌سازی را اتاق شیشه‌ای کنند. ما اطلاعات محرمانه‌ای در سازمان خصوصی‌سازی نداریم و باید همه اطلاعات را افشا کنیم؛ بنابراین همه واگذاری‌ها، مصوبات، آگهی‌هایی که فراخوان شده نحوه قیمت‌گذاری، نحوه انتخاب برندگان و غیره باید روی سایت سازمان قرار بگیرد.
حذف مزایده از فرآیند واگذاری
صالح در مورد فرآیندهای واگذاری توضیح داد: در قانون ظرفیت‌های متعددی در زمینه فرآیندهای واگذاری در اختیار سازمان قرار دارد، به‌طور کلی سه نوع روش برای کشف قیمت در سازمان دنبال می‌شود. اگر بخواهیم به صورت بلوکی به فروش برسانیم که منجر به صندلی مدیریتی می‌شود باید افزایشی نسبت به سهام خرد داشته باشیم که میزان آن حدود ۲۰ درصد بالاتر از قیمت تابلو است. وی ادامه داد: یکی از برنامه‌های سازمان این است که در آینده، کارت مزایده را از فرآیندهای واگذاری حذف کنیم و به بازار سرمایه ببریم. رییس سازمان خصوصی‌سازی با تاکید بر اینکه یکی دیگر از برنامه‌های سازمان تغییر نحوه اهلیت‌سنجی مشتریان است، گفت: از ابتدای مهرماه آیین‌نامه اهلیت‌سنجی مشتریان راهبردی را در هیات واگذاری تصویب کردیم. در حال حاضر آیین‌نامه اهلیت جزو لاینفک فراخوان سازمان است. اگر بخواهیم بلوک‌هایی را بفروشیم اهلیت‌ها را می‌سنجیم. مشتریان برای اینکه به صورت سلیقه‌ای انتخاب نشوند باید شرایط عمومی داشته باشند. همچنین علاوه بر توانگری مالی باید دارای تجربه مدیریتی نیز باشند. صالح با بیان اینکه توسعه بازار سرمایه از طریق فعالان این بازار یکی دیگر از اهداف سازمان خصوصی‌سازی است، اظهار کرد: باید در زمینه آموزش بورس به مردم فعال باشیم و هرچه بتوانیم پس‌اندازهای کوچک مردم را وارد بازار سرمایه کنیم حرکت بیشتری در راستای اهداف اصل ۴۴ قانون اساسی کرده‌ایم.
پیش‌بینی ورود ۵ میلیون نفر به بازار سرمایه
وی از راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری ٢٠ هزار میلیارد تومانی در قالب صندوق سرمایه‌گذاری معامله‌پذیر برای وارد کردن سرمایه‌های خرد مردم به بازار سرمایه خبر داد و افزود: قرار بود این صندوق در آینده نزدیک راه‌اندازی شود، اما در زمینه نحوه تعیین مدیریت با چالش مواجه شد و در ابتدای سال آینده راه‌اندازی می‌شود. صالح با تاکید بر اینکه آماده پذیره‌نویسی در بورس بودیم، گفت: قرار است صندوق‌ها را تاسیس کنیم تا از طریق ثبت سفارش در اختیار مردم قرار بگیرد. مثلا به مردم دو هفته وقت بدهیم که برای ثبت نام مراجعه کنند. با سازمان بورس هم هماهنگ کردیم که کد ملی هر فرد به عنوان کد بورسی‌اش در نظر گرفته شود. رییس سازمان خصوصی‌سازی ادامه داد: برای سهام تا دو میلیون نیز ١٥ درصد تخفیف قائل خواهیم شد. پیش‌بینی شده است با این کار چهار تا پنج میلیون نفر از آحاد مردم وارد بازار سرمایه شوند. امیدواریم مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه این اجازه را به ما بدهد.
واریز سود سهام عدالت از سوم اسفندماه
وی در ادامه در مورد میزان سود سهام عدالت، اظهار کرد: تا پایان هفته آینده میزان وصولی سود سهام عدالت مشخص می‌شود و واریزی از سوم اسفندماه با اولویت مشمولین کمیته امداد و بهزیستی صورت خواهد گرفت.
رییس سازمان خصوصی‌سازی ادامه داد: واریز سود به همه افرادی که شماره شبای خود را ثبت کرده‌اند صورت می‌گیرد. حدود پنج میلیون از سهامداران هنوز شماره شبای خود را وارد نکرده‌اند که اگر می‌خواهند سود را بگیرند باید قبل از عید شماره شبای خود را ثبت کنند. برای این منظور از بانک‌ها هم کمک گرفته‌ایم تا اگر مشمولین سهام عدالت در بانک‌ها حساب دارند شماره شبای آنها را برای ما بفرستند. صالحی در مورد میزان سود سهام عدالت نیز توضیح داد: در سال ۱۳۹۵ برای سهام یک میلیون تومانی ۱۵۰ هزار تومان واریز و پیش‌بینی می‌شود میزان سود امسال برای سهام یک میلیون تومانی از ۲۰۰ هزار تومان هم بیشتر باشد.
آخرین وضعیت واگذاری هپکو و آذرآب
وی در ادامه با تاکید بر اینکه در واگذاری هپکو چالش‌هایی ایجاد شده بود، اظهار کرد: هپکو در نهایت به دولت بازگشت و در حال آماده‌سازی برنامه بازسازی ساختاری آن هستیم. هپکو در اختیار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار می‌گیرد و بخشی از مشکلات آن از جمله مشکلات بازنشسته‌ها را حل خواهیم کرد. رییس سازمان خصوصی‌سازی تاکید کرد: بعد از اینکه هپکو بازسازی ساختاری شد واگذار می‌شود و حداقل دو سال زمان نیاز دارد. صالحی در مورد آذرآب توضیح داد: واگذاری آذرآب در مجموعه سازمان خصوصی‌سازی دنبال نمی‌شود و سهام اکثریتی آن در اختیار بانک کشاورزی است.
