از افتتاح 3.5 میلیارد دلار طرح و اشتغال 7600 نفری تا 2برابری اکتشاف و پیوند صنعت و دانشگاه

سازمان ایمیدرو از نیمه دوم سال گذشته به این سو توسعه بخش معدن و صنایع معدنی را به معنای وسیع‌تری طراحی و پیاده‌سازی می‌کند به‌طوری که تمرکز این سازمان تنها بر زنجیره فولاد نیست، بلکه عملیاتی کردن نقشه راه معدن و صنایع معدنی، توسعه پژوهش، فناوری و آموزش، رشد فعالیت‌های اکتشافی، احیای معادن کوچک، توجه به عناصر نادرخاکی، توسعه برنامه گوهر سنگ‌ها و همچنین مدیریت سود بنگاه‌ها در راستای توسعه و در کنار آن، افزایش فعالیت‌های مرتبط با مسوولیت اجتماعی، انجام گفت‌وگوی مستمر با تشکل‌های مختلف‌ و همکاری نزدیک با مراکز علمی و پژوهشی در جهت رفع نیازهای مجموعه‌های فوق، در شمار راهبری این سازمان قرار گرفته‌اند.

  عملیاتی شدن نقشه راه

نقشه راه معدن و صنایع معدنی مشتمل بر 72راهبرد است که سازمان ایمیدرو مسوولیت اجرای 33 راهبرد را در اختیار دارد. این سازمان برای اجرایی کردن این مهم 145 هدف تعریف کرده است. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران تا پایان دی ماه توانسته 58درصد از اهداف را محقق کند.

   راه‌اندازی طرح ها

 از ابتدای سال تاکنون برنامه راه‌اندازی 3.5 میلیارد دلار پروژه معدنی و صنایع معدنی اجرایی شده و تا نیمه زمستان امسال نزدیک به 1.2 میلیارد دلار طرح افتتاح شده است. تعداد قابل توجهی از دیگر پروژه‌ها به مرحله راه‌اندازی، تولید آزمایشی یا تست مراحل مختلف رسیده‌اند. آلومینیوم جنوب (سالکو) اکنون بزرگ‌ترین و (با تکنولوژی 430 کیلوآمپر) مدرن‌ترین کارخانه آلومینیوم ایران است که از ابتدای زمستان جاری به تولید آزمایشی دست یافته است، از سرمایه‌گذاری 1.2 میلیارد دلاری برخوردار است. همچنین طرح‌های گندله‌سازی توسعه ملی (واقع در سنگان) با سرمایه‌گذاری 190 میلیون دلاری به همراه 4 میلیون دلار پروژه زیربنایی در مجموع (سه طرح) با رقم نزدیک به 1.4 میلیارد دلار آماده افتتاح شده‌اند. علاوه بر این تا پایان سال جاری نیز بیش از یک میلیارد دلار طرح در مدار تولید قرار می‌گیرد که شامل حوزه‌های کنسانتره سنگ آهن، چهار طرح صنعت مس، خردایش سنگ آهن گل گهر، فاز نخست بندر پارسیان و تعدادی طرح زیربنایی است. کل سرمایه‌گذاری‌هایی که تا پایان سال به ثمر می‌نشیند بیش از 7600 شغل مستقیم و نزدیک به 29هزار شغل به‌طور غیرمستقیم ایجاد می‌کند.

   عملکرد تولید صادرات واحدهای بزرگ

عملکرد تولید شرکت‌های بزرگ بخش معدن و صنایع معدنی در مدت 10 ماهه سال 98 نشان‌دهنده رشد در اکثر بخش‌ها است به‌طوری که تولید کنسانتره سنگ آهن با افزایش 3درصدی، آهن اسفنجی افزایش 8درصدی، شمش فولاد رشد 5 و محصول فولاد رشد 8درصدی، کاتد مس افزایش 3درصدی و تولید پودر آلومینا تقریبا به اندازه تولید سال گذشته بوده است. از سوی دیگر ‌آمار عملکرد صادرات واحدهای بزرگ معدن و صنایع معدنی کشورمان نیز نشان می‌دهد در مدت 10 ماهه سال 98 صدور انواع محصول این شرکت‌ها رشد 25درصدی را به ثبت رسانده است.

   اکتشاف 650 هزار کیلومترمربع

از ابتدای تاسیس ایمیدرو تا نیمه نخست سال 97 برنامه اکتشاف این سازمان در مساحت 250 هزار کیلومترمربع اجرایی شد. اما از نیمه دوم سال گذشته برنامه توسعه اکتشافات با جهش 400 هزار کیلومتر مربعی همراه شد

به گونه‌ای که با هدف افزایش ذخایر مواد استراتژیک معدنی در 650 هزار کیلومتر مربع به اجرا در آمد. ایمیدرو اکنون 80درصد مساحت اکتشافی کشور را در اختیار دارد. این برنامه در واقع گامی در جهت ایجاد توازن در زنجیره صنایع معدنی محسوب می‌شود که خوراک آتی صنایع را تامین کند. تاکنون در ایران مرکزی ذخایر قابل توجهی کشف شده است. با توجه به اینکه بخش خصوصی با حمایت ایمیدرو موفق به اجرای قسمتی از فعالیت‌های اکتشافی مذکور شده است، همکاری بخش خصوصی در تکمیل فعالیت‌های اکتشافی نیز از سیاست‌های جدید ایمیدرو است.

   فعال‌سازی معادن کوچک

طرح احیای معادن کوچک و متوسط که با هدف توسعه اشتغال و همچنین تامین بخشی از خوراک شرکت‌های بزرگ از سوی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (از شرکت‌های تابعه ایمیدرو) به اجرا درآمده تا نیمه دی ماه جاری بیش از 130 معدن را احیا کرده است. این طرح با مشارکت تشکل‌ها از جمله خانه معدن ایران اجرایی شده است. در همین حال تفاهمنامه‌ای در راستای کمک به فعال‌سازی معادن کوچک با تولیدکنندگان کنسانتره و گندله امضا شده است که به نقش آفرینی این معادن کمک خواهد کرد.‌

   افزایش سرمایه صندوق بیمه معدن؛ پشتوانه بخش خصوصی

صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی طی 14 سال از فعالیت خود 1742 فقره بیمه نامه سرمایه‌گذاری و اعتباری به مبلغ 1028 میلیارد تومان صادر کرده که 592 میلیارد تومان آن مربوط به دو سال گذشته است. یکی از پشتوانه‌های این صندوق افزایش سرمایه است که در سال جاری از 140 میلیارد به 350 میلیارد تومان رسیده است. طبق برنامه‌های ایمیدرو، این نهاد پشتیبان معادن بخش خصوصی، سال 99 برنامه افزایش سرمایه تا 500 میلیارد تومان را پیش رو دارد. صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی، همچنین حمایت از طرح فعال‌سازی معادن کوچک را نیز جزو فعالیت‌های خود دارد.

    چشم‌انداز توسعه مناطق ویژه صنایع انرژی‌بر

طی سال‌های اخیر ایمیدرو علاوه بر منطقه ویژه صنایع انرژی‌بر خلیج فارس، توسعه مناطق ویژه لامِرد (جنوب استان فارس) و پارسیان (غرب استان هرمزگان) و همچنین کاشان را پیش رو داشته است. منطقه لامرد اکنون میزبان بزرگ‌ترین و مدرنترین طرح تولید آلومینیوم ایران (سالکو) است و منطقه پارسیان نیز در حال جذب سرمایه‌گذاران حوزه صنایع معدنی و پتروشیمی است. وزارت نفت منطقه پارسیان را به عنوان هاب سوم اجرای طرح‌های پتروشیمی قرار داده است. در حال حاضر ساخت فاز نخست اسکله اختصاصی منطقه پارسیان در مراحل پایانی است و تا اسفند ماه به بهره‌برداری خواهد رسید. منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس نیز 18 طرح توسعه‌ای در حال اجرا و برنامه واگذاری زمین به 11 متقاضی سرمایه‌گذاری در دستور کار دارد. این منطقه در عین حال برنامه دستیابی به ظرفیت تولید 10 میلیون تن فولاد را در برنامه دارد. در همین حال به دلیل اینکه اسکله منطقه ویژه خلیج فارس یکی از مزیت‌های این منطقه به شمار می‌آید، توسعه آن از محورهایی است که توسط ایمیدرو پیگیری می‌شود و در این راستا فراخوان جذب سرمایه‌گذار در دست اقدام است.

    جشنواره اینوماین2

ایمیدرو جشنواره ایده‌های ارزش آفرین با نام اینوماین2 (INNOMINE) را با همکاری معاونت فناوری ریاست‌جمهوری (و صندوق نوآوری و شکوفایی) و دانشگاه تهران در بهمن ماه برگزار کرد. در این جشنواره تعداد شرکت‌های ثبت نام‌کننده و ایده‌های ارسال شده، با جهش نسبت به سال قبل به 380 مورد رسید. 15 ایده برتر این حوزه نیز در پایان این رویداد معرفی شدند. ایمیدرو، «هم‌آفرینی ارزش»، را در همکاری با مراکز علمی و تحقیقاتی پیگیری می‌کند.

    راه‌اندازی پایلوت عناصر نادرخاکی

پایلوت تولید عناصر نادر خاکی در دهه نخست بهمن ماه 98 با حضور «معاون علمی رییس‌جمهوری» و «وزیر صنعت معدن و تجارت» افتتاح شد. این پایلوت با استفاده از دانش متخصصان داخلی راه‌اندازی شده که انعطاف‌پذیری بالایی در استحصال عناصر استراتژیک با عیارهای بسیار پایین یا بسیار بالا را دارد و با توجه به اینکه از روش‌های مختلف فراوری از جمله روش‌های فیزیکی و هیدرومتالورژی در آن استفاده شده، امکان حذف همه ناخالصی‌ها را دارد.

مطالعات نشان می‌دهد عناصر نادر خاکی کشور، با غنی شدگی ضعیف، اغلب همراه سایر عناصر از جمله آهن، تیتان، فسفات و مواد پرتوزا هستند که راه‌اندازی این پایلوت، به کامل شدن زنجیره دانش استحصال مواد معدنی و استراتژیک کمک شایانی می‌کند.

   تفاهمنامه با دانشگاه‌ها و مراکز علمی

ایمیدرو در راستای برطرف‌سازی نیاز معدن و صنایع معدنی، از سال گذشته اقدام به «نیازمحور کردن» پروژه‌های پژوهشی کرده و از آنها حمایت می‌کند تا به رفع نیازهای موجود در این بخش بپردازند. این سازمان طبق تفاهمنامه‌های امضا شده، با 11 دانشگاه و مراکز علمی در حال همکاری است و 20 پروژه نیازمحور (عمدتا در حوزه محیط زیست) در حال اجرا دارد. سازمان ایمیدرو همچنین از 194 پایان نامه بخش معدن و صنایع معدنی حمایت کرده است. در همین حال بودجه حوزه پژوهش رشد 50درصدی و بودجه بخش آموزش رشد صد درصدی در مقایسه با سال 97 داشته است.

    حمایت از صنعت گوهر سنگ‌ها

و سنگ‌های تزئینی

ایمیدرو در کنار حمایت از صنایع بزرگ، برنامه بازبینی و تدوین طرح جامع گوهر سنگ‌ها (سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی) و همچنین سنگ‌های تزئینی را با حضور تشکل‌های تخصصی در دست اجرا دارد. هم‌اکنون کمیته‌های مختلفی در این بخش مشغول به کار هستند. این برنامه با هدف رفع موانع این صنایع به اجرا در می‌آید. مقرر شده به زودی بازار گوهر سنگ‌ها در اصفهان با همکاری مقامات استانی و بخش خصوصی ایجاد شود. از سوی دیگر عارضه یابی بخش سنگ‌های تزئینی نیز آغاز شده تا شرایط رشد و به روز آوری صنعت سنگ تزئینی مهیا شود. ایمیدرو به عنوان متولی توسعه بخش معدن و صنایع معدنی در کنار فعالان این حوزه قرار دارد. این سازمان نقش سیاستگذاری و تسهیل شرایط فعالیت در معدن و صنایع معدنی را برعهده دارد و زمینه لازم را برای بخش خصوصی به منظور تقویت و توسعه صنعت سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی فراهم می‌کند. در این میان صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی (از زیرمجموعه‌های ایمیدرو)، از این حوزه ارزش‌آفرین و اشتغال‌زا حمایت می‌کند.

   تامین زیرساخت

تامین و توسعه زیرساخت سبب تسهیل در انتقال و جابه‌جایی مواد خام و تولید شده می‌شود. ایمیدرو با همکاری شرکت‌های بخش خصوصی، توسعه زیرساخت‌ها را در اولویت برنامه‌ها و اقدامات خود قرار داده که برجسته‌ترین آنها شامل حمل جاده‌ای، ریلی، انتقال آب از دریا است. این سازمان تاکنون 660 کیلومتر مسیر جاده‌ای برای معادن و 373 خط انتقال برق ایجاد کرده است. علاوه بر این احداث نیروگاه هرمز در منطقه ویژه خلیج فارس در راستای توسعه زیرساخت‌ها انجام شده است. همچنین خط دوم جاده سنگان تربت حیدریه با مشارکت بخش خصوصی اجرایی شده است. ارزش کل سرمایه‌گذاری این طرح به 800 میلیارد تومان می‌رسد.

    طرح خط انتقال آب از دریای عمان

ایمیدرو با استفاده از تجربه اجرای پروژه انتقال آب از خلیج فارس به مناطق مرکزی، پروژه جدید و بزرگ انتقال آب از دریای عمان به سه استان شرقی (سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی) را با استفاده از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی اجرایی می‌کند.  در این طرح 1500 کیلومتری قرار است پس از شیرین‌سازی آب دریای عمان، از مسیر خط لوله وارد سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی شود که در نهایت آینده تامین آب در مجتمع معدنی سنگان برای سرمایه‌گذاران، روشن و اطمینان بخش خواهد شد.

     منطقه ویژه خلیج فارس  و طرح 10 میلیون تنی فولاد

چشم‌انداز منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس (از زیرمجموعه‌های سازمان ایمیدرو)، دستیابی به ظرفیت تولید 10 میلیون تن فولاد است. این برنامه طبق راهبری‌های ایمیدرو و با سرمایه‌گذاران فعلی این منطقه در دست اجرا است و کنسرسیوم آن تشکیل شده است.

    ایجاد ظرفیت تولید 10 میلیون تن فولاد

در سواحل مکران

ایمیدرو در راستای سیاست‌های کلان در افزایش ظرفیت تولید فولاد و به سبب دسترسی سواحل جنوبی به آب و تاسیسات بندری، طرح ایجاد 10 میلیون تن ظرفیت تولید فولاد در سواحل مکران واقع در چابهار (استان سیستان و بلوچستان) را به اجرا گذاشته است. این برنامه با مشارکت بخش خصوصی انجام خواهد شد.