کسب درآمد غیرقانونی از معابر عمومی پایتخت

گروه راه و شهرسازی|

به گفته حمیدرضا تحصیلی، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر عده‌ای با زور و گردن‌‌کلفتی خیابان‌های شهر را به عده‌‌ای دیگر اجاره می‌دهند.

به گزارش «تعادل»، تهران سال‌هاست که با معضل دستفروشی مواجه است و در سال‌های اخیر به دلیل تورم و رکود اقتصادی ناشی از تحریم‌ها بر تعداد دستفروشان افزوده شده است. اگر در سال‌های دور اقشار ضعیف و مهاجرانی که از روستاها به تهران می‌آمدند به دلیل نبود شغل بالاجبار به دستفروشی روی می‌آوردند اما اکنون اقشار متوسط هم برای گذران زندگی دستفروشی را به عنوان شغل دوم خود انتخاب کرده و شب‌ها در معابر و چهارراه‌های شهر اقدام به دستفروشی می‌کنند.

عده‌ای نیز دستفروشی در زیر زمین را به معابر شهر ترجیح داده و در واگن‌های شلوغ مترو کالاهای خود را می‌فروشند. به زعم کارشناسان، دستفروشی شغلی کاذب محسوب می‌شود اما نمی‌توان تعداد زیادی از شهروندان را که از این طریق کسب درآمد می‌کنند نادیده انگاشت و به بهانه سد معبر جلوی فعالیت آنها را گرفت.

این را هم باید در نظر داشت که طی سال‌های اخیر با کاهش قدرت خرید شهروندان، آنها نیز ترجیح می‌دهند تا اجناس ارزان‌تر حتی با کیفیت پایین تهیه کنند و به همین دلیل وجود دستفروشان با استقبال مردم مواجه شده است و این یک نیاز دو طرفه بین مردم و دستفروشان است.

از سوی دیگر سال‌ها است که در دوره‌های مختلف مدیریت شهری شاهد برخورد نامناسب ماموران شهرداری با دستفروشان بوده‌ایم و این موضوع فقط مختص تهران نیست و در شهرهای دیگر نیز برخورد خشن با دستفروشان رواج دارد. بارها شاهد طرح‌های ضربتی شهرداری‌ها برای جمع‌آوری بساط دستفروشان بوده‌ایم که با بدترین رفتارها و اعمال خشونت بساط دستفروش را که تمام زندگی و‌دار و ندارش محسوب می‌شود را تخریب کرده و باقی مانده را با خود می‌برند.

فارغ از رفتارهای نامناسب ماموران شهرداری، اما شهرداری‌ها نیز دلایل خاص خودشان را دارند. علاوه بر سد معبرگاه ممکن است دستفروشان به محلی برای عرضه کالاهای غیرمجاز، فروش غیرمجاز محصولات بهداشتی و... تبدیل شود و مشکلات عدیده‌ای را در سیمای شهری، تردد عابران در معابر شهر و ایجاد معضلات ترافیک شهری به وجود بیاورد. پدیده‌ای که توازن اجتماعی، فرهنگی شهر را به‌هم‌ریخته و به عنوان یک شاخص نامطلوب شهری به چشم می‌آید. بنابراین به نظر می‌رسد شهرداری باید هدف خود را ساماندهی دستفروشان قرار دهد نه اینکه در روزهای پایانی سال مانع از فعالیت آنها شده و عده‌ای را از نان خوردن بیندازد.

البته ورود به این کار چندان هم ساده نیست و به گفته مسوولان شهری مافیا به این حوزه نیز راه پیدا کرده و برخی خیابان‌های شلوغ و پر تردد با قیمت‌های بالا اجاره داده می‌شود. یعنی عده‌ای به اندازه چند موزاییک فضا را با قیمت‌های بالا به دستفروشان اجاره می‌دهند.

حمیدرضا تحصیلی، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران درباره ساماندهی دستفروش‌ها گفت: شرکت ساماندهی مشاغل سیار حلقه دوم این مساله است و در حلقه اول باید شرکت شهربان و حریم‌بان نسبت به انضباط شهری اقدام کند. او افزود: تعدادی از افراد شناسایی شده‌اند که واقعا دستفروش هستند و برای این موارد به مناطق 22 گانه نامه ‌فرستاده‌ایم و دستور دادیم، شهرداری‌ها در هر منطقه محل‌هایی را در اختیار ما قرار دهند و براساس آمار اعلامی محل‌هایی را به این افراد تحویل دهیم.

او با بیان اینکه امکان ساماندهی تمامی دستفروشان وجود ندارد، اظهار کرد: این کار شدنی نیست و قانون نیز این اجازه را به ما نمی‌دهد، ضمن اینکه همه این افراد دستفروش نیستند؛ برخی مغازه‌دارانی هستند که سطح خیابان را اشغال کرده‌اند یا عده‌ای مافیای این کار هستند و سطح خیابان را به همدیگر اجاره می‌دهند و باید ساماندهی آنها انجام گیرد. اما همانطور که گفتم بعد از اقدام شهربان ما در حلقه دوم قرار داریم و اقدامات را انجام می‌دهیم.

تحصیلی گفت: عده‌ای کاسب نیستند و با زور و گردن‌‌کلفتی خیابان‌هایی را گرفته‌اند و به عده‌‌ای دیگر اجاره می‌دهند، با  این موارد مانند قبل برخورد می‌کنیم. در این مساله پلیس نیز دخیل است و شرکت شهربان تمام متخلفان و مافیای دستفروشی را شناسایی کرده و به پلیس ارایه داده است، اما به دستفروشانی که به این شغل نیازمند هستند، حتما کمک خواهیم کرد.

تحصیلی چندی پیش در مصاحبه با «تعادل»، درباره لزوم ساماندهی دستفروشان گفته بود: براساس مصوبه شورای شهر شهرداری باید مشاغل بی‌کانون را ساماندهی کند. با توجه به اینکه به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم، برای رسیدن به یک رویکرد مناسب تاکنون 4 جلسه در شهرداری برگزار کرده‌ایم و از شهرداری‌های مناطق خواسته‌ایم تا مکان‌های مناسب برای اسکان دستفروشان را به ما اعلام کنند. همزمان آیین نامه اجرایی مشاغل بی‌کانون را نیز در دست تهیه داریم و امیدواریم بتوانیم افرادی را که در این مسیر فعالیت می‌کنند و شغل اصلی آنها دستفروشی است را شناسایی کرده و آنها را ساماندهی کنیم.

با توجه به اینکه به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم شهرداری چنانچه قصد ساماندهی دستفروشان را دارد باید هر چه زودترکار را شروع کند.

   ساماندهی کیوسک‌های مطبوعاتی

در کنار ساماندهی دستفروشان یکی از موضوعاتی که نیاز به ساماندهی دارد، کیوسک‌های مطبوعاتی است. همواره حرف و حدیث‌های بسیاری در ارتباط با انحصار در واگذاری و میزان اجاره این کیوسک‌ها مطرح می‌شود و این موضوع نیاز به شفاف‌سازی دارد.

تحصیلی در ادامه صحبت‌هایش به روند قیمت‌گذاری‌های غیرمتعارف کیوسک‌های مطبوعاتی پرداخت و گفت: متاسفانه عده‌ای خاص در بعضی از نقاط قیمتی را برای کیوسک‌های مطبوعاتی در فضای مجازی اعلام می‌کنند که غیرواقعی است. برای مثال چند وقت پیش قیمت سه میلیاردی برای یک کیوسک مطبوعاتی در اندرزگو در فضای رسانه‌ای منتشر شد و به دلیل تخلف آن کیوسک جمع‌آوری و به پارکینگ انتقال داده شد.

  او با اشاره به تنظیم لایحه‌ای برای ساماندهی کیوسک‌های مطبوعاتی گفت: برای ساماندهی کیوسک‌های مطبوعاتی لایحه‌ای تنظیم و تقدیم شورای شهر شد و منتظریم تا در صحن شورای شهر مطرح شود. در این لایحه افزایش اجاره‌بهای کیوسک‌های مطبوعاتی با هماهنگی اتاق اصناف و اتحادیه شکل گرفت و اینگونه نیست که به تنهایی این کار را انجام دهیم. همچنین بحث قراردادها نیز در حال تنظیم و به‌‌روز‌رسانی است، لذا منتظر مصوبه شورای شهر هستیم تا قرارداد و مساله هزینه و درآمدها مشخص شود.

تحصیلی ادامه داد: در اجرای این طرح از نرم‌افزاری که آماده بهره‌برداری است، استفاده خواهیم کرد. براین اساس یک بارکد روی بدنه کیوسک‌ها نصب می‌شود و مشخصات مالک و آدرس کیوسک را مشخص می‌کند. همه این اطلاعات بر روی سایت شرکت ساماندهی مشاغل سیار نیز دیده می‌شود تا همه به صورت شفاف از وضعیت کیوسک‌های مطبوعاتی مطلع شوند.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران با تاکید بر اینکه هوشمندسازی درکیوسک‌های مطبوعاتی یک تغییر بسیار مهم است که اتفاق خواهد افتاد، تصریح کرد: در این طرح کیوسک‌های مطبوعاتی می‌توانند به عنوان مرجعی برای ارایه انواع خدمات از جمله دستگاه خودپرداز، شارژ موتورسیکلت، نصب مانیتور و پنل‌های خورشیدی مورد استفاده قرار گیرند.

او درباره افزایش قیمت اجاره‌بهای کیوسک‌ها با اضافه شدن آپشن‌های جدید گفت: این موارد ربطی به افزایش اجاره ندارد. کیوسک‌ها متعلق به شهرداری است و برای شخص نیست و قرار است این مورد اصلاح شود. براساس قانون اصلا اجازه نداریم، کنار خیابان را به کسی اجاره دهیم یا بفروشیم. این کیوسک‌ها سال‌هاست که وجود دارند و نسبت به کسب درآمد نرمال از آنها بحثی نیست، اما باید ساماندهی شوند و یک حساب و کتابی در فروش و تعویض پیکر آنها ایجاد شود. اگر این طرح به زودی به اجرا برسد، شاهد اتفاقات خوبی در ساماندهی کیوسک‌های مطبوعاتی خواهیم بود.

او گفت: این طرح در قالب یک تفاهمنامه به زودی با شرکت سرمایه‌گذاری شهرداری تهران، مرکز مطالعات و سازمان زیباسازی شهرداری با محوریت ساماندهی انجام خواهد شد و پس از انجام مطالعات اولیه، تغییر نوع کاربری و بدنه کیوسک‌ها در دستور کار قرار خواهد گرفت. اگر درآمدی از کیوسک‌ها حاصل شود، حتما درصدی را برای بهره‌بردار کیوسک نیز درنظر خواهیم گرفت و اینگونه نیست که تنها شهرداری منتفع باشد.

تحصیلی درباره درآمدی که از اجرای این لایحه حاصل می‌شود، گفت: مبلغ درآمدی پیش‌بینی شده است و پس از ارایه در صحن شورا اعلام خواهد شد.