قرارداد بازخرید منطبق با شریعت اسلامی

فرابورس ایران بر پایه فرمول‌ بلک- ‌شولز روش بهینه‌سازی معاملات رپو را برای ایجاد کریدور نرخ بهره مدل‌سازی کرده است. به گزارش سنا، سید عباس موسویان در نشست علمی «کارکردهای توافق‌نامه بازخرید منطبق با شریعت اسلامی در بازارهای پول و سرمایه» گفت: بانک‌های مرکزی در دنیا از چند ابزار از جمله عملیات بازار باز، تغییر نرخ ذخیره قانونی و نرخ تنزیل مجدد برای اجرای سیاست‌های پولی استفاده می‌کنند؛ در این میان، مهم‌ترین ابزار سیاست پولی که سریع و به موقع عمل می‌کند، عملیات بازار باز (OMO) است. به گفته موسویان، در عملیات بازار باز بانک مرکزی با خریدوفروش گروه خاصی از اوراق برای اهداف سیاستی خود از طریق بازار بین بانکی اقدام می‌کند که می‌تواند به هدایت و کنترل حجم نقدینگی و نرخ‌های سود کمک کند. عضو شورای فقهی بانک مرکزی افزود: مهم‌ترین اوراق موردمعامله در OMO اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و توافق بازخرید (رپو) است. موسویان سپس به تشریح قرارداد رپو در کشورهای غربی و اشکالات فقهی آن پرداخت و گفت: برخی از مدل‌های رپوی غربی مبتنی بر استقراض و وثیقه‌گذاری اوراق بهادار است که اساس آن بر ربا است و نمی‌تواند در بانکداری اسلامی استفاده شود. وی همچنین افزود: برخی از مدل‌های رپوی غربی، گرچه مبتنی قرارداد خرید و فروش است، به گونه‌ای طراحی شده که شبهه «بیع‌العینه» دارد؛ یعنی قرارداد دوم در قرارداد نخست شرط می‌شود، در نتیجه این مدل نیز نمی‌تواند در بانکداری اسلامی استفاده شود. علاوه بر این در قرارداد رپو غربی غالبا دارایی پایه اوراق قرضه دولتی یا اسناد خزانه دولتی است که مبتنی بر قرض با بهره و رباست . عضو شورای فقهی بانک مرکزی تصریح کرد: در طراحی رپو اسلامی چند قید درنظر گرفته شده است؛ از جمله اینکه بسته قراردادی برای آن تعریف شده است و اوراق دارایی پایه آن باید اوراق بهادار اسلامی مانند مرابحه، اجاره، اسناد خزانه اسلامی باشد. در این نشست علمی همچنین مدیرعامل فرابورس تعمیق بازار بدهی، شفافیت نرخ سود و اعمال درست سیاست‌های پولی بانک مرکزی در عملیات بازار باز را از مزایای رپو منطبق با شریعت اسلامی در بازار پول و سرمایه خواند و اظهار داشت: این ابزار، به تامین مالی سرمایه در گردش شرکت‌ها که در مقابل تعهدات خود از دولت اسناد خزانه اسلامی دریافت کرده‌اند کمک شایانی می‌کند. امیر هامونی افزود: فرابورس ایران بر پایه فرمول‌ بلک- ‌شولز روش بهینه‌سازی معاملات رپو را برای ایجاد کریدور نرخ بهره مدل‌سازی کرده است. به گفته هامونی، در روش پیشنهادی ‎فرابورس ایران، یک استراتژی بهینه برای حفظ کریدور نرخ بهره با استفاده از رپو محاسبه می‌شود. در این نشست، علی صالح‌آبادی رییس انجمن مالی هم اظهار داشت: رپو منطبق با شریعت اسلامی در بازار پول می‌تواند توسط بانک مرکزی جهت سیاست‌گذاری پولی از طریق عملیات بازار باز و همچنین در بازار بین بانکی با هدف تامین نقدینگی کوتاه‌مدت به کار گرفته شود .  همچنین محمود نادری عضو کمیته اجرایی عملیات بازار باز بانک مرکزی، توافق نامه بازخرید را یکی از ابزارهای پرکاربرد در بازارهای پول و سرمایه ذکر کرد .معاون اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی افزود: این ابزار در عملیات بازار باز نیز نقش بسیار موثری ایفا می‌کند. در ادامه این نشست، محمدرضا یوسفی شیخ رباط عضو هیات علمی دانشگاه مفید هم با بیان اینکه کشور برای مدیریت نقدینگی به این ابزار نیاز دارد، گفت: توافق نامه بازخرید می‌تواند در بازار سرمایه جهت وسعت بخشی به ابزارهای تامین مالی شرکت‌ها و تعمیق این بازار مورد استفاده قرار گیرد.