توان نظامی چین، کابوس کاخ سفید

قدرت نظامی چین در دو دهه گذشته همپای با توان اقتصادی این کشور توسعه یافته است و پکن را به مهم‌ترین رقیب و عامل نگرانی واشنگتن در عرصه امنیتی تبدیل کرده است. ایرنا با بیان مطلب افزود: در دو سال اخیر بر هزینه‌های نظامی کشورهای جهان افزوده شده است و چین نیز از این قاعده مستثنی نیست. گفته می‌شود، در سال ۲۰۱۹ بیشتر از ۲۰۰۰ میلیارد دلار برای خریدهای تسلیحاتی هزینه شده است که در کل نسبت به سال پیش از آن حدود ۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. این آمار روبه رشد و حیرت آور از نگاه بسیاری از تحلیلگران حکایت از آغاز دوباره رقابت تسلیحاتی میان کشورها و به ویژه قدرت‌های بزرگ دارد. امریکا و چین به عنوان دو اقتصاد بزرگ جهان در صدر کشورهای دارای بالاترین هزینه‌های نظامی قرار دارند. البته هزینه‌های نظامی کاخ سفید نزدیک به سه برابر بیشتر از پکن است که در رتبه دوم قرار دارد. امریکا بین ۶۵۰ تا ۷۰۰ و چین حدود ۲۵۰ میلیارد دلار را در سال گذشته صرف توسعه توان تسلیحاتی خود کرده‌اند. در سال ۱۹۹۶ هزینه‌های نظامی امریکا ۱۶ برابر چین بود. درحالی که پکن آن زمان تنها ۲۵ میلیارد دلار هزینه نظامی داشت، امریکا ۴۲۰ میلیارد دلار صرف کرد. این رقم در سال ۲۰۰۶ برای چین به ۹۰ و برای امریکا به ۶۴۰ میلیارد دلار رسید. در سال ۲۰۱۸ از فاصله دو کشور به اندازه چشمگیری کاسته شد به نحوی که هزینه نظامی امریکا کمتر از سه برابر چین شد، چینی‌ها حدود۲۵۰ و امریکا ۶۵۰ میلیارد دلار برای حوزه‌های نظامی هزینه کردند. در بررسی موسسه مطالعات استراتژیک، ایالات متحده هنوز بیشتر از دیگر کشورها هزینه نظامی دارد به گونه‌ای که رقم آن چند برابر همه کشورهای اروپایی بیشتر و نزدیک به ۷۰۰ میلیارد دلار عنوان شده است. ایالات متحده در دوره بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ بیشتر از ۵۰ میلیارد دلار بر هزینه نظامی خود افزوده است. رشد این هزینه‌ها برای امریکا و چین بیش از ۶ درصد بیان شد. گفته می‌شود هزینه‌های نظامی چین بیشتر از ۱۸۰ میلیارد دلار بوده است. در دو دهه گذشته ارتش آزادی‌بخش چین، خود را از شکل یک نیروی قدیمی و بزرگ به ساختاری توانمند و مدرن تبدیل کرده است. اگرچه چین از نظر سخت افزار نظامی و مهارت‌های عملیاتی فاصله زیادی با ایالات متحده دارد، به تناسب توانسته است قابلیت‌های خود را در مقابله با موقعیت‌های بحرانی ارتقا دهد. موسسه «رند» در کتابی به ارزیابی مزیت‌های نظامی ایالات متحده و چین در مقابل یکدیگر پرداخته و در ۱۰ حوزه توانایی نظامی و ارتش دو کشور را مقایسه کرده است. در این پژوهش مزیت‌های نسبی هر یک از دو ارتش امریکا و چین در زمینه‌های مختلف درگیری‌ها در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۷ مقایسه شده است. در این چارچوب و برای پیروزی در هر سناریویی اهداف تهاجمی چین در بخش‌های عملیاتی مورد توجه قرار گرفته است، حال آنکه اهداف دفاعی ایالات متحده با حفظ و ارتقای توانایی‌ها در چند حوزه محدود عنوان شده است. با این همه یک اصل در این پژوهش مورد تاکید قرار گرفته است که نمایش عملکرد بهتر پکن در حوزه نظامی می‌تواند باعث افزایش هزینه‌ها، طولانی شدن درگیری‌ها و افزایش مخاطرات برای واشنگتن شود.

براساس بسیاری از برآوردها، اگرچه چین به صورت جدی در حوزه نظامی تمرکز کرده است، هنوز فاصله زیادی با توانایی‌های امریکا دارد و این نکته از بودجه نظامی آنها در سال گذشته پیداست. بودجه نظامی امریکا حدود سه برابر بودجه‌ای است که پکن تصویب کرد، با این حال چین توانسته است در حوزه‌های عملیاتی سرعت چشمگیری را کسب کند. موسسه‌ها و تحلیلگران امریکایی نسبت به دقیق بودن روند و سرعت پیشرفت برنامه‌های نظامی چین تردید دارند. کارشناسان موسسه تحقیقات استراتژیک تاکید دارند شفافیتی در مورد هزینه‌های نظامی این کشور وجود ندارد. برخی رسانه‌ها رقم رسمی هزینه‌های نظامی پکن را حدود ۱۸۰ میلیارد دلار اعلام کردند. اما موسسه یاد شده اعتقاد دارد مبلغ واقعی هزینه‌های چین در سال ۲۰۱۷ بیشتر از ارقامی است که به صورت رسمی از سوی دولت بیان می‌شود. رقم واقعی بودجه نظامی پکن در آن سال بیشتر از ۲۱۰ میلیارد دلار ارزیابی شده که شامل بودجه نظامی مرکزی و محلی، خریدهای تسلیحاتی و بخش‌های توسعه و تحقیق است. تارنمای «گلوبال فایرپاور» در زمینه تداوم رشد نظامی چین آورده است، این کشور می‌تواند مهم‌ترین رقیب برای توانایی‌های امریکا و روسیه در آینده نه چندان دور باشد.  براساس این پژوهش شمار کل نیروی نظامی رسمی چین نزدیک به ۲ میلیون و هفتصد هزار نفر است که حدود ۵۰۰ هزار نفر از آنها نیروهای ذخیره هستند. این کشور بیشتر از ۱۲۰۰ فروند هواپیمای جنگنده دارد ضمن اینکه نزدیک به ۳۰۰ فروند هلیکوپتر تهاجمی آماده رزم نیز در اختیار دارد. چین همچنین ۷۷۰ ناو و ناوچه جنگی دارد که دو عدد از آنها ناو هواپیمابر هستند. چین ۷۴ زیردریایی جنگی نیز دارد. بودجه نظامی چین در سال ۲۰۰۸ حدود ۸۰ میلیارد دلار بود. با نگاهی به آمار چندساله معلوم می‌شود، هزینه‌های نظامی چین در یک دهه اخیر نزدیک به ۱.۸ درصد تولید ملی آن بوده است حال آنکه عددی که به صورت رسمی اعلام شد حدود ۱.۳ درصد تولید ملی این کشور را نشان می‌دهد. نشریه «بیزینس اینسایدر» اعتقاد دارد، اگرچه هنوز نیروی نظامی چین عقب‌تر از امریکا قرار دارد، ممکن است قدرت نظامی این کشور به لطف ۶ راهبرد هوشمندانه و دقیق، زودتر از زمان مورد انتظار امریکا را پشت سر بگذارد.

بر پایه این تحلیل، اظهارات یکی از مقام‌های وزارت دفاع امریکا نشان از نگرانی جدی کاخ سفید نسبت به آینده حرکت پکن دارد.