اما و اگرهای ارایه آموزشهای زیست محیطی به شهروندان
در پی تصمیم برخی دستگاههای دولتی برای برگزاری تمرین مواجهه با سیلاب در مقطع متوسطه دوم در هفته آینده، یک فعال محیط زیست با اشاره به اینکه آموزشهای صحیح درباره مسائل زیستمحیطی میتواند برای دانشآموزان در یک سطح و برای گروههای دیگر هدف در سطح دیگری تاثیرگذار باشد، گفت: به عنوان مثال ارایه آموزشهای صحیح درباره سیل میتواند توسعه هدفمندتر روستاها را موجب شود.
حسین رفیع با اشاره به اینکه تجربه نشان میدهد زمانیکه کاری صرفا دولتی است، انجام آن گاهی به نوعی تبدیل به یک نوع رفتار و رفع تکلیفی برای دستگاهها میشود، گفت: آموزشهای محیط زیستی در کشور ما معمولا سطحی و مقطعی است و بدون یک برنامه مداوم و سنجش اثرسنجی اجرا میشود، اما سازمانهای مردم نهاد با توجه به دغدغه، علاقه و تخصصی که دارند معمولا در زمینه آموزش و افزایش آگاهی عمومی بازدهی بهتری داشتهاند. این فعال محیطزیست تاکید کرد: سازمانهای مردمنهاد، دستگاههای دولتی، دانشگاهها و مراکز علمی بهتنهایی نمیتوانند تاثیرات عمیقی بر فرهنگسازی زیستمحیطی داشته باشند. وی تاکیدکرد: اگر بخشهای دولتی و غیردولتی و جامعه هدف در قالب یک برنامه واحد محیط زیستی از برنامهریزی تا اجرا مشارکت کنند میتوانند به نتایج پایدارتر و موفقتری برسند.رفیع با اشاره به ضرورت همفکری دولت با بخشهای دیگر درباره انتخاب جامعه هدف، مقطع سنی و تحصیلی آموزشهای محیط زیستی اظهار کرد: هنگامی که دولت بهتنهایی درباره مقطع، زمان شروع و چگونگی ارایه آموزشهای زیست محیطی در مدارس تصمیمگیری میکند، به نتایج لازم نمیرسد. او افزود: برای طراحی و اجرای چنین برنامههایی لازم است صفر تا صد آن با مشارکت همه ذینفعان و ذیحقان از جمله دستگاهها و سازمانهای دولتی در کنار سازمانهای مردم نهاد، دانشگاهیان و بخشهای علمی، بنگاههای اقتصادی و جامعه هدف شکل گیرد و با توجه به ظرفیتها و علایق وظایف تقسیم شود و مراحل اجرا و پایش به انجام برسد.
این فعال محیط زیست در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به اینکه هرچه دانایی مردم بیشتر باشد بهتر میتوان در مواجهه با اتفاقات طبیعی تصمیمگیری و رفتار کرد، به ایسنا گفت: سالهاست در سیستم آموزشی کشور کمتر به موارد کاربردی در زمینه محیط زیست توجه میشود و جای آن در تحصیلات ۱۲ ساله دبستان و دبیرستان خالی است بنابراین هرچه این مباحث بیشتر آموزش داده شود میتواند آگاهی عمومی در سطح اجتماعی را بالاتر ببرد. رفیع ادامه داد: آموزش در زمینه موضوعات محیط زیستی همچنین میتواند از وقوع برخی اتفاقات و حوادثی که ممکن است جبرانناپذیر یا جبران آن با هزینه بالا امکان پذیر باشد، جلوگیری کند.
او با اشاره به اینکه محیط زیست یعنی محیطی که زندگی در آن جریان دارد و انسان بهطور مستقیم یا غیر مستقیم با آن در ارتباط است، گفت: آن بخش از محیط زیست که در ارتباط مستقیم با آن هستیم محیط زیست انسانی است و بیشتر به شهرها و محیطهایی که انسان ساخت است، اطلاق میشود و از جمله چالشهای آن میتوان به آلودگیهای صوتی و
آب وهوا اشاره کرد.
رفیع ادامه داد: بلایای طبیعی ممکن است خسارت متفاوتی به بار آورد. به عنوان مثال در سیل سال جاری شاهد وارد شدن خسارات جبرانناپذیری به استان سیستان و بلوچستان و سایر استانها بودیم که برخی از آنها مانند تلفات جانی جبرانناپذیر بودند بنابراین اطلاعات و آگاهی کافی درباره سیلاب در سطح جوامع میتواند در کاهش خسارات جبرانناپذیر موثر باشد. این فعال محیط زیست افزود: البته «بلایای طبیعی» نامی است که ما بر حوادث طبیعی گذاشتهایم اما در واقع این حوادث طبیعی به نوبه خود میتوانند به طبیعت کمک کنند؛ یعنی سیلاب به نظر ما بلاست اما برای بخشی از طبیعت یک نیاز است. ما در کشور دشتهایی داریم که سیلابی هستند و وقتی در این دشتها سیل جاری میشود این دشتها به مواد مقوی و مغذی مورد نیازشان غنی میشوند و بستر مناسب را برای پرورش پیدا میکنند بنابراین آشنایی با این مباحث میتواند بسیار مفید باشد.
رفیع در پایان اظهار کرد: در پی سیل سال گذشته بسیاری از روستاهای استان لرستان تخریب شد که بیشترین بخشهای خسارت دیده به مناطق تازهساخت روستاها نسبت به بخشهای قدیمیتر وارد شد چرا که به علت فقدان بارندگیهای شدید در چند سال اخیر، بخشهای تازهساخت بیشتر به بستر و حریم رودخانهها نزدیک شده بودند بنابراینبارندگی شدید موجب شد که تمام سازهها در مسیر سیلاب تخریب شود در صورتی که در همان روستاها دانش بومی بر پایه تجارب محلی ساخت بناها و استقرار باغات و زمینهای کشاورزی را در محدودهای توصیه میکند که کمترین مخاطرات محیط زیستی و طبیعی را به همراه داشته باشد و احترام و توجه به دانش بومی را بیش از پیش برای ما نمایان میکند.