پاسخ گورباچف به امام خمینی(ره)

هفتم اسفند 1367، ادوارد شواردنادزه وزیر امور خارجه اتحاد جماهیر شوروی پاسخ میخاییل گورباچف رییس‌جمهوری کشورش به نامه 11 دی ماه 1367 امام را در حسینیه جماران در حضور امام خواند. امام در نامه خود گورباچف را از فروپاشی نظام کمونیستی در شوروی آگاه کرده بود. روز یازدهم دی ماه 1367 هجری شمسی، حضرت امام خمینی بنیانگذار پیام مهم و تاریخی خود را خطاب به گورباچف صدر هیات رییسه شوروی سابق صادر کردند. نامه تاریخی امام(ره) در شرایطی خطاب به رهبر شوروی سابق نگاشته شده بود که تحلیلگران سیاسی نظاره‌گر تجدیدنظرطلبی و آغاز تحولات دنیای کمونیسم بوده ولی قادر به اظهارنظر در این باره نبودند. رهبر انقلاب اسلامی نه تنها اظهارنظر صریح درباره تحولات جهان کمونیست کرد بلکه تاکید کردند که از این پس کمونیسم را باید در موزه‌های تاریخ سیاسی جهان جست‌وجو کرد. در این نامه پیش‌بینی شده بود که نظام کمونیستی شوروی به زودی دچار فروپاشی می‌شود.  گورباچف در پیام خود خظاب به امام(ره) می‌نویسد: پیام جنابعالی خطاب به دبیرکل کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی از مفاهیم فراوان سرشار است. تمامی اعضای هیات رهبری شوروی متن پیام جنابعالی را مطالعه کردند. شکی نیست که ما در موارد عمده ‌ای اتفاق نظر داریم اما مواردی هم است که ما اختلاف‌نظر داریم. اما این مهم نیست. در پیام شما ملاحظات عمیق راجع به سرنوشت بشریت دارد. ما در مهم‌ترین مورد اتفاق نظر داریم یعنی انسان‌ها باید یاور یکدیگر باشند تا بشریت فناناپذیری به خود بگیرد. چنانچه انسان‌ها متحد نشوند خطر فاجعه برای بشریت وجود دارد، چون امکانات بالقوه برای به وجود آوردن چنین فاجعه توسط خود انسانها ایجاد شده است. گورباچف در بخش دیگری از پاسخش به امام خمینی(ره) می‌نویسد که در سیاست بین‌المللی، ما پیرو یک اصل اساسی هستیم یعنی اصل احترام به آزادی انتخاب برای هر انسان و هر ملت. نتیجتاً کشور ما و تمامی ملت ما از انقلاب بزرگ شما حُسن استقبال کرده است. استبداد شاهنشاهی در ایران مردم خود را استثمار کرده و از روش‌های واقعا بربریت استفاده می‌کرده و شرافت و آبروی ملت خود را پایمال کرده برای جلب رضایت نیروهای خارجی. انقلاب شما انتخاب ملت شما بوده است و ما از این انتخاب همیشه پشتیبانی کرده و می‌کنیم. گورباچف در پیام خود می‌‌نویسند: ملت ما نیز انتخاب خود را به عمل آورده و این در سال 1917 بود. در رهگذر ما هم مشکلات بزرگی بود و هم موفقیت‌های چشمگیری بوده هم اشتباهات وخیمی بوده است و نقض حقوق بشر هم بوده که ما این اشتباهات خود را اصلاح می‌کنیم و آن را محکوم می‌کنیم. علی رغم تمامی مشکلات ما از دستاوردهای خود توانستیم دفاع کنیم چون انتخاب مردم راست بوده است. می‌ خواستم به استحضارتان برسانم که مساله آزادی انتخاب در دستور روز زندگی بین‌المللی کنونی نیز هست. ما برای خود سوالی داریم چرا که راه برای ادامه رهگذر پیدا کنیم: آیا این راه ما راه کهنه و دگماتیک باشد یا راه جدید و انقلابی. انتخاب ما به نفع راه دوم است، ما در کشورمان انقلاب داریم، اما یک انقلاب مسالمت‌ آمیز بدون سنگرها و بدون توسل به زور، ما می‌خواستیم که حضرت‌ امام بدانند که در کشور ما روند تجدید و بازسازی ادامه دارد. بازسازی اقتصادی و سیاسی، تجدید ارزیابی‌های ما و طرز تفکر ما و تجدید نظریاتی که ما قبلًا داشتیم.