پایان پیمان، آغاز نزاع؟

گروه انرژی|

نشستی که قرار بود اثر مثبت روانی بر بازار نفت گذاشته و قیمت‌ها را بالا ببرد، خود بزرگ‌ترین عامل کاهش روزانه قیمت‌ها طی 11 سال اخیر شد. اوپک روز جمعه قصد داشت یک میلیون و500 هزار بشکه در روز بر کاهش تولید اوپک پلاس بیفزاید، اما روسیه با کاهش تولید بیشتر موافق نبود و فقط به دنبال تمدید همان توافق کاهش تولید 1.7 میلیون بشکه‌ای نفت بود. نتیجه آنکه در آخرین روز کاری هفته بازار نفت، توافقی حاصل نشد و قیمت برنت را 9.4 درصد کاهش داد و معامله‌گران نگران را در دو روز تعطیلات پایان هفته میلادی در انتظار سرنوشت قیمت‌ها با آغاز کار بازار در روز دوشنبه باقی گذاشت. بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران از نشست روز جمعه اوپک پلاس به عنوان یکی از بدترین نشست‌های تاریخ اوپک یاد کرد و دلیل شکست و حتی لغو توافق پیشین را اصرار برخی از اعضای اوپک برای سهم داشتن متحدان اوپک در کاهش تولید جدید دانست. نرسی قربان، کارشناس اقتصاد انرژی در مصاحبه با «تعادل» احتمال آغاز جنگ نفتی میان تولیدکنندگان نفت را ضعیف دانست، اما بیان کرد که اگر ویروس کرونا همچنان مهارنشده باقی بماند و اوپک و غیراوپکی‌ها صرفا به پایبندی به سهمشان از توافق کاهش تولید 1.7 میلیون بشکه‌ای نفت به‌طور غیررسمی اکتفا کنند، باید انتظار نفت زیر 40 دلار در هر بشکه را داشت.

نفت برنت روز جمعه پس از مخالفت روسیه با پیشنهاد اوپک برای کاهش بیشتر تولید نفت و تثبیت بازار، بزرگ‌ترین کاهش روزانه خود در بیش از ۱۱ سال گذشته را تجربه کرد. بهای معاملات آتی نفت برنت بزرگ‌ترین کاهش روزانه از دسامبر سال ۲۰۰۸ تاکنون را داشت و چهار دلار و ۷۲ سنت معادل ۹.۴ درصد ریزش کرد و در ۴۵ دلار و ۲۷ سنت در هر بشکه بسته شد که پایینترین رکورد قیمت نفت برنت از ژوئن سال ۲۰۱۷ به این طرف بود. بهای معاملات آتی وست تگزاس اینترمدیت امریکا نیز چهار دلار و ۶۲ سنت معادل ۱۰.۱ درصد کاهش پیدا کرد و به ۴۱ دلار و ۲۸ سنت در هر بشکه رسید که پایین‌ترین قیمت از اوت سال ۲۰۱۶ و بزرگ‌ترین سقوط قیمت روزانه از نوامبر سال ۲۰۱۴ بود. هر دو شاخص قیمت از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۳۰ درصد سقوط کرده‌اند.

جان کیلداف، از شرکای شرکت اگین کپیتال در نیویورک گفت: قیمت‌ها ریزش پیدا کرد زیرا مذاکرات اوپک به شکست برای همه طرفین درگیر تبدیل شد. روسیه تصمیم گرفت راهبرد زمین سوخته را برای بازار نفت در پیش بگیرد و هر کشوری به فکر خودش باشد. این کشور ترجیح می‌داد توافق فعلی تا پایان سه ماهه دوم تمدید شود. اگر پیشنهاد اوپک در نشست روز جمعه به تصویب می‌رسد این گروه تولیدش را جمعا ۳.۶ میلیون بشکه در روز معادل حدود ۳.۶ درصد از عرضه جهانی محدود می‌کرد.به گزارش ایسنا، شکاف میان اوپک و روسیه نگرانی‌ها از تکرار ریزش قیمت نفت سال ۲۰۱۴ که طی آن عربستان سعودی و روسیه برای سهم بازار با تولیدکنندگان نفت شیل امریکا مبارزه کرده بودند را زنده کرد.

 بدترین نشست تاریخ اوپک

بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران با بیان اینکه با توجه به تمدید نشدن توافق قبلی اعضای اوپک و غیراوپک، از ابتدای آوریل همه اعضا می‌توانند نسبت به افزایش تولید نیز اقدام کنند، نشست روز جمعه را یکی از بدترین نشست‌های تاریخ اوپک خواند و گفت: باید تدبیری کرد و به نتیجه رسید.

زنگنه افزود: نباید باب مذاکرات را بست؛ بازار به توافق و کاهش تولید نفت نیاز دارد.

او نشست روز جمعه را آزمونی برای اعضای اوپک خواند که با شکست مواجه شد. به گفته وزیر نفت، این نشست جلسه مشکلی بود و تجربه‌ای شد برای آنان که این جلسه را مدیریت کردند. دو طرف بر نظراتشان اصرار کردند و در نهایت نشست به نتیجه‌ای نرسید.

زنگنه توضیح داد که اعضایی از اوپک اصرار داشتند غیراوپکی‌ها هم باید مقدار مشخصی از سهم کاهش تولید را به‌عهده بگیرند، اما آنها نپذیرفتند و مذاکرات به بن‌بست رسید و حتی توافق قبلی مبنی بر کاهش تولید ۱.۷ میلیون بشکه‌ای اوپک و غیراوپک هم تمدید نشد.

زنگنه با بیان اینکه شاید ظرف روزهای آتی از طریق برخی رایزنی‌ها، نتایجی حاصل شود، افزود: بازار به کاهش تولید نیاز دارد. باید اجازه داد طرفین به آرامش برسند. نباید باب مذاکره را بست و باید بر نقاط مشترک طرفین بیشتر تأکید کرد.او در پاسخ به سوالی درباره احتمال برگزاری نشستی دیگر برای حصول توافق، گفت: برگزاری نشست جدید به‌ویژه در شرایط فعلی (شیوع کروناویروس) سخت است، اما ممکن است رایزنی‌های دو یا چندجانبه به‌صورت ویدئوکنفرانس برگزار شود. در مذاکره باید انعطاف داشت؛ در غیر این صورت همه ضرر می‌کنند.

 جنگ نفتی در راه است؟

وزیر انرژی روسیه پس از شکست مذاکرات اوپک پلاس درباره پیمان کاهش عرضه گفت: دیگر پیمان نفتی میان روسیه، متحدانش و اعضای اوپک وجود ندارد و اعضای این گروه به رصد وضعیت بازار ادامه خواهند داد. الکساندر نواک در وین گفت: با توجه به تصمیمی که در نشست روز جمعه گرفته شد، از اول آوریل روسیه یا هیچ کشور دیگر اوپک و غیراوپک ملزم به کاهش تولید نفت نیست.

بر اساس گزارش رویترز، شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی نیز از پاسخ به اینکه آیا عربستان سعودی پس از فروپاشی توافق محدودیت عرضه اوپک پلاس، تولید نفت خود را افزایش خواهد داد، طفره رفت.یک نماینده اوپک در خصوص اینکه آیا تولیدکنندگان وارد رقابت برای سهم بازار خواهند شد، به روزنامه فایننشیال تایمز گفت: اگر توافقی در کار نباشد، البته عربستان سعودی هر میزانی که مشتریانش درخواست کنند، نفت تولید خواهد کرد.

آخرین باری که این کشورها از تعهد محدودیت عرضه خود آزاد شدند نیمه دوم سال ۲۰۱۸ بود که تولیدشان را به رکورد بالایی رسانده و ۱.۵ میلیون بشکه در روز به میزان عرضه نفت اضافه کرده بودند.

بر اساس گزارش رویترز، بانک هلندی ABN AMRO در گزارشی پیش‌بینی خود از قیمت نفت برنت در سال ۲۰۲۰ را ۱۵.۵ درصد کاهش داد و ۴۹ دلار در هر بشکه اعلام کرد در حالی که پیش‌بینی قبلی این بانک ۵۸ دلار بود.با این حال این بانک خاطرنشان کرد محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک گفته در هفته‌های آتی دیدارهای غیررسمی بیشتری در خصوص کاهش تولید پیشنهاد شده برگزار خواهد شد.

 کرونا، بازیگر اصلی بازار نفت

نرسی قربان، کارشناس اقتصاد انرژی در رابطه با سناریو‌های پیش روی بازار نفت در سال 2020 به «تعادل» گفت که اوپک اکنون دو راه پیش روی خود دارد. یکی اینکه با جلب نظر سایر متحدان غیراوپکی به جز روسیه، کاهش تولید 1.5 میلیون بشکه‌ای نفت را متقبل شوند و سهم حدود 300 هزار بشکه‌ای کاهش تولید روسیه را هم میان خودشان تقسیم کنند. البته احتمالا بازار نفت به این سناریو روی خوشی نشان نخواهد داد، مگر آنکه روسیه اعلام کند که نفت تولید خود را بیش از سطح فعلی افزایش نخواهد داد. سناریو دوم این است که همه اعضای اوپک پلاس به همان سطح تولید مورد توافق پیشین پایبند بمانند. در این سناریو، احتمال افت قیمت نفت به زیر 40 دلار هم وجود دارد. سناریو سومی هم می‌توان متصور بود که بر اساس آن همه کشورها به سمت تولید حداکثری نفت حرکت کنند. این سناریو بعید به نظر می‌رسد. زیرا در شرایط فعلی بازار نفت، روسیه و عربستان سعودی به دنبال جنگ اقتصادی علیه یکدیگر نیستند.

او در توضیح بعید بودن سناریو سوم گفت: «عربستان به دلیل ارزش سهام آرامکو و هزینه‌های جنگ یمن و سیاست‌های توسعه‌ای خود به قیمت‌های نفت بالای 70 دلار نیاز دارد، اما روسیه می‌تواند تا نزدیک 40 دلار در هر بشکه را تحمل کند. از طرف دیگر، ظرفیت تولید برخی از کشور‌ها هم اجازه جنگ اقتصادی را به آنها نمی‌دهد و در حالی که عربستان سعودی توانایی افزایش تولید با

2 میلیون بشکه در روز را دارد، اما روسیه نمی‌تواند به میزان زیادی به حجم تولید خود بیفزاید.»

این کارشناس اقتصاد انرژی معتقد است که عدم توافق اوپک و متحدانش تاثیر زیادی بر حجم فروش نفت ایران نخواهد گذاشت.البته نرسی قربان افزود که نباید فراموش کرد که اصل ماجرا به شیوع ویروس کرونا در جهان بازمی‌گردد. چنانچه بیماری کرونا که رشد اقتصادی دنیا را به خطر انداخته، مهار شود (مثلا واکسنی کشف شود یا به هر دلیلی این ویروس از بین برود)، می‌توان امیدوار بود که قیمت نفت به همان 50 الی 70 دلار قبلی بازگردد، اما اگر وضعیت فعلی شیوع ویروس کرونا ادامه پیدا کند، به هیچ‌وجه نمی‌توان پیش‌بینی کرد که قیمت نفت تا چه اندازه پایین خواهد رفت و می‌توان انتظار قیمت‌های زیر 40 دلار را داشت.شیوع ویروس کرونا در جهان مراکز تولیدی و تجاری را خلوت کرده و سرعت رشد اقتصادی و تقاضای نفت خام را دچار کاهشی بی‌سابقه از زمان بحران مالی سال 2008 کرده است.