انتقادهای مرکز پژوهشهای مجلس بر نحوه آموزش مجازی دروس
عقب افتادن دانشآموزان از برنامه منظم درسی و جایگزین شدن آموزش الکترونیکی و مجازی با شیوع کرونا اظهارنظرهای موافق و مخالفی را نسبت به این سبک از آموزش ایجاد کرد. اگرچه گروهی معتقد بودند آموزش مجازی راهحل مناسبی برای جبران عقب ماندگی برنامه درسی است اما برخی دیگر از کارشناسان این موضوع را مصداق بارز از بین رفتن عدالت آموزشی اعلام کردند. به دنبال این اظهارنظرها روز گذشته مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی ایرادات آموزش مجازی دروس را بررسی کرده و راهکارهایی برای جبران امور آموزشی و تربیتی ارایه داد که حکایت از آن دارد ارایه آموزشها از طریق تلویزیون برای دانشآموزان در عین ارزشمندی با کمبودها و نقدهای جدی همراه است.
در بخش ارزیابی کارشناسی گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در توضیح نواقص اجرای آموزش مجازی آمده است: برخی از دانشآموزان از تلفن همراه و فضای مجازی والدینشان استفاده میکنند، این در حالی است که والدین شاغل در طول روز در خانه حاضر نیستند و همین موضوع دسترسی این دانشآموزان به آموزشهای الکترونیکی ارایه شده در بستر فضای مجازی را محدود میکند. ضمن آنکه برخی دیگر از دانشآموزان و اولیا اساسا دسترسی به فضای مجازی ندارند. در بخش دیگری از این ارزیابی آمده است: برنامههای آموزشی تلویزیون ویژه دانشآموزان عادی است و دانشآموزان با نیازهای ویژه مانند نابینا، کم بینا، ناشنوا و کم شنوا از این آموزشها بیبهرهاند. همچنین فشردگی و محدودیت زمانی برنامههای آموزشی تلویزیون از دیگر مشکلاتی است که در این گزارش به آن اشاره شده است.
در بخش دیگری از این گزارش کارشناسی ذکر شده است که رعایت بودجهبندی سرفصلهای درسی در مدارس یکسان نیست و این عدم همزمانی امکان بهره مندی دانشآموزان مناطق جغرافیایی مختلف را از آموزشهای تلویزیونی با مشکل مواجه کرده است و نمیتوان با پایان اردیبهشت، سال تحصیلی را برای همه دانشآموزان پایان یافته تلقی کرد. نکته دیگری که در این گزارش به آن توجه شده این است که برنامههای آموزشی رسانه ملی همه دروس را در بر نمیگیرد و عمدتاً شامل دروس پایه است و در دوره ابتدایی به سه درس ریاضی، علوم و فارسی محدود شده است، این آموزشها از جنس الکترونیکی تعاملی نیست و رصد تحولات یادگیری و پایش آن صورت نمیگیرد، پس نمیتوان از تحقق هدف یادگیری با اطمینان سخن گفت، تضمینی برای مشارکت دانشآموزان در فرآیند آموزش وجود ندارد، تقریباً ابتداییترین شیوه آموزش الکترونیک، آموزش تلویزیونی است و نمیتواند جایگزین آموزش مدرسهای باشد.
همچنین در این ارزیابی کارشناسی تأکید شده است که آموزش و توانمندسازی معلمان در حوزه آموزش الکترونیکی یکی از پیش شرطهای آموزش مبتنی بر فناوری و آموزش الکترونیک است، در حالی که این روزها آموزش و پرورش با فراخوانی جهادگونه، فرهنگیان داوطلب را برای تهیه محتوای الکترونیکی دعوت کرده است. این موضوع اگر چه اقدامی لازم است اما انجام دیر موقع آن چند ضعف اساسی را نشان میدهد که یکی از آنها ضعف مدیریت آموزش مجازی در آموزش و پرورش و ضعف دیگر آن ضعف دانشگاه فرهنگیان در تربیت معلمان با توانمندی آموزش مجازی است. در پایان این گزارش آمده است: در صورت اصرار آموزش و پرورش بر عدم تغییر تقویم آموزشی سال تحصیلی و برگزاری امتحانات در خردادماه با توجه به مشکلات عدیدهای که ذکر شد، میتوان پنج راهکار را پیشنهاد داد. در راهکارها آمده است:
۱- وزارت آموزش و پرورش با استفاده از ظرفیت دیگر شبکههای رسانه ملی به ویژه شبکههای رادیویی به تولید و ارایه برنامههای آموزشی تمامی دروس با در نظر گرفتن دانشآموزان عادی و دانشآموزان با نیازهای ویژه اقدام کند.
۲- آموزش و پرورش با توجه به غلبه رویکرد آموزشی در آموزشهای تلویزیونی فعلی، از ظرفیت شبکه پویا (نهال) و شبکه امید برای ارایه آموزشهای تربیتی پرورشی و مهارتهای زندگی به ویژه برای نوآموزان پیش دبستانی و دوره ابتدایی استفاده کند.
۳- آموزشهای مجازی نمیتواند جایگزین آموزشهای مدرسهای شود، بنابراین فرآیند یادگیری و زمان واقعی آموزش محقق نمیشود، از این رو سال تحصیلی با مصوبه مجلس به منظور جبران تعطیلات به وجود آمده تغییر کند.
۴- آموزش و پرورش بستههای آموزشی به منظور آموزش تولید محتوای الکترونیکی و نحوه ارایه آن برای معلمان در اسرع وقت تهیه و توزیع کند.
۵-وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات حجم اینترنتی رایگان در اختیار معلمان و دانشآموزان قرار دهد تا معلمان بتوانند به آموزش مجازی در بستر شبکه پیامرسانهای داخلی و مجاز اقدام کنند.