7 اولویت برای تولید 99
تعادل |
اولویت‌های کاری وزارت صمت در راستای نامگذاری سال 99 از سوی مقام معظم رهبری با عنوان «جهش تولید» معرفی شد. متولیان صنعتی کشور به منظور قرار گرفتن چرخ تولید بر روی ریل رونق در سال جاری، صنایع منتخب سال جاری شامل صنایع پیشران واولویت‌دار را در قالب هفت محور مهم «توسعه تولید و تعمیق ساخت داخل، توسعه صادرات غیر نفتی و مدیریت واردات، توسعه معادن و صنایع معدنی، توسعه فناوری و بهبود بهره وری در بخش، مدیریت بازار و ساماندهی لجستیک تجاری، بهبود فضای کسب و کار مرتبط با بخش صنعت، معدن و تجارت و تأمین منابع مالی و توسعه سرمایه‌گذاری» بازتعریف کردند. در همین راستا، معاون طرح وبرنامه وزارت صمت، فهرست ۵۱ رشته فعالیت پیشران و دارای اولویت را در 9 گروه «محصولات شیمیایی و پتروشیمی، غذایی و آشامیدنی، فلزات اساسی، و سایل نقلیه موتوری و تجهیزات حمل و نقل دریایی، ماشین‌آلات و تجهیزات، لاستیک و پلاستیک، ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی، وسایل ارتباطی وتجهیزات پزشکی و نساجی و پوشاک کاغذ و محصولات کاغذی» معرفی کرد.
جزییات برنامه‌های وزارت صمت
به دنبال نامگذاری سال ۹۹ از سوی مقام معظم رهبری با عنوان جهش تولید، رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت با صدور دستوری ویژه، به همه بخش‌های علمی، پژوهشی و توسعه‌ای وزارتخانه ماموریت داد تا ضمن دریافت نقطه نظرات و پیشنهادات نخبگان و صاحبنظران علمی و اقتصادی کشور و به ویژه تشکل‌های بخش خصوصی و با همکاری معاونت طرح و برنامه، ضمن آسیب‌شناسی دقیق نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات و تجربیات سال ۹۸ که سال رونق تولید بود؛ با تکیه بر مبانی علمی و شاخص‌های تعریف شده در اقتصاد مقاومتی در اسرع وقت برنامه‌های طراحی شده را با الزامات جهش تولید تطبیق دهند.
در همین راستا، وزارت صمت همچنین در فهرستی، پیش نویس اهم برنامه‌های وزارت صنعت معدن و تجارت در سال 1399 مشخص شد که شامل هفت محور به شرح زیر است.
محور اول توسعه تولید و تعمیق ساخت داخل: در محور نخست 16 اولویت مهم بازتعریف شده است که به شرح زیر است: 1- نهضت ساخت داخل: شامل 4 محور مهم «جایگزینی 10 میلیارد دلار تولید به جای واردات در راستای تنظیم تولید و بازار، کاهش وابستگی تولید به مواد اولیه وارداتی، استفاده از ظرفیت‌های خالی تولید و استفاده از فناوری‌های جدید» است.
2- فعال‌سازی ظرفیت‌های خالی: در این قسمت فعال‌سازی 2000 واحد راکد و نیمه‌تعطیل، استفاده از ظرفیت‌های مکانی، ماشین‌آلات واحدهای راکد و تعطیل در جهت ایجاد و راه‌اندازی صنایع جدید مورد نظر قرار گرفته است.
3- نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی سنگین: نوسازی 176550 دستگاه خودرو سنگین بازتعریف شده است.
4- حمایت از تامین و توسعه ناوگان حمل و نقل ریلی: تولید 13100 دستگاه انواع واگن به عنوان یک برنامه کاری تعریف شده است.
5- بازسازی و نوسازی صنایع و صنوف تولیدی: حداقل 1500 واحد صنعتی و حداقل 3000 واحد صنفی تولیدی مد نظر قرار گرفته است.
6- توسعه صنایع کوچک و متوسط و پیوند آنها با صنایع بزرگ در راستای تکمیل زنجیره ارزش: از جمله برنامه‌های تعریف شده در این زمینه «ایجاد پیوند بین حداقل 2000 واحد متوسط و کوچک با واحدهای بزرگ و ارتباط با واحدهای دانش‌بنیان» است.
7- بازطراحی ساختار صنایع کوچک با استفاده از ظرفیت صنوف تولیدی: «تغییر ساختار صنایع کوچک و ایجاد بستر مناسب همگن‌سازی و استقرار بهینه، یکپارچه‌سازی واحدهای sme در صنوف تولیدی و صنعت ارایه سند جامع sme و بازطراحی ساختار استانی صنایع کوچک و ارتباط معاونت امور صنایع و معاونت بازرگانی و سازمان‌های استانی» به عنوان سه هدف مهم مورد نظر قرار گرفته است. همچنین در 9 محور دیگر، شامل «تکمیل زنجیره ارزش خودرو، تکمیل زنجیره ارزش ساخت ماشین‌آلات، تکمیل زنجیره ارزش لوازم خانگی، تکمیل زنجیره ارزش لوازم الکتریکی و الکترونیکی، تکمیل زنجیره ارزش محصولات پایین‌دستی شیمیایی و نفتی، تکمیل زنجیره ارزش صنایع پتروشیمی، تکمیل زنجیره ارزش نساجی، پوشاک و چرم، تکمیل زنجیره ارزش صنایع غذایی، تکمیل زنجیره ارزش محصولات از کاغذ» هفت هدف شامل «ساختار زنجیره، شناسایی حلقه‌های ضعیف و مفقوده، اصلاح ساختار، ارایه بسته‌های سیاستی به منظور تقویت و تکمیل حلقه‌ها، تهیه و ابلاغ برنامه‌های عملیاتی، استفاده از الماس برتر وتنظیم عوارض صادراتی و وارداتی» تعریف شده است.
محور دوم: توسعه صادرات غیرنفتی:
- افزایش حجم و تنوع محصولات صادرات (کالا خدمات): دو هدف « بازار هدف 15 کشور همسایه و حجم صادرات 45 میلیارد دلار» تعریف شده است. 2- افزایش حجم و تنوع محصولات صادرات (کالا خدمات): در این بخش « بازار هدف کشورهای چین، هند، سوریه و لبنان و حجم صادرات 20 میلیارد دلار» مورد توجه قرار گرفته است. 3- گسترش فرارداد تهاتر کالا – کالا برای مبادرات وارداتی و صادراتی. محورهای دیگر وزارت صنعت برای جهش تولید به صورت جداول جداگانه درزیر ارایه شده است.
۵۱ رشته فعالیت پیشران و دارای اولویت
همچنین سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) از شناسایی صنایع اشباع و دارای ریسک سرمایه‌گذاری بالا و همچنین صنایع پیشران و اولویت‌دار برای سرمایه‌گذاری خبر داد و گفت که این فهرست در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده شده است.
معاون طرح و برنامه وزارت صمت با اشاره به اهمیت صرف بهینه منابع جهت سرمایه‌گذاری‌های جدید، تصریح کرد: با همکاری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، خانه صنعت، معدن و تجارت ایران و معاونت‌های تخصصی و سازمان‌های تابعه این وزارتخانه، فعالیت‌های اشباع و دارای ریسک سرمایه‌گذاری بالا که ایجاد ظرفیت جدید در آنها توصیه نمی‌شود، البته سرمایه‌گذاری در این صنایع، صرفا با هدف صادرات قابل قبول بوده و مورد تأیید است. به گفته او، در این زمینه ۱۳۵۵ محصول با ریسک سرمایه‌گذاری بالا شناسایی شده است. به گفته او، سیاست وزارتخانه ممنوعیت برای تاسیس این واحدها نیست؛ چرا که به لحاظ قانونی هم امکان‌پذیر نیست. اما تمهیداتی در سال ۱۳۹۹ اتخاذ خواهد شد که سرمایه‌گذاران به طرف صنایع پیشران و اولویت‌دار حرکت کنند.
براساس توضیحات زرندی، فهرست ۵۱ رشته فعالیت پیشران و دارای اولویت به شرح زیر است.
1- گروه محصولات شیمیایی و پتروشیمی: این گروه شامل 10 رشته فعالیت از جمله «ساخت فراورده‌های کوره کک، ساخت فراورده‌های نفتی تصفیه شده، موادشیمیایی اساسی به جز انواع کودوترکیبات ازت، ساخت مواد پلاستیکی به شکل اولیه وساخت لاستیک مصنوعی، ساخت محصولات و سموم دفع آفات و سایر مواد شیمیایی، ساخت انواع رنگ، روغن جلاو پوشش‌های مشابه، مرکب چاپ وانواع بتونه، محصولات دارویی، موادشیمیایی مورداستفاده درداروسازی ودارویی، صابون وپاک‌کننده‌ها، دترژان‌ها، فراورده‌های تمیزکننده و پرداخت، ساخت محصولات شیمیایی طبقه‌بندی نشده درجای دیگر، تولید الیاف مصنوعی» است.
2- گروه « فلزات اساسی»: سه رشته فعالیت دراین گروه عنوان شده که «تولید الیاف مصنوعی، ساخت آهن وفولاد اساسی و ساخت فلزات اساسی قیمتی و فلزات غیرآهنی» را شامل می‌شود.
3- مواد غذایی و آشامیدنی: این گروه نیز فعالیت‌هایی چون « فراورده‌های لبنی، تولید نشاسته ومحصولات نشاسته‌ای، تولید محصولات خبازی، تولید کاکائوشکلات و انواع نقل و آبنبات و ساخت سایر محصولات غذایی طبقه‌بندی نشده درجای دیگر» را دربر می‌گیرد.
4- وسایل نقلیه موتوری و تجهیزات حمل و نقل دریایی: این گروه نیز شامل فعالیت‌هایی چون «ساخت وسایل نقلیه موتوری، ساخت بدنه واجزای بدنه وسایل نقلیه موتوری، ساخت قطعات وملحقات وسائل نقلیه موتوری وموتور آنها، ساخت وتعمیرانواع کشتی وقایق به‌استثناء قایق تفریحی وورزشی، ساخت انواع لوکوموتیو راه‌آهن و تراموا و تجهیزات حمل ونقل ریلی و ساخت انواع موتورسیکلت» است.
5- ماشین‌آلات و تجهیزات: دراین گروه فعالیت‌هایی چون «موتورهاوتوربین‌ها به جز موتورهای هواپیما و وسائل موتوری، ساخت انواع پمپ، کمپرسور، شیر، سوپاپ، ساخت انواع بلبرینگ، چرخ دنده، تجهیزات مکانیکی انتقال نیرو، ساخت سایر ماشین‌آلات باکاربردعام، ساخت ماشین‌آلات کشاورزی وجنگل داری، ساخت ماشین ابزار، ساخت ماشین‌آلات متالورژی، ساخت ماشین‌آلات معدنی، استخراج، راه وساختمان، ساخت ماشین‌آلات تولید منسوجات، البسه وچرم، سایر ماشین‌آلات باکاربرد خاص، ساخت وسایل خانگی طبقه‌بندی نشده در جای دیگر» بازتعریف شده است.
6- لاستیک و پلاستیک: در این گروه نیز «لاستیک رویی [تایر] و توئی [تیوپ] روکش کردن مجدد و بازسازی لاستیک و ساخت انواع محصولات پلاستیکی» مد نظر قرار گرفته است.
7- ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی، وسایل ارتباطی و تجهیزات پزشکی: همچنین در این گروه 9 رشته فعالیت شامل «ساخت انواع الکتروموتور، ژنراتور و ترانسفورماتور، ساخت دستگاه‌ها و وسایل توزیع و کنترل نیروی برق، ساخت انواع انباره اکومولاتور، پیل و باطری، ساخت لامپ‌های الکتریکی و تجهیزات روشنایی، ساخت سایر تجهیزات الکتریکی طبقه‌بندی نشده در جای دیگر، ساخت فرستنده‌های تلویزیونی و رادیوئی و دستگاه‌های ارتباط تلفنی، ساخت تجهیزات پزشکی و جراحی و وسایل ارتوپدی، ابزارها و وسایل ویژه اندازه‌گیری بازبینی آزمایش دریانوردی و مقاصد، و ساخت ابزارهای اپتیکی و تجهیزات عکاسی» شناسایی شده است.
8- نساجی و پوشاک: «عملیات تکمیلی منسوجات رنگرزی، چاپ، تکمیل، تولید پوشاک، به استثنای پوشاک از پوست خزدار و ساخت انواع کفش» از دیگر محصولات شناسایی شده است.
9- کاغذ و محصولات کاغذی: در این گروه نیز «ساخت خمیرکاغذ، کاغذ و مقوا» به عنوان رشته فعالیت پیشران و دارای اولویت شناساسس شده است.
همچنین براساس اظهارات زرندی، تلاش وزارت صمت این است که سیاست‌های حمایتی خود را به طرف صنایع پیشران به حرکت در بیاورد. از این رو، رشته فعالیت‌های صنعتی پیشران براساس شاخص‌هایی مانند سهم در ارزش افزوده، اشتغال، صادرات، تأثیرگذاری بالا در زنجیره تولید و جایگزینی واردات استخراج شده است.
