رویارویی فرکانسی وزارت ارتباطات و صداوسیما
افزایش استفاده از اینترنت به دلیل شرایط ناشی از شیوع کرونا در کشور و کندشدن آن، بار دیگر به اختلافات سازمان صداوسیما و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای استفاده از باندهای فرکانسی ۷۰۰ تا ۸۰۰ مگاهرتز و ارتقای سرعت و کیفیت فضای مجازی دامن زده است. با اینکه موضوع آزادسازی باندهای فرکانسی۷۰۰ تا ۸۰۰ مگاهرتز که در اختیار صداوسیماست از مدت‌ها قبل مطرح است؛ ماجرای اخیر از پاسخ وزیر ارتباطات به اعتراض کاربران به کندی سرعت اینترنت از روز ۱۳ فروردین آغاز شد؛ زمانی که محمدجواد آذری‌جهرمی در حساب کاربری خود در توئیتر و در پاسخ به کاربری که به وی گفته بود اگر قطعی اینترنت دست شما نبود، حداقل مسوولیت وضعیت کندی اینترنت را بپذیرید، نوشت: «مصرف اینترنت نسبت به یکم اسفند سال قبل حدودا ۲/۵ برابر شده است. اما ارتقای شبکه موبایل به باند فرکانسی نیاز دارد که فعلا در اختیار صداوسیماست و تا زمانی که فرکانس آزاد نشود، ظرفیت بالاتر نمی‌رود.»
شماری از کارشناسان معتقدند باندهای ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز برد زیادتری دارند و استفاده از این باندهای فرکانسی برای توسعه شبکه‌های تلفن همراه در مناطق مختلف به‌ویژه در مناطق روستایی و کم‌جمعیت، استفاده شود. بر همین اساس اتحادیه بین‌المللی مخابرات نیز از سال‌ها پیش به سازمان‌های تلویزیونی پیشنهاد کرد این فرکانس‌ها را آزاد کند و در اختیار اپراتورهای موبایل بگذارند زیرا با دیجیتالی شدن تلویزیون‌ها و استفاده از فناوری‌های ماهواره‌ای، بهتر می‌شود از این فرکانس‌ها استفاده کرد. با اینکه آمار درستی از استفاده صداوسیما از این فرکانس‌ها وجود ندارد، گفته می‌شود اکنون حداکثر استفاده‌ای که صداوسیما از کل باند دارد به ۱۵ درصد می‌رسد. با این حساب بقیه آن قابل آزادسازی و استفاده در بخش‌های دیگر است. با وجود این، امیرحسن نافذ، مدیرکل نظارت و طیف فرکانس صداوسیما با اشاره به حضور خود در اجلاس ۲۰۰۶ اتحادیه جهانی مخابرات در ژنو و ارتباط مستمر با این اتحادیه گفته است: «برخلاف ادعای وزارت ارتباطات موضوع اصلی آن اجلاس توسعه تلویزیون دیجیتال در کل باند UHF شامل باندهای ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز بود و ربطی به تخلیه باند نداشت.» مدیرکل نظارت و طیف فرکانس صداوسیما با بیان اینکه خدمات رایگان تلویزیونی به مردم زمینی ارایه می‌شود تصریح کرد: «برخلاف بسیاری کشورها خدمات رایگان تلویزیونی ما روی ماهواره نیست و از طریق همانUHF است که باند ۷۰۰ و ۸۰۰ (مگاهرتز) قطعه‌ای از آن محسوب می‌شود و نمی‌توانیم آن را قطع کنیم.»
راهکار مرکز پژوهش‌های مجلس
بر همین اساس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در سلسله بررسی مصوبات کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال آینده، پیشنهاد داده است در اجرای قانون برنامه ششم توسعه کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری سازمان صداوسیما مکلف‌به تخصیص دوباره و برگزاری مزایده اجاره باندهای فرکانس تجاری ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز و واریز درآمد حاصله به ردیف درآمدی ۱۴۰۱۰۶ شوند. در مقدمه توجیهی این پیشنهاد آمده است: با گذار فناوری پخش صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران از آنالوگ به دیجیتال، قسمت زیادی از باند ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز بلاستفاده مانده است. با توجه به کاربردهای این باند فرکانسی در ارتقای امنیت و پایداری ارتباطات نیروهای امنیتی، انتظامی و امدادی، ارزش بالای اقتصادی آن برای اپراتورهای مخابراتی و نقش آن در صرفه‌جویی ارزی ناشی از کاهش هزینه واردات تجهیزات مخابراتی، نیاز است که این باندهای فرکانسی دوباره تخصیص داده شوند و بخش‌های تجاری آن از طریق مزایده به اپراتورهای مخابراتی عرضه شود. ازآنجا که ایستگاه‌های فرستنده رادیویی اپراتورهای تلفن همراه با استفاده از این باندهای بسامدی می‌توانند مساحتی تا چهار برابر میزان فعلی را پوشش بدهند، استفاده از این باندهای فرکانسی در اکثر کشورهای دنیا در دستور کار قرارگرفته است تا هزینه پوشش مناطق روستایی و شهری در کشورها کاهش پیدا کند. در ادامه پیشنهاد مرکز پژوهش‌ها تاکید شده است: طبق محاسبات انجام‌شده، در ایران و در شرایط محدودیت منابع ارزی، عدم استفاده از این باندهای فرکانسی موجب افزایش هزینه پوشش مناطق مختلف کشور حدوداً به میزان چهار برابر خواهد شد. از سوی دیگر با افزایش نصب تلویزیون‌های هوشمند و رواج مشاهده کانال‌های تلویزیونی با استفاده از تلفن هوشمند، استفاده اقشار جامعه از تلویزیون نیازمند افزایش پهنای باند و کاهش هزینه دسترسی خواهد بود. تجربه جهانی هم نشان می‌دهد گذر فرکانسی از پخش تلویزیونی آنالوگ به دیجیتال دسترسی بسیاری از مناطق محروم به شبکه‌های تلویزیونی را با مشکل مواجه ساخته است. البته اواخر بهمن ماه ۹۷ نیز کمیسیون تلفیق، مصوبه کمیسیون صنایع در خصوص آزادسازی فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز را رد کرده بود. اخیرا نائب رییس کمیسیون صنایع و معادن در مجلس شورای اسلامی نیز در این مورد توضیح داد. اکنون وزارت ارتباطات می‌گوید این فرکانس‌ها بسیاری از مشکلات اینترنت کشور را حل می‌کند؛ پس باید این منابع که منابع ملی است از طرف صداوسیما آزاد شود و در اختیار این وزارتخانه قرار گیرد. فریدون احمدی، البته با اشاره به امکان حل این مشکل به دلیل حضور رییس سازمان صداوسیما در جلسات هیات دولت و با گفت‌وگوی طرفین، تصریح کرد: «در صورتی‌که این مشکل حل نشود مجلس شورای اسلامی آن را پیگیری خواهد کرد تا به نتیجه برسد.» علی ربیعی سخنگوی دولت نیز ۱۸ فروردین در نشست خبری آنلاین با خبرنگاران اعلام کرد با توجه به افزایش میزان مصرف اینترنت از زمان شیوع کرونا در کشور و به دلیل پر شدن ظرفیت‌های فرکانسی در شبکه تلفن همراه، در جلسه آینده ستاد ملی مبارزه با کرونا، آزادسازی باندهای فرکانسی صداوسیما مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
