سهامداران بورسی باید بسوزند و بسازند

اختلال در هسته معاملات بازار سرمایه که از ارتقا نیافتن آن همسو با افزایش حجم معاملات و بزرگ شدن بازار سرمایه نشأت می‌گیرد، صدای اعتراض سهامداران را بلند کرده است؛ مشکلی که پیش از این هم وجود داشت اما این روزها طولانی‌تر شدن رفع آن باعث کلافگی معامله‌گران شده است و به نظر نمی‌رسد فعلا راه‌حلی پیش روی این مشکل قرار داشته باشد.

به گزارش ایسنا، پررنگ‌تر شدن نقش بازار سرمایه در اقتصاد کشور و جذابیتی که این بازار نسبت به بازارهای موازی دارد، باعث شده که بورس در یک سال گذشته بیش از هر زمانی مورد استقبال مردم قرار گیرد؛ به‌طوری‌که در ماه‌های گذشته بورس میزبان تعداد زیادی سهامدار تازه وارد بوده است. اما به نظر می‌رسد هسته معاملات توان پاسخگویی به این موضع که باعث شده حجم معاملات نیز افزایشی شود را ندارد؛ به‌طوری‌که هر چند روز یک بار شاهد اختلال در این هسته یا در بورس تهران یا در فرابورس یا در هر دو بازار هستیم. البته گاهی اختلال پیش آمده به سرعت برطرف می‌شود و گاهی نیز مانند روز سه شنبه یک تا دو ساعت زمان می‌برد تا مشکل برطرف شود؛ اتفاقی که دردسر زیادی را برای معامله گران بازار به همراه داشته است، زیرا زمانی که سامانه دچار مشکل می‌شود، ممکن است رقمی که سایت tsetmc نشان می‌دهد با رقمی که در کارگزاری نشان داده می‌شود یک دقیقه اختلاف داشته باشد. این اختلاف ممکن است باعث شود معامله‌گر دچار این اشتباه شود که فشار فروش زیاد شده و سهم خود را بفروشد؛ درحالی که قیمت بالا آمده است و این اتفاق در نهایت باعث ایجاد جو منفی در کل بازار شده و صف فروش ایجاد کند. در این راستا، روح‌الله دهقان- مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران- به ایسنا گفته که اختلال در هسته معاملات یک تعریف کلی است. احتمال اینکه در هر سامانه نرم افزاری مشکل وجود داشته باشد هست و این موضوع خصوصا درمورد معاملات بورس که سامانه پیچیده‌ای هم هست دلایل مختلفی دارد. ممکن است دلیل اختلال، درگاه آنلاین کارگزاری‌ها یا شرکت‌های نرم افزاری که به کارگزاری‌ها خدمات ارایه می‌کنند باشد که ارتباطی با هسته معاملات ندارد. وی همچنین از در نظر گرفتن راهکارهایی برای رفع مشکلات هسته معاملات خبر داده و اعلام کرده که شرکت مدیریت فناوری و سازمان بورس و اوراق بهادار، راهکارهایی را برای رفع این اختلال‌ها در نظر گرفته‌اند. در این راستا قصد داریم ظرفیت‌های سامانه معاملات را بهبود بخشیده و با میزان فشاری که به آن وارد می‌شود تطابق دهیم. این کار با همکاری متخصصان داخلی انجام می‌شود و درحال جذب نیرو هستیم. این اتفاقات درحالی رخ می‌دهد که به گفته صاحب نظران، نرم افزار هسته معاملاتی وارداتی بوده و تحریم‌ها امکان توسعه آن را نمی‌دهد و از آنجایی که طراحی هسته داخلی زمانبر است، به نظر می‌رسد سهام داران فعلا با شرایط فعلی باید بسوزند و بسازند!

  بخشی از مشکلات ناشی از تحریم است

در این راستا، وحید حسن‌پور-کارشناس بازار سرمایه- در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به ورود سهامداران و کدهای جدید و همچنین نقدینگی جدید به بازار سرمایه، اظهار کرد: ورود سهامداران و نقدینگی جدید به بازار سرمایه در سه ما گذشته شدت بیشتری به خود گرفته است؛ درحالی که کمتر کسی در سال‌های گذشته این اتفاق را پیش بینی می‌کرد. وی ادامه داد: بخشی از محدودیت‌هایی که در هسته ایجاد می‌شود ناشی از تحریم است. تحریم‌ها اجازه به روز رسانی سیستم بر اساس شرایط بازار را نمی‌دهد. البته هم سازمان بورس و هم شرکت‌های فناوری بورس و کارگزاری‌ها تلاش می‌کنند مشکلات را برطرف کنند اما محدودیت‌ها باعث کند شدن می‌شود.

   ضربه اختلال در سیستم به اعتماد سهامداران

همچنین مجتبی شهبازی- کارشناس دیگر بازار سرمایه- با تاکید بر اینکه شکل هسته معاملاتی مشکل مسبوق به سابقه است، به ایسنا گفت: اختلال در روزهایی که حجم معاملات بالا می‌رود حادتر می‌شود و ضربه‌ای که این مشکل به بازار می‌زند، سلب اعتماد سهامداران به سیستم معاملاتی و مشکل در نقدشوندگی سهام‌ها است.

وی ادامه داد: باید راهکار عملی‌تری برای این موضوع به کار گرفته شود، اما از نظر فنی، با توجه به تحریم‌ها، امکان توسعه هسته وجود ندارد. فقط نرم‌افزار پلتفرم هسته معاملاتی داخلی است اما الگوریتم هسته معاملاتی وارداتی بوده و تحریم‌ها اجازه به روزرسانی آن را نمی‌دهد. برنامه‌هایی هم که برای طراحی هسته معاملات وجود دارد زمانبر است. این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه امکان برآورد خسارت ریالی در زمان اختلال هسته وجود ندارد، ادامه داد: موضع مهم اعتمادی است که از بین می‌رود. زمانی که سهامدار می‌بیند نمی‌تواند لحظه‌ای که می‌خواهد، سهام خود را بفروشد از شرایط بازار نا امید می‌شود. اختلال باعث می‌شود در ساعات معامله نتوان قیمت تابلو را به درستی فهمید زیرا نرم افزار شرکت‌های کارگزاری یک قیمت را نشان می‌دهند، tsetmc  یک قیمت را نشان می‌دهد و در نهایت قیمت واقعی یک قیمت دیگر است. درواقع سه قیمت مختلف در یک لحظه ارایه می‌شود. به گفته شهبازی، اختلال در سامانه باعث افزایش اختلافات و انواع و اقسام شکایت‌ها از کارگزاران و از سامانه‌های اطلاعاتی بازار می‌شود.