بحران قیمت نفت

مهران امیر معینی کارشناس نفت

بزرگ‌ترین بازار مالی نفت خام جهان مربوط به شاخص WTI است که بیشترین حجم معاملاتی را داشته و در اقصی نقاط جهان معامله می‌شود. معمولا در پایان ماهی که تاریخ انقضای قراردادها است معامله‌گران نفتی به دنبال تغییر وضعیت خود و بستن قرارداد هستند تا از تحویل فیزیکی محموله اجتناب کنند؛ هرچند در نهایت معامله‌گران از بازار کاغذی به بازار فیزیکی منتقل می‌شوند و معمولا تلاطمی در قیمت‌ها اتفاق می‌افتد و اختلاف قیمت فیزیکی WTI نیز کم شده و بازار بر کوشینگ که شهر نفتی در اوکلاهامای امریکا است متمرکز می‌شود. این شهر مرکز خط لوله و مخازن ذخیره‌سازی و نقطه تحویل فیزیکی نفت خام در قرار دادها است. بنابر گزارش بلومبرگ طی سه هفته گذشته روزانه حدود 745 هزار بشکه به سمت کوشینگ سرازیر شده است و در نتیجه سطح ذخایر نفت به حد اشباع رسید این در حالی بود که در گذشته شاهد چنین پدیده‌ای نبودیم. در این صورت هزینه ذخیره‌سازی به سرعت افزایش یافته و معامله‌گران برای پرهیز از این هزینه‌ها و ریسک قیمت راضی به پرداخت مبلغی برای فرار از تحویل گرفتن نفت خام هستند. چنین پدیده‌ای در بازار نفت WTI مشاهده شد هر چند به دلیل رابطه بازارهای بین‌المللی نفت با یکدیگر اثر آن در سایر بازارها مشاهده شد هرچند بسیار شدید نبود.

نکته‌ای که دراینجا می‌توان مورد اشاره قرار داد اینکه هر چند اوپک و غیر اوپک برای نجات صنعت نفت امریکا از بحران توافق کردند، ولی علی رغم توافق اوپک پلاس برای کاهش 10 درصدی تولید جهانی نفت، بحران در بازار نفت تداوم یافته که بیانگر شکننده بودن بازار نفت است و نشان می‌دهد که بازار تنها به حرف و گفت‌وگو عکس‌العمل نشان نمی‌دهد و بهبود قیمت‌ها در گرو عزم جدی عرضه‌کنندگان نفت برای کنترل و کاهش تولید و ایجاد تعادل در عرضه و تقاضای جهانی و منطقه‌ای نفت خام است. در صورتی که تولیدکنندگان نفت به سهمیه‌های تولیدی تعیین شده پایبند نباشند و به دنبال سواری مجانی از شرایط ایجاد شده در بازار باشند امیدی به ایجاد تعادل در بازار نفت نیست و وقوع چنین پدیده‌ای در آینده برای سایر بازارها نیز قابل پیش بینی است و با این فرض می‌توان سقوط دیگری برای قیمت‌های جهانی نفت را تصور کرد. البته فرض اساسی این است که پاندمی کرونا در ماه‌های آتی نیز تداوم یابد و فعالیت‌های اقتصادی جهان به ویژه در مناطقی که رشد تقاضا پیش بینی می‌شد همچنان در رکود باقی بماند. به‌طور قطع از سرگیری فعالیت‌های اقتصادی منجر به افزایش تقاضا و بهبود نسبی یا حداقل تثبیت قیمت‌ها خواهد شد.