بیماری‌های واگیردار؛ سابقه‌ای به وسعت تاریخ
سابقه بیماری‌های همه‌گیر به دورانی برمی‌گردد که بشر اولین اجتماعات را تشکیل داد. موقعیت حساس ایران بین هند، خلیج فارس، روسیه و بین النهرین کشور را در معرض بیماری قرار می‌داد. سده سیزدهم هجری را می‌توان عصر اوج شیوع بیماری‌های واگیردار در ایران دانست. در سال‌های ۶۲8-۶۲7 میلادی، «طاعون شیرویه» سراسر استان‌های باختری شاهنشاهی ساسانیان، به ویژه میان‌رودان را در هم نوردید و باعث کشتن نیمی از جمعیت آن استان‌های شاهنشاهی و از جمله شاهنشاهِ ساسانی شد.
همچنین در ایرانِ دوران صفویه نیز، بیماری طاعون چندین بار شیوع پیدا کرد و باعث کشتن تعدادِ زیادی از مردمِ شهرهای مختلف شد.
وبا و طاعون یکی از مهم‌ترین دلایل فوت زودرس افراد در عصر صفوی محسوب می‌شد. توجه حکومت به سلامت و بهداشت مردم و کم توجهی عامه مردم به مسائل بهداشتی در شیوع این بیماری‌ها تاثیر فراوان داشته است. در این دوران، ارتباطی تنگاتنگ میان وبا و طاعون تصور می‌شد، به صورتی که در کتب تاریخی و طبی به این دو بیماری توامان اشاره شده است. بر اساس نظر طبیبان، ورود هوای عفونی وبایی باعث خلط و بروز طاعون می‌شد. در دوران قاجار و پیش از آن بارها وبا در ایران شیوع پیدا کرد. در این دوران حکومت کار خاصی برای نجات جان مردم انجام نمی‌داد و تنها به مصون ماندن خود اکتفا می‌کردند.
در بین سال‌های ۱۸۲۰ تا ۱۹۰۳ میلادی، ۷ اپیدمی بزرگ وبا، با نرخ مرگ و میر بالا، خصوصا در بین کودکان در ایران اتفاق افتاد که بخشی از همه‌گیری جهانی وبا در آن دوران بود.
درسال 1246 شمسی وبای شدیدی در همه شهرهای ایران همه گیر می‌شود. طبق برآورد ژوزف دزیره تولوزان، پزشک مخصوص ناصرالدین شاه، حدود یکصدهزار نفر به خاطر ابتلا به وبا درگذشتند. سال بعد از آن وبا همراه با قحطی ادامه پیدا کرد.
پیدایش و همه‌گیری گسترده بیماری‌های تیفوس و تیفویید (حصبه) هم در میان ایرانیان به‌ویژه در تهران، یکی از رویدادهای مهم سال‌های نخست دهه ٢٠ خورشیدی به شمار می‌آید که پیامدهایی ناخوشایندی برای جامعه ایران به همراه آورد؛ پدیده‌ای که از نگاه تاریخ‌نگاران و پژوهشگران دور مانده است. این پدیده که تا اندازه‌ای، از دگرگونی‌های جنگ دوم جهانی و کشیدن دامنه آن به سرزمین ایران به شمار می‌آید، بیش از پیش بر درماندگی مردم مصیبت‌زده افزوده بود.
آمار درست و روشنی از شمار درگذشتگان و مبتلایان این بیماری‌ها در آن روزگار وجود ندارد، اما با بهره‌گیری از پاره‌ای سندها و روایت‌های پراکنده تاریخی، به فراوانی و گستردگی این پدیده می‌توان پی برد. بیماری‌هایی چون تیفویید به ویژه تیفوس گرچه در سراسر سال‌های نیمه نخست دهه ٢٠ خورشیدی کم‌وبیش به گونه دوره‌ای در منطقه‌های گوناگون ایران پدیدار شدند، اما دو موج بزرگ همه‌گیری برای آنها در تهران در دوره یادشده می‌توان بازشناخت.
