بی‌نصیب ماندن تولید ملی از هجوم نقدینگی به بورس

گروه بورس|

رشد شاخص‌های سهام در روز گذشته نیز تداوم یافت و موج خروشان نقدینگی وارد شده به بورس و فرابورس بار دیگر قیمت نمادهای مورد داد و ستد در این بازارها را افزایش داد. بر این اساس در پایان معاملات روز سه شنبه، شاخص بورس تهران به میزان 25 هزار و 447 واحد رشد کرد به سطح 845 هزار و 952 واحد رسید. در این روز افزایش 3.1 درصدی دماسنج اصلی بازار سهام به رشد ارزش بازار مربوطه انجامید. این عامل سبب شد تا برای اولین‌بار در تاریخ 52 ساله بازارهای مالی کشور بورس تهران 3 هزار و 174 هزار و 459 میلیارد تومانی شود. در این روز ارزش دلاری بازار یاد شده نیز تغییر کرد و نرخ 15 هزار و 550 تومانی ارز یاد شده در صرافی بانک ملی در کنار تقاضای بالای سهام، قیمت نمادهای موجود در بورس را از202 میلیارد دلار فراتر برد.

جریان عرضه و تقاضا که مدتی طولانی است بر پاشنه حقیقی‌ها می‌چرخد روز گذشته موجب شد تا ارزش جریان نقد وارد شده به بازار سهام از هزار و 500 میلیارد تومان فراتر رود. ارزش معاملات نیز در حدود 13 هزار و 300 میلیارد تومان بود. 

این اعداد و ارقام در حالی بدون وقفه در بازار سهام کشور به ثبت می‌رسد که بر مبنای آنچه در بازارهای جهانی شاهد هستیم، حال و روز مبادلات کالایی از وضعیتی برخوردار نیست که صعود بی‌وقفه قیمت‌ها در بورس تهران را توجیه کند. از طرفی نقدینگی نیز اگرچه وارد چرخه معاملات می‌شود و به لطف کفه سنگین تقاضا ره چند ساله را چند هفته‌ای طی می‌کند، اما پر واضح است که منفعت لازم را به اقتصاد کشور نمی‌رساند و به جای آنکه در جهت تولید قرار گیرد صرفا به معاملات سفته بازارانه محدود می‌ماند.

در این رابطه یک کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: سیاست‌های کلان اقتصادی کشور باید در مسیر افزایش تولید ناخالص ملی قرار گیرد زیرا در صورت عدم تحقق تولید مناسب، سیستم پولی و مالی (بانک مرکزی) کشور ناگزیر خواهد بود این حجم بدهی (نقدینگی) را با بهای کمتر تسویه کند و متاسفانه هیچ راهکاری غیر از افت ارزش پولی ملی در این مسیر وجود نخواهد داشت.

 آیزاک سعیدیان در مورد روند بازار سرمایه اظهار داشت: طی 22 ماه گذشته بازار سرمایه، بورس اوراق بهادار گوی سبقت را ربوده و نسبت به بازارهای مسکن، ارز، سکه و طلا بهترین بازده و بیشترین رشد را به ثبت رسانده است. 

همچنین در 12 ماه گذشته میزان اقبال مردم برای مشارکت در بازار سرمایه بسیار بیشتر شده و بنابر گفته شرکت‌های کارگزاری مراجعه مردم برای دریافت کد بورسی و فعالیت در این بازار در این مدت، طی 30 سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

وی ادامه داد: اگرچه بازار بورس اوراق بهادار می‌تواند در میان مدت از رونق مناسبی برخوردار باشد اما باید توجه داشت که رونق این بازار زمانی بر بدنه اقتصاد کشور اثرگذار است که به موازات رشد بورس، تولید ناخالص ملی نیز افزایش یابد. در این میان باید یادآور شد از دید کارشناسان اقتصادی برآیند بورس هر کشور الزاما نمی‌تواند منعکس‌کننده وضعیت کلان اقتصادی آن کشور باشد.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: طی دو سال گذشته بدنه اقتصاد ایران شاهد افزایش چند برابری نرخ ارز بوده و این امر موجب شده تا برخی شرکت‌های بورسی تلاش کنند نرخ تسعیر ارز را در صورت‌های مالی خود مورد بازبینی قرار دهند. همچنین همزمان با افزایش نرخ ارز در کشور، نرخ تورم نیز صعود چشم‌گیری داشت و این امر موجب بالا رفتن بهای تمام شده کالاها و خدمات شد. در این میان برخی شرکت‌های بورسی تلاش کرده‌اند تا صورت‌های مالی خود را تعدیل کرده و بهای تمام شده کالا و خدمات را در آن لحاظ کنند.

وی با اشاره به سرعت بالا رفتن نرخ ارز و تورم گفت: انعکاس دو اهرم فوق در صورت‌های مالی با تاخیر اتفاق می‌افتد، چرا که انتشار گزارش‌ شرکت‌ها معمولا در بازه‌های 6 و 9 ماهه صورت می‌گیرد. این شکاف زمانی باعث شده تا ارزش ذاتی برخی شرکت‌های بورسی با تاخیر زمانی به نرخ واقعی برسد.

سعیدیان ادامه داد: با توجه به این بازدهی به ظاهر مناسب برخی شرکت‌ها و بالا رفتن جذابیت مشارکت و سرمایه‌گذاری در بورس، حجم نقدینگی وارد شده به این بازار به صورت متوالی در حال افزایش است. از سوی دیگر با کاهش نرخ سود بانکی در چند روز گذشته، افراد بیشتری برای ورود به بازار بورس اوراق بهادار اقدام کرده‌اند و شاهد جابه‌جایی سریع حجم بزرگ نقدینگی از سپرده‌های بانکی به این بازار هستیم. در این میان نباید نقش تبلیغات، مخصوصا در فضای مجازی را روی این اقبال عمومی، فراموش کرد.

این کارشناس اقتصادی افزود: گرچه ورود این سرمایه‌های جدید به بازار به خودی خود می‌تواند شتاب بازار بورس را برای همگرایی با تورم و نرخ ارز شدت بخشد اما طی این مدت برخی‌ها از ایجاد حباب در قیمت شرکت‌های بورسی ابراز نگرانی کرده‌اند، چون پس از همگرایی دو اهرم نرخ ارز و تورم با ارزش واقعی شرکت‌ها، افزایش قیمت سهام این شرکت‌ها از پشتوانه واقعی برخوردار نخواهد بود. این نگرانی ناشی از آن است که با فراتر رفتن نرخ شرکت‌ها از ارزش ذاتی آنها، حباب مثبتی در نرخ اسمی شرکت‌ها ایجاد می‌شود، این امر در کوتاه‌مدت می‌تواند به سفته بازی در بازار بورس اوراق بهادار منجر شود. همچنین در بلندمدت شاهد اصلاح و افت شاخص بازار بورس خواهیم بود که نتیجه‌ای جز از بین رفتن سرمایه بازیگران ناآگاه این بازار نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه از سوی دیگر حجم نقدینگی فعلی در بورس اوراق بهادار، همراه با رشد این بازار بزرگ و بزرگ‌تر خواهد شد، گفت: در اصول اولیه اقتصاد حجم نقدینگی به معنای بدهی دولت‌ها به دارندگان این نقدینگی است. اگر این حجم نقدینگی فاقد پشتوانه تولید ناخالص ملی باشد در میان مدت به افت ارزش ذاتی نقدینگی منجر می‌شود. در نهایت باید گفت سیاست‌های کلان اقتصادی کشور باید در مسیر افزایش تولید ناخالص ملی کشور قرار گیرد زیرا در صورت عدم تحقق تولید مناسب، سیستم پولی و مالی (بانک مرکزی) کشور ناگزیر خواهد بود این حجم بدهی (نقدینگی) را با بهای کمتر تسویه کند و متاسفانه هیچ راهکاری غیر از افت ارزش پولی ملی در این مسیر وجود نخواهد داشت.