ورود ایران به صنعت چاپ
تحولات گسترده در زمینه تکنولوژی چاپ کتاب و مواد مورد استفاده در صنعت چاپ کتاب، روزنامه و... از دوره عباس میرزای قاجار آغاز شد و با جنگ‌های بین ایران و روس‌ها همزمان شد.
آقا زین‌العابدین تبریزی در سال ۱۲۳۳ چاپخانه‌ای را با حمایت عباس میرزای قاجار در تبریز تاسیس کرد و بنا بر مدارک موجود، کتاب فتح نامه که اثری از میرزا ابوالقاسم قائم‌‌مقام فراهانی است و به جنگ‌های بین ایران و روس‌ها پرداخته، اولین کتاب فارسی است که در سال ۱۲۳۴ در کشور ایران چاپ و منتشر شد.
نخستین کتاب‌هایی که در ایران چاپ می‌شدند بیشتر در راستای کمک به اهداف دولت وقت منتشر می‌شدند و از همین سو بیشتر در حوزه‌های تاریخی، دینی و ادبی نوشته می‌شدند یا در جهت ترویج اصول بهداشتی یا جنبه‌هایی از حیات مدنی و فرهنگ زندگی اجتماعی به کار می‌رفتند.
تقریبا هفت سال بعد از تاسیس اولین چاپخانه ایران در تبریز، فتحعلی شاه میرزا زین العابدین را به تهران خواند تا اولین چاپخانه را در تهران تاسیس کند و صنعت چاپ کتاب را به این شهر آورد. اولین کتابی که به شیوه چاپ سنگی در ایران به چاپ رسید ظاهرا قرآنی است که در سال ۱۲۴۸ توسط میرزا اسدالله در تبریز چاپ شد. علاوه بر این، بعد از سه سال او کتاب زادالمعاد را نیز منتشر کرد. چاپ سنگی چند سالی بعد از چاپ سربی در ایران رواج پیدا کرد و آغاز آن زمانی بود که جعفرخان تبریزی برای یادگیری چاپ‌‌سنگی به مسکو فرستاده شد و او در بازگشت، یک دستگاه چاپ سنگی را با خود به تبریز آورد. علاوه بر تبریز و تهران، چاپ سنگی در سایر شهرهای ایران نیز رواج داشت تا اینکه در دوره قاجار و در زمان
ناصر الدین شاه، چاپ سربی مجددا رواج بیشتری پیدا کرد. گفته می‌شود که چاپ سنگی حتی بر خط فارسی تأثیر گذاشت و در شیوه تحریری آن تغییراتی ایجاد کرد.
تاسیس مدرسه دارالفنون یکی دیگر از عواملی بود که روی سیر تحول صنعت چاپ کتاب در ایران تاثیر‌گذاری زیادی داشت. در این زمان، نیاز به انتشار کتابهای درسی موجب این شد که در این مدرسه کارگاهی مخصوص چاپ آثار استادان دارالفنون، منابع درسی دانش‌آموزان و نیز سایر کتابهای مورد نیاز تاسیس شود.
چاپخانه کوچک دارالفنون ظاهرا در سال ۱۲۶۸ شمسی و با نام دارالطباعه خاصه علمیه مبارکه دارالفنون تهران و تحت نظر علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه تاسیس شد. این چاپخانه تا سال ۱۳۰۰ دایر بود و شاید نزدیک به ۴۰ عنوان کتاب درسی در آن به چاپ رسید. امّا اوّلین چاپخانه دولتی که تحت عناوین مختلف فعالیت می‌کرد و به چاپ کتاب و روزنامه می‌پرداخت، در دوره ناصرالدین شاه تأسیس شد.
