با زیرساخت‌های حداقلی فناوری به نتیجه نمی‌رسد
علی مسعودی٭
ویروس کرونا اتفاق همه‌گیری است و همه دنیا اولین بار با چنین معضلی مواجه می‌شوند و شاید بسیاری از کشورها آمادگی چنین شرایطی را نداشتند. اما با توجه به اینکه ما درکشور با یک سری موارد از جمله تحریم روبرو هستیم، باعث شده که ما آمادگی‌های از پیش تعیین‌شده‌ای برای یک سری از کارها داشته باشیم و این کمک می‌کند که ما راه برون رفت از این موضوع را در کسب‌و‌کارهایمان هم به‌درستی پیش ببریم. اما نقش فناوری اطلاعات در این معضل چیست؟ فناوری اطلاعات می‌تواند برای بهبود فضای کسبوکارها مثمرثمر باشد و نکته‌ای که حائز اهمیت است، اینکه ما در حوزه فناوری اطلاعات کار بسیاری داریم و اگرچه هنوز به جایی که باید نرسیدیم، اما ویروس کرونا در کشور نشان داد که می‌تواند در کسبوکارهای مختلف اثر بگذارد و حتی بعضی از آنها را رو به بهبود ببرد. اما موارد دیگری هم برای ما مشخص شد...
اینکه هنوز در برخی از مناطق نتوانستیم زیرساخت‌ها را فراهم کنیم و هنوز با یک سری مشکلاتی مواجهیم. ویروس کرونا شاید به‌مثابه یک رزمایش بود و باعث شد متوجه شویم چه جاهایی امکاناتمان کم است و می‌توانیم این امکانات را به‌روز کنیم برای اینکه در اقدامات آینده‌مان اثرگذار باشد. در حال حاضر همه کسبوکارها به این نکته رسیدند که می‌توانند به سمتی بروند که موارد کاری خود را با بستر فناوری اطلاعات همسو کنند. وقتی که آی‌تی و آی‌سی‌تی لازمه کار قرار بگیرد، اهمیت موضوع را دو چندان می‌کند که بخواهیم به‌روز باشیم و پاسخ به‌روز برای کسب‌وکارمان داشته باشیم. پیش‌بینی می‌شود تا 10 سال آینده بسیاری از مشاغل تغییر می‌کند و همین تغییر روی روال کاری اثر می‌گذارد. چه بهتر اینکه از امروز به این سمت برویم و البته بهتر بود که پیش‌تر از این، اقداماتی را شروع می‌کردیم و به سمتش می‌رفتیم. ویروس کرونا در این شرایط باعث شده که به سمت بهبود این فضا برای کسبوکارها پیش برویم. از طرفی درست است که ما باید در حوزه‌های فناوی اطلاعات خود را با دنیا مقایسه کنیم، اما برخی نکات هم در حوزه بومی ما وجود دارد و مشاغل سنتی وقتی می‌خواهند به مشاغل به‌روز و مدرن تبدیل شوند و فناوری اطلاعات را لحاظ کنند، لازم است که همسان‌سازی ایجاد کنند. این همان حلقه مفقوده است و اگر کسی به این سمت نمی‌رود، دلیلش این است که راه‌حل را نمی‌داند و اینجا نقش تشکل‌ها می‌تواند پررنگ شود، زیرا آنها می‌توانند راه چاره و مسیر رو به جلو را برای آنها هم از نظر فنی و تخصصی و هم از نظر اوضاع اقتصادی مهیا کنند که بتوانند در این بستر کارهای خود را بهتر پیش ببرند. اتاق‌های بازرگانی در چنین شرایطی می‌توانند نقش محوری اجرا کنند، زیرا خودشان از جنس مردم و بخش خصوصی هستند و می‌توانند این بستر را فراهم کنند و مطالبات خود را در زمینه مسائل فنی از دولت بخواهند تا بتوانیم برای حل مسائل به وجود‌آمده گام‌برداریم. اگر فقط به این زمان کرونا بپردازیم، در بعضی از مسائل و کالاهای اساسی در این یک ماه اخیر، شاید برای فروشگاه‌های اینترنتی اتفاق خوبی افتاده، اما در موارد دیگر، یک سری مشاغل هستند که خود را با این اوضاع جدید و حوزه فناوری اطلاعات وفق ندادند و اینکه بخواهند فروششان را در بستر آی‌تی صورت دهند. این همان حلقه مفقوده است و آنها را باید به این سمت آورد. نکته دیگر اینکه در این مدت و فروش از طریق فروشگاه‌های اینترنتی، مشکلاتی در حوزه‌های دیگر وجود داشت، از جمله در بحث حمل‌ونقل یا تامین کالا. هم‌زمانی شب عید و تعطیلی بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی، با جشنواره‌های به‌روزی توسط فروشگاه‌های اینترنتی ایجاد شد، بدون هماهنگی با بخش خصوصی مشکلاتی را در پی داشت.
برای اینکه بسترهای ما زیر فشار کاری درست پیش برود، بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی کار می‌کنند اما برای اینکه افراد و شرکت‌های دیگر بخواهند وارد این حیطه شوند، باید زیرساخت‌ها فراهم شود، از بحث حمل‌ونقل و تامین کالا و ارتباط تولیدکنندگان با فروشگاه‌ها باید فراهم شود. اینکه صرفا یک فروشگاه اینترنتی وجود داشته باشد، نمی‌تواند خلق ارزش کند زیرا همین حالا و با یک هزینه کم هم می‌توان یک فروشگاه اینترنتی ایجاد کرد. مهم ارایه خدمات به مشتریان است که در نحوه کار فروشگاه تاثیرگذار است. زیرساخت‌های فنی دو قسمت دارد، زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و بعد از این بخش هم وارد تامین محتوا می‌شویم. ما در بخش سخت‌افزار با مشکلاتی مواجه هستیم، اما شرایط بدی نداریم. در بخش نرم‌افزاری از جمله پهنای باند و اینترنت، تا امروز پیشرفت خوبی داشتیم اما هنوز از کشورهای همسایه خودمان که در برخی از موارد در رده‌های پایین‌تر از ما هستند، در بخش اینترنت و پهنای باند در رتبه پایین‌تری قرار داریم، به همین خاطر باید تلاش کنیم از زیرسطحی و هم‌سطحی با آنها بالاتر بیاییم، به دلیل وسعت سرزمینمان و وسعت کسب‌وکارهایی که در کشورمان وجود دارد. ما تازه شروع‌کننده کسبوکارهای فناوری هستیم و می‌خواهیم در این حوزه فعالیت خود را ادامه دهیم و اما تازه در حال فراهم کردن زیرساخت‌ها هستیم. اگر قرار باشد ظرفیت‌مان پایین‌تر از ظرفیت کشورهای دیگر باشد، عملا نمی‌توانیم به نتیجه برسیم. فناوری اطلاعات یک بستر است که بر همه کسبوکارها تاثیر دارد و مورد احتیاج همه است. در زندگی امروز بدون فناوری اطلاعات نمی‌توان هیچ کاری انجام داد. یکی از مهم‌ترین تاثیرات فناوری اطلاعات بر کسبوکارها، برگزاری جلسات به‌صورت آنلاین است. شاید خیلی وقت است که موضوع برگزاری جلسات به‌صورت آنلاین مطرح می‌شود اما تاکنون این اتفاق نیفتاد که شیوع کرونا منجر شد این اتفاق بیفتد و الان بسیاری از جلسات به‌صورت غیرحضوری در بستر فضای مجازی و به‌صورت ویدیوکنفرانس برگزار می‌شود. این احتیاجی بوده که برآورده شده، الان دیگر همه اذعان دارند که برگزاری جلسات به‌صورت غیرحضوری می‌تواند در کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان تاثیرگذار باشد. این می‌تواند به توسعه فعالیت‌های ما در بستر آی‌تی هم کمک کند.
٭ عضو هیات‌مدیره فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران
