وقتی همه راه‌ها به صادرات ختم می‌شود

حمیدرضا    فولادگر٭

آقای رییس‌جمهوری دیروز در جلسه ستاد اقتصادی دولت یک‌بار دیگر درباره ضرورت حمایت از رویکردهای صادراتی صحبت کردند و در ادامه هم تاکید کردند که باید ساز و کاری اندیشیده شود که ارز حاصل از صادرات به کشور بازگردد. به هر حال نباید فراموش کنیم اقتصاد ایران شرایط خاصی را پشت سر می‌گذارد، شرایط تحریم و مشکلاتی که در فضای کسب و کار کشور وجود دارد؛ در کنار موضوع کرونا و تبعات برآمده از آن باعث شده تا اقتصاد ایران برای تداوم برنامه‌هایش، چاره‌ای جز رشد تولید و متعاقب آن افزایش برنامه‌های صادراتی نداشته باشد. اساسا اسناد بالادستی کشور هم همین را می‌گوید. اینکه باید بستر لازم برای رشد تولیدی فراهم شود و از دل آن ارزش افزوده صادراتی ایجاد شود.  

زمانی که شما در حوزه تولید عملکرد مناسبی داشته باشید؛ این عملکرد در سایر شاخص‌های اقتصادی مثل اشتغالزایی، مقابله با فقر و بهبود شاخص‌های معیشتی نیز خود را نشان خواهد داد. سوال این است برای بهبود شاخص‌های تولید چه باید کرد؟ طبیعی است برای بهبود وضعیت تولید باید موانعی که پیش روی تولید وجود دارد، برداشته شوند. موانعی که سال‌هاست اقتصاد ایران را از پویایی و رشد بیشتر باز داشته است و باعث شده تا ظرفیت‌های این بخش به درستی به کار گرفته نشوند. هرچند مشکل کرونا باعث شد تا بخشی از ظرفیت‌هایی که قبلا در فضای تولید و کسب و کار وجود داشت دچار رکود شوند، اما معتقدم که می‌توان از این چالش، فرصت‌های تازه‌ای برای رشد تولید و بهبود فضای کسب و کار استفاده کرد. به هر حال ایران 15 کشور در همسایگی خود دارد که با این کشورها پیوندهای عمیق تاریخی، دینی، اقلیمی و...دارد؛ باید از طریق جهش در تولید نه تنها به نیازهای داخلی خود پاسخ دهیم بلکه بستری فراهم شود تا بتوانیم بخشی از محصولات مورد نیاز این 15کشور را نیز فراهم کنیم. تجربه نشان داده که امریکا شاید بتواند نفت ایران را تحریم کند اما قادر نیست روند صادراتی ما به کشورهای همسایه ایران را مسدود کند. اینها ظرفیت‌هایی است که ما باید در این شرایط به دنبال تحقق آنها باشیم. چگونه می‌توان تولید کشور را طوری جهت داد که بتوانند ارزش افزوده صادراتی ایجاد کنند، یکی از روش‌های ایجاد این ظرفیت‌های صادراتی، مشوق‌های صادراتی است. به هر حال تولید‌کننده باید بداند در صورتی که بتواند صادرات به کشورهای مختلف داشته باشد با تشویق مواجه خواهد شد. موضوع دیگر کاهش موانع پیش روی تولید‌کنندگان و صادرکنندگان است. طبیعی است زمانی که صادرکننده مشاهده کند که برای تولید و صادرات باید از هفت خوان کسب مجوز و تامین مالی و تامین مواد اولیه عبور کند، از خیر تولید و صادرات می‌گذرد و از سرمایه‌اش به شکل دیگری استفاده می‌کند، اما زمانی که موانع پیش پای تولید برداشته شود، طبیعی است که استقبال از سرمایه‌گذاری در بخش تولید بیشتر می‌شود. اینکه گفته می‌شود صادرکنندگان باید ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانند به هر حال صادرکنندگان سال‌ها و دهه‌های متمادی است که در فضای اقتصادی کشور حضور دارند و همواره ارز را به کشور منتقل می‌کردند امروز هم این کار را خواهند کرد، اما باید دید چه مشکلاتی بر سر راه بازگشت ارزهای صادراتی وجود دارد که نمی‌توانند ارز را منتقل کنند. البته نمی‌توان منکر این مطلب شد برخی افراد هستند که در این میان از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند و به بهانه‌های مختلف از جمله تحریم‌ها ارز‌های صادراتی ارزانی را که در اختیارشان گذاشته شده به کشور بازنمی‌گردانند که باید با این گروه برخورد کرد.

٭عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس دهم