عصارخانه‌ای ۳۰۰ ساله در معرض تخریب برای خیابان‌کشی
اگر روزی در جهان برای تمام بافت‌ها و بناهای تاریخی‌ای که در جریان خیابان‌کشی نیست و نابود شدند فهرستی ایجاد شود، شکی نیست که «ایران» هم جزو صدرنشین‌ها خواهد بود. ۲۵ سال پیش حمامِ صفوی خسرو آقا که شاهکار حمام‌های ایران و جهان بود، برای ساخت خیابان حکیم با خاک یکسان شد و امروز بافت تاریخی خمینی‌شهر در چنین مهلکه‌ای افتاده، آن‌هم با مصوبه میراث فرهنگی؛ چراکه بنا به گفته سعید حاج هاشمی، مدیر منطقه ۲ شهرداری خمینی‌شهر: «خیابان مرکزی در طرح تفصیلی تایید شده و آزادسازی‌ها هم بر همین مبنا بوده است. اجرای این خیابان به امضای بالاترین مقام میراث فرهنگی رسیده و اگر مخالفتی داشته باشند باید ببینیم طرح جامع را چطور امضا کردند.» منظور حاج هاشمی، خیابانی شرقی غربی، با نام فعلی خیابان مرکزی است که تلاش شهرداری خمینی‌شهر برای احداث آن از حدود ۲۰ سال پیش آغاز شده و تا امروز هم ادامه دارد. سال ۱۳۸۶، به دلیل بارندگی‌ها، حفره‌ای در محل احداث این خیابان ایجاد شد و از وجود عصارخانه صفوی ورنوسفادران در زیر زمین خبر داد؛ تنها بنای باقیمانده از مجموعه بازار قدیم ورنوسفادران که با تلاش یگان حفاظت میراث فرهنگی از محو شدنِ شبانه مصون ماند و به ناچار از سوی شهرداری مرمت و تبدیل به سفره‌خانه شد. حالا و با ادامه خیابان‌کشی بنا به گفته دوستداران میراث فرهنگی، حیات این عصارخانه که در بافت تاریخی خمینی‌شهر قرار دارد در معرض تهدید است. علی قربانیان، فعال میراث فرهنگی خمینی‌شهر در این باره به ایسنا می‌گوید: خیابان مرکزی از وسط بافت تاریخی خمینی‌شهر رد می‌شود و جای شگفتی است که یک‌بار در دهه 70 و بار دیگر دهه ۹۰ در طرح جامع شهری با احداث این خیابان موافقت شده است. وی ادامه می‌دهد: در مسیر این خیابان عصارخانه‌ای از دوره صفویه وجود دارد که بعد از کشف ناگهانی آن به مدد ایجاد یک حفره، به شیوه‌ای غلط توسط شهرداری مرمت و به طرز ناشیانه‌ای تغییر کاربری داده شد.
تنها تغییری که یافت این بنای وابسته به بازار تاریخی خمینی‌شهر در مسیر شهرداری ایجاد کرد، این بود که با مشورت میراث فرهنگی تصمیم گرفتند عصار خانه در مرکز یک میدان قرار بگیرد و خیابان به راه خودش ادامه بدهد اما بدیهی است که چنین کاری باعث نقض حریم این بنای صفوی و آسیب رسیدن به ساختمان اصلی آن که زیر زمین قرار دارد و نیز خسارت غیرقابل جبران به ماهیت بنا به خاطر جدا شدن از بافت تاریخی و مجموعه بازار خواهد شد. قربانیان اظهار می‌کند: همه شهرهای ایران عصارخانه ندارند. عصارخانه فقط در شهرهایی موجود است که رشد اقتصادی داشته‌اند، ضمن اینکه وجود آن نیز وابسته به بازار و کاروانسراست. در حال حاضر قسمتی از این عصارخانه که کاروانسرا بوده و دارای اتاقک‌های اسکان و اصطبل و... است، توسط شهرداری پر از خاک شده و دری که از عصارخانه به بازار باز می‌شده نیز مسدود و ورودی آن به آشپزخانه تبدیل‌شده و به جای این در، در دیگری در خیابان ایجادشده است. او تاکید می‌کند: شهرداری خمینی‌شهر قبلاً چند طاق به قصد احیای بازار خمینی‌شهر در این محدوده ایجاد کرده بود اما اکنون آن طاق‌های تازه‌ساز را هم خراب کرده است.
