شیوع کرونا، خدمات هوش مصنوعی و تجارت الکترونیک را افزایش داده است

کووید ۱۹ به‌طور مستقیم آثار اقتصادی منفی روی زنجیره عرضه، تقاضا، بازارهای مالی، سرمایه‌گذاری، تولید و تجارت بین‌المللی دارد که نتایج آن می‌تواند موقعیت ژئوپلیتیک کشورها را در جهان دستخوش تغییر کند. به گزارش مهر، هرچند تاکنون آمار دقیق و رسمی درباره خسارت ظهور ویروس کرونا در جهان منتشر نشده اما در این رابطه پیش‌بینی‌های متعددی برای تغییرات رشد اقتصادی، کاهش اشتغال، تولید، سرمایه‌گذاری و هزینه‌های تحمیلی بر تجارت بین‌المللی توسط سازمان‌های بین‌المللی منتشر شده و تأثیرات این بحران، بر صنایع و کسب‌وکارها در همه بخش‌ها قابل لمس است. اگرچه نحوه کنترل شیوع کرونا و کم شدن ارتباطات انسانی غیرضروری برای قطع زنجیره این بیماری روی مشاغل گوناگون با توجه به نوع خدمات و بستر ارایه آنها تاثیر گذاشته است، اما شواهد نشان می‌دهد که برخی از کسب‌وکارها به ویژه در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در زمان قرنطینه نیز، فعالیت خود را ادامه داده و حتی نسبت به گذشته از رشد نیز برخوردار شده‌اند. سیاست قرنطینه که با تغییر الگوی کاری و مصرف کاربران همراه بوده، اگرچه روی برخی بخش‌های اقتصادی تأثیر منفی داشته اما توانسته با ظرفیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، کشورها را از خطر تعطیلی کامل نجات دهد. در این راستا پژوهشکده سیاست‌پژوهی و مطالعات راهبردی فاوا وضعیت کسب‌وکارهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشورهای جهان را در پی بحران کرونا مورد بررسی قرار داده که نشان می‌دهد شیوع کرونا، خدمات هوش مصنوعی و تجارت الکترونیک را افزایش داده است.

  پیمایش وضعیت 

کسب‌و‌کارهای فناوری خارجی

بر خلاف کاهش شدید ارزش سهام در بخش‌های پتروشیمی و صنعتی، شرکت‌های حوزه فناوری ابتدا و با شوک اولیه از بحران کرونا نرخ کاهشی محدودتری را در ارزش بازار تجربه کرده‌اند و در ادامه نیز برخی از شرکت‌ها مانند آمازون و نتفلیکس در مسیر رشد قرارگرفته‌اند. بحران کرونا با تعطیلی کارخانجات در چین موجب شده بر زنجیره تولید و تامین بسیاری بخش‌ها در کشورهای مختلف جهان تاثیرات مخربی به جای بگذارد. با توجه به نقش کلیدی چین در زنجیره‌های تامین جهانی می‌توان پیش‌بینی کرد که کاهش تولید در چین خیلی زود بر کسب‌وکارهای سراسر دنیا تاثیر منفی خواهد داشت. در همین رابطه دولت فرانسه از شرکت‌ها خواسته است تا در مورد وابستگی بیش از حد به چین در رابطه با مواد خام و قطعات، تجدیدنظر کنند. اختلال در زنجیره تامین، منجر به مشکلاتی در میزان فروش تلفن‌های هوشمند نیز شده است. انتظار می‌رود میزان فروش این تجهیزات در چین برای فصل اول ۲۰۲۰ حدود ۲۰ درصد کاهش یابد که در سطح جهانی این میزان برابر ۱۰ درصد است. کمپانی هواوی نیز به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده گوشی هوشمند در چین و یکی از بزرگ‌ترین‌ها در جهان، به‌صورت مستقیم تحت تاثیر مشکلات ناشی از گسترش ویروس کرونا قرار گرفته است.

بررسی میزان ترافیک آنلاین حوزه‌های مختلف نیز نشان می‌دهد که میزان خرید و فروش در بسیاری صنایع مانند تجهیزات ورزشی، لوازم منزل، کالاهای لوکس و گردشگری رو به کاهش گذاشته و درنتیجه کاهش تراکنش‌های بانکی و بیمه‌ای آنلاین را نیز سبب شده است. در مقابل، حجم خریدهای آنلاین سوپرمارکتی و خرده‌فروشی در کنار میزان عرضه و تقاضای خدمات رسانه‌ای و ارتباطاتی در بسیاری از مناطق دنیا افزایش داشته است. برای مثال، شرکت آمازون اعلام کرده است که تنها در امریکا ۱۰۰ هزار نیروی جدید استخدام می‌کند. همچنین، قرار است دستمزد کارکنان این شرکت در اروپا و سایر نقاط جهان نیز افزایش یابد. در همین رابطه، فروش مواد غذایی آنلاین و برنامه‌های تحویل مواد غذایی روزانه با رشد بسیاری در چین روبه‌رو بوده است. به گفته خرده‌فروشی Carrefour میزان تحویل سبزیجات نسبت به سال گذشته رشد ۶۰۰ درصدی داشته است.

  افزایش اپلیکیشن‌های حوزه فین‌تک 

شیوع ویروس کرونا، موجب افزایش تجارت الکترونیکی نیز شده است. با این حال پیش‌بینی شده که در صورت ورود به دوره رکود اقتصادی و تعمیق آن با کمبود محصول، مسائل مربوط‌‌به زنجیره تأمین و کاهش تقاضای مصرف‌کننده می‌تواند رشد تجارت الکترونیکی را نیز با شکست مواجه کند. بر اساس تازه‌ترین گزارش deVere Group، شیوع کرونا سبب افزایش ۷۲ درصدی استفاده از برنامه‌های کاربردی حوزه فین‌تک شده است. با شیوع ویروس کرونا تمایل مصرف‌کنندگان به استفاده از خدمات پولی و مالی دیجیتال افزایش‌یافته است که درنتیجه بسیاری از موسسه‌های مالی سنتی مجبور شده‌اند تا تلاش برای نوآوری دیجیتالی را سریع‌تر دنبال کنند. شیوع ویروس کرونا زمان بسیار خوبی برای حرکت به سمت یک تجربه بانکی جدید است. در حال حاضر بسیاری از بانک‌ها با همکاری شرکت‌های فین‌تک به دنبال مدرن‌سازی و اضافه کردن قابلیت‌های جدید به محصولات خود هستند. افزایش تقاضا برای نرم‌افزارهای بانکداری دیجیتال می‌تواند کسب‌وکارهای حوزه فین تک را تقویت کند. این بررسی‌ها نشان می‌دهد که با وجود فرصتی که شیوع کرونا در اختیار توسعه فین‌تک‌های حوزه پرداخت قرار می‌دهد، آمار و ارقام مرتبط با درآمدها و گردش مالی این کسب‌وکارها، در اغلب موارد روندی کاهشی را نشان می‌دهد. به عنوان نمونه، مستر کارت و ویزا کارت، در پی شیوع کرونا، برای سه‌ماهه اول ۲۰۲۰ افت ۲ تا ۳.۵ درصد را پیش‌بینی کرده‌اند.

اگرچه اپیدمی کرونا در برخی حوزه‌ها مانند بانکداری برخط و پرداخت‌های موبایلی به افزایش تقاضا منجر خواهد شد، اما به‌احتمال‌قوی شرکت‌های فین تک حوزه سرمایه‌گذاری و مدیریت ثروت را با کاهش تقاضا روبه رو خواهد کرد. زیرا مشتریان تصمیم می‌گیرند، سرمایه‌گذاری‌های ایمن‌تر و قابل پیش‌بینی‌تری را در محیط فعلی انتخاب کنند. شرایط ناپایدار بازارهای بورس در هفته‌های اخیر و هراس از رکورد تجاری در کنار تصمیم برخی کشورها برای کاهش نرخ سود بانکی، حداقل در کوتاه‌مدت، خروج قابل‌توجه سرمایه مشتریان برای سرمایه‌گذاری‌های ایمن را به دنبال خواهد داشت، که می‌تواند بر درآمد فین‌تک‌ها در این حوزه و پلتفرم‌های معاملات برخط که عموماً درآمد خود را از کارمزد دریافتی از مشتریان خود تأمین می‌کنند، تأثیر منفی بگذارد. توقف فعالیت‌ها، کاهش سرمایه، افزایش بیکاری، برخی از دلایل افزایش تقاضا و رشد فین‌تک‌های حوزه بیمه و وام‌دهی است.

  توسعه خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی

بررسی‌های پژوهشکده سیاست پژوهی و مطالعات راهبردی فاوا، همچنین نشان می‌دهد که توسعه خدمات مبتنی بر فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی مانند چت روبات‌ها، روبات‌ها، عینک‌های ضدتب و پهپادهای ضدعفونی‌کننده و مراقبتی و پزشکی از راه دور نیز پیامدهای بحران کرونا در کسب‌وکارهای حوزه فناوری هستند. با توجه به توسعه این خدمات و کسب‌وکارها پیش‌بینی شده است رشد بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات چین که در ابتدای سال ۲۰۲۰ با کاهش ۱۰ درصدی روبه رو شده در انتهای سال ۲۰۲۰ به رشد ۵.۵ درصد افزایش یابد. برای مثال شرکت تجاری علی‌بابا یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های تجارت الکترونیکی در چین با اتکا به زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی خود در حوزه مراقبت‌های بهداشتی ورود کرده است. این شرکت خدمات تحویل دارو را برای افرادی که برای درمان بیماری‌های مزمن نیاز به دارو دارند، راه‌اندازی کرده است. همچنین بازوی تحقیقاتی علی بابا، الگوریتم هوش مصنوعی جدیدی را برای تحلیل اسکن‌های توموگرافی کامپیوتری (CT) تهیه کرده است. واحد پردازش ابری شرکت تجاری علی بابا بسترهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری خود را برای تسریع در یافتن توالی ژنوم ویروس و تولید واکسن بیماری در اختیار موسسات تحقیقاتی جهانی قرار داده است. بایدو بزرگ‌ترین موتور جست‌وجوی چین نیز در حال حاضر یک بستر مشاوره آنلاین برای هرگونه سؤال پزشکی و به‌صورت رایگان اجرا کرده است. همچنین این شرکت یک مدل هوش مصنوعی را برای شناسایی افرادی که ماسک محافظ ندارند تهیه کرده است. شرکت تجاری Tencent یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های بازی‌های ویدیویی در جهان است که محبوب‌ترین پلتفرم پیام‌رسانی چین یعنی وی‌چت را نیز اجرا می‌کند. این شرکت خدمات مشاوره بهداشت آنلاین را از طریق وی‌‌چت راه‌اندازی کرده است. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که نظایر این خدمات توسط بسیاری از کسب‌وکارهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای مختلف مانند کره جنوبی، هنگ‌کنگ، استرالیا، سنگاپور، اسپانیا، فرانسه، سوییس و سوئد توسعه‌یافته است.