تمام دستگاه‌ها مشکلات کسب‌و‌کار را برطرف کنند
در مراسمی که صبح شنبه (10 خرداد) در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد، وزیر امور اقتصادی و دارایی از طرح پنجره واحد کسب و کار رونمایی کرد. طرحی که بناست در چارچوب آن، یکی از مهم‌ترین سدهای پیش‌روی فعالان اقتصادی در سرمایه‌گذاری و آغاز فعالیت‌های اقتصادی‌شان برداشته شود. آخرین برآوردها از وضعیت اقتصاد ایران نشان می‌دهد که با وجود برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و شعارهایی که مطرح شده است، در شاخص محیط کسب و کار، ایران در رتبه 128 در میان تمام کشورهای جهان قرار گرفته و این امر نشان‌دهنده دشواری‌هایی است که فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران برای راه‌اندازی و فعال نگاه داشتن کسب و کارهای خود دارند. دشواری‌های موجود در فضای کسب و کار ایران در حالی رخ داده که مقامات کشور در سال‌های گذشته بارها بر لزوم افزایش سطح سرمایه‌گذاری‌ها به عنوان یک اولویت مهم در اقتصاد ایران سخن گفته‌اند. فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی در بخشی از صحبت‌های خود در مراسم رونمایی از پنجره واحد اعلام کرد که در سال‌های گذشته، جز در دورانی کوتاه، میزان سرمایه‌گذاری جدید اقتصادی در ایران منفی بوده و این امر برای کشوری که تحت تاثیر فشار تحریم‌های امریکا، قصد بهبود شرایط اقتصادی خود را دارد، قطعا عاملی مثبت به شمار نمی‌رود. علی شریعتی - سرمایه‌گذار اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی ایران - در گفت‌وگو با «تعادل» از دشواری‌های موجود در عرصه کسب و کار ایران می‌گوید و معتقد است تمام دستگاه‌های مسوول برای برطرف کردن مشکلات این حوزه باید تعامل و همکاری داشته باشند. به اعتقاد او طرح‌هایی مانند پنجره واحد، می‌تواند بخشی از گره‌های موجود در عرصه کسب‌و‌کار را برطرف کند اما برای بهبود قطعی نیاز به پیگیری سایر مشکلات و دغدغه‌ها در این حوزه خواهد بود.
پس از مدت‌ها گمانه‌زنی، سرانجام با همکاری وزارت اقتصاد و اتاق بازرگانی، پنجره واحد کسب و کار، آغاز به کار کرد. آیا می‌توان به تاثیرگذاری جدی این پنجره امید داشت؟
با توجه به مشکلات و محدودیت‌هایی که فضای کسب‌و‌کار ایران با آن مواجه است، هر اقدامی که بتواند بخشی از محدودیت‌ها را کاهش دهد نیز از نظر فعالان اقتصادی امری مثبت و کلیدی به شمار می‌رود. هرچند این پنجره در آغاز فعالیت خود است و فعلا تنها استان تهران را پوشش می‌دهد، اما صرف رسیدن به این جمع‌بندی که بهبود فضای کسب و کار نیاز به اقدامات عملی دارد، برای اقتصاد ایران مثبت خواهد بود.
کاهش زمان مورد نیاز برای آغاز به کار یک کسب‌و‌کار، یکی از اصلی‌ترین اهدافی است که از سوی وزیر اقتصاد برای پنجره واحد در نظر گرفته شده، چه قدر می‌توان به اجرایی شدن این هدف امیدوار بود؟
بروکراسی طولانی و پیچیده، یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی است که اقتصاد ایران در سال‌های گذشته با آن رو به رو بوده و همین امر برای سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی مشکلات زیادی را به وجود آورده است. اگر این پنجره واحد بتواند بخشی از این بروکراسی بی‌مورد را حذف کند، چه در جذب و حفظ سرمایه‌گذاران و چه در افزایش سرعت فعالیت‌های اقتصادی در ایران تاثیری مثبت از خود بر جای خواهد گذاشت.
وزیر اقتصاد می‌گوید میانگین زمان دریافت مجوز کسب و کار در ایران حدود 70 روز بوده و با راه‌اندازی پنجره واحد این عدد به سه روز کاهش خواهد یافت. آیا چنین تحلیلی به واقعیت‌های اقتصاد ایران نزدیک است؟
با توجه به گستردگی فضای کسب و کار، ارایه عدد قطعی در هر دو طرف ماجرا دشوار است. یعنی از سویی ارایه میانگینی دقیق از زمان مورد نیاز برای راه‌اندازی یک فرصت شغلی جدید سخت است. زیرا برخی کارها، برای دریافت مجوز به زمان بیشتری احتیاج دارند و گاهی گره‌های بروکراسی، صاحبان سرمایه را برای دریافت مجوز کسب وکارهای جدید برای ماه‌ها، سرگردان می‌کند. از سوی دیگر اینکه با راه‌اندازی پنجره واحد، تمام مسائل و مشکلات در این مسیر برطرف شود و قطعا در سه روز مجوزهای لازم ارایه شود نیز نیاز به گذر زمان و رصد دقیق شرایط خواهد داشت. آنچه که در شرایط فعلی بیشترین اهمیت را دارد، روشن شدن تغییرات مثبت قطعی در این حوزه است. یعنی اگر پنجره واحد یا هر طرح دیگری بتواند زمان رسیدن به مجوز کسب و کار را کاهش دهد، قطعا امری مثبت خواهد بود.
بهبود شاخص محیط کسب و کار یکی از اصلی‌ترین برنامه‌هایی است که دولت در سال‌های گذشته بارها بر آن تاکید کرده اما با این وجود رتبه ایران در این شاخص هنوز قابل دفاع نیست. دلیل بهبود نیافتن این شاخص در سال‌های گذشته چه بوده است؟
برآوردهای رسمی نشان می‌دهد که ایران از نظر محیط کسب و کار در رده‌های پایانی این شاخص در میان تمامی کشورهای جهان است و این امر نشان می‌دهد که فعالان اقتصادی در ایران با چه مشکلاتی مواجه هستند. این در حالی است که با توجه به تحریم‌ها و محدودیت‌هایی که علیه اقتصاد ایران وجود دارد، فراهم آوردن شرایطی که جذب سرمایه‌گذاران را تسهیل کند اهمیتی حیاتی برای اقتصاد ایران دارد. خوشبختانه در ماه‌های گذشته تاکیدی دوباره بر لزوم بهبود فضای کسب و کار صورت گرفته است. مقام معظم رهبری در فرمایشات اخیرشان بر این موضوع تاکیدی دوباره داشتند و مقامات اجرایی نیز بر اهمیت بهبود فضای کسب و کار تاکید دارند. پیگیری طرح‌هایی مانند پنجره واحد کسب و کار، این امیدواری را به وجود آورده که با تغییر نگاه به این حوزه حیاتی فضا برای کار کردن فعالان اقتصادی بازتر از گذشته شود. شفاف شدن شرایط و از بین رفتن قوانین دست و پاگیر مانند بروکراسی‌های گسترده بخشی از خواسته‌هایی است که از سوی سرمایه‌گذاران مطرح شده و بهبود آنها در نهایت به نفع اقتصاد کشور تمام خواهد شد.
