رشد سریع قیمت‌ها، تهدیدی برای بازارهای موازی

گروه بورس|محمد امین خدابخش|

معاملات بازار سهام همچنان بر مدار رونق تداوم یافته است. در روز گذشته نیز شاخص‌های بورس و فرابورس به لطف جریان پایدار نقدینگی افزایش یافتند. در روز گذشته خوشبینی به صعود هرچه بیشتر قیمت‌ها ‌در روزهای پیش رو سبب شد تا شاخص کل بورس به میزان 40 هزار و 719 واحد دیگر رشد کند. در این روز پیشروی 3.13 درصدی دماسنج اصلی بورس تهران موجب شد تا شاخص کل در سطح 1 میلیون و341 هزار و 531 واحد قرار گیرد. افزایش یاد شده در حالی محقق می‌شود که رشد شاخص هموزن در روز گذشته از 1.97 درصد فراتر نرفت؛ عاملی که حکایت از کمتر بودن رشد قیمت در نمادهای کوچک‌تر بازار نسبت به نمادهای بزرگ‌تر دارد.

 با توجه به تکرارشوندگی بالای این پدیده در روزهای اخیر به نظر می‌رسد که جاماندگی بیشتر نمادهای شاخص ساز بازار نسبت به نمادهای کوچک دلیل اقبال بیشتر به نمادهایی از این دست باشد. مضاف بر آنکه در بسیاری از نمادهای کوچک میزان کم عرضه مانع از آن می‌شود تا حجم بالای تقاضا قادر به پر کردن حجم مبنا و افزایش حداکثری قیمت پایانی باشد.  دیگر بستر معاملاتی بازار سهام یعنی فرابورس نیز در روز گذشته معاملاتی مشابه آنچه که در بورس رخ داد را پشت سر گذاشت. در این روز نماگر فرابورسی به میزان 251 واحد رشد کرد و به سطح 14 هزار و 715 واحد رسید. 

بررسی وقایع و اخبار روزهای گذشته در کنار ورود تقریبا بی‌وقفه حجم بالای نقدینگی تازه نفس سبب شده تا همچنان نگاه‌ها نسبت به تداوم رونق در بازار سرمایه مثبت باشد و در سایه حمایت‌های دولت و چشم‌انداز تورمی، ورود افراد تازه وارد به بازار سهام تداوم یابد.  عواملی از این دست سبب شد تا «تعادل» به منظور بررسی بازار سرمایه و متغیرهای موثر با آن به گفت‌وگو با فردین آقابزرگی، کارشناس با سابقه بازار سرمایه بنشیند.  آقابزرگی در پاسخ به این سوال که آیا دریافت مالیات از خانه‌های خالی می‌تواند به عاملی بدل شود تا همچون کاهش نرخ سود بانکی شاهد افزایش ورود نقدینگی از بازار ملک به بازار سرمایه باشیم یا خیر، گفت: صد در صد این اتفاق خواهد افتاد. اتخاذ چنین تصمیماتی جزو سیاست‌های زنجیره‌ای پولی است که مسوولان اتخاذ کرده‌اند. این تصمیمات می‌تواند نقدینگی را به سمت بازارهایی روانه کند که تاثیر مستقیم تورمی بر پیکره اقتصاد ندارد. البته باید توجه داشت که رشد قیمت‌ها در بورس و افزایش شاخص کل آن بازار در حال حاضر همسویی چندانی با وضعیت کلی اقتصاد کشور ندارد. 

   بازار سهام، ضربه‌گیر تورم

وی ادامه داد: با این حال وجود وضعیت تورمی سبب می‌شود تا تداوم رونق بورس به کاهش اثر روانی منفی ناشی از کاهش ارزش پول ملی خواهد داشت. بنا بر این فکر می‌کنم سوق دادن تمامی هیجانات و نوسانات نقدینگی امری مناسب است. البته باید توجه داشت که تداوم این وضعیت به صورت یک سویه نیز ممکن است تبعات منفی داشته باشد که تاثیر خود را با اختلاف زمانی بر اقتصاد کشور خواهد داشت.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به این نکته که در ابتدای روند صعودی بازار، مهم‌ترین عامل پیشران قیمت‌ سهام افزایش قیمت ارز بود و هم‌اکنون شاهد پیشی گرفتن بازار از تغییرات قیمت ارز در دو سال گذشته هستیم گفت: هر نوع اختلاف نا متناسب در میان بازارهای مختلف به ایجاد فرصت کسب سود از بازاری منتهی می‌شود که رونق بهتری داشته یا نسبت به سایر بازارها در جذب نقدینگی جا مانده است. بنابراین هنگامی که ارزش ریالی دارایی‌ها در یک بازار نسبت به سایر بازارها بیش از اندازه افزایش می‌یابد، ممکن است شرایطی را سبب شود که با فراهم شدن زمینه‌های لازم نقدینگی به سمت سایر بخش‌های اقتصاد و بازارهای دیگر گسیل شود. وی ادامه داد: در حال حاضر صعود پر قدرت قیمت‌ها در بورس می‌تواند چنین تهدیدی را متوجه اقتصاد کشور کند. چرا که ممکن است در امتداد این رونق شاهد وضعیتی باشیم که پول موجود در چرخه معاملات سهام به به بازارهای وارد شود که در طول این مدت به دلایل گوناگون رشد نکرده‌اند یا کنترل شده‌اند. این امر می‌تواند پتانسیل رشد برای بازارهای دیگر را انباشته کند. فردین آقابزرگی با ذکر مثالی افزود: در شرایطی که فرضاً تورم انتظاری در مدت یک سال 50 درصد است، افزایش 20 درصدی بهای ارز در طول مدت یاد شده، بیانگر خلأ میان واقعیت و آن چیزی است که باید در بازار ارز رخ می‌داد. نمونه بارز این اختلاف دلار 4200 تومانی است. افزایش نرخ دلار در بازار آزاد و تفاوت آن با قیمت دستوری به مرور زمان وضعیتی را سبب شده که، دغدغه جدی برای بازار به وجود آورده است. منطق و قواعد اقتصاد حکم می‌کند که ارز ذاتی ناشی از جریانات نقد آتی، توجیه‌کننده قیمت دارایی‌های انتخاب شده برای سرمایه‌گذاری باشد. اما شاهد آن هستیم که در شرایط فعلی نگاه خریداران غالبا اینطور نیست. وی با اشاره به و نادیده گرفتن موئلفه‌های بنیادی از سوی بسیاری از سرمایه‌گذاران گفت: در حال حاضر تعداد بسیار زیادی از شرکت‌های زیان ده با تقاضا برای خرید مواجه هستند و همه اینها حکایت از آن دارد که واقعیات موجود در فعالیت عملیاتی شرکت‌ها چندان مورد توجه خریداران سهام قرار نمی‌گیرد. بنابراین می‌توان اینگونه گفت که عامل سودآوری در انتخاب افراد نسبت به گذشته نقش کمتری دارد . آقابزرگی ادامه داد: حجم انبوه نقدینگی و حمایت‌های بی‌شائبه و قوی دولت از بازار سرمایه به عاملی بدل شده تا رشد قیمت‌ها بدون در نظر گرفتن موئلفه‌های یاد شده تداوم یابد. هم‌اکنون شاهد آن هستیم که توقف و بازگشایی نمادها در بازار بعضا شامل نکات منفی در خصوص وضعیت شرکت‌ها می‌شود. با این وجود بازار در بسیاری از این مواقع حتی به موارد با اهمیت نیز توجه چندانی نمی‌کند.   این کارشناس بازار سرمایه در پایان با اشاره به موقتی بودن جو شکل گرفته در خرید و فروش سهام و بی‌توجهی به وضعیت بنیادی شرکت‌ها گفت: فکر می‌کنم که این وضعیت پایدار نخواهد ماند و در یک نقطه‌ای شاهد اصلاح رویه موجود و بازگشت نسبی فضای تحلیلی به بازار سرمایه خواهیم بود.