کارگزاری‌های بزرگ ضعیف عمل می‌کنند
گروه بورس|
در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته رشد شاخص‌ها در بورس و فرابورس همچنان تداوم یافت و ارزش بازار سهام بار دیگر رشد کرد. با این حال بروز نارسایی در معاملات برخی کارگزاری‌های مطرح کشور که حجم عظیمی از مشتریان را در خود جای داده‌اند سبب شد تا داد و ستدها در آخرین روز هفته با آنچه پیشتر انتظار می‌رفت، منطبق نباشد. آن‌طور که از شواهد به نظر می‌آید نا همگام بودن امکانات شرکت‌های کارگزاری با تغییرات رخ داده طی ماه‌های اخیر و هماهنگ نبودن زیرساخت‌ها سبب شده تا برخی شرکت‌های فعال در این حوزه از دسترس خارج شوند و سرمایه‌گذاران نتوانند دسترسی لازم به دارایی‌های خود را داشته باشند.
بر این اساس حاصل معاملات روز چهارشنبه رشد شاخص کل بورس به میزان 28 هزار و 413 واحد بود و این امر سبب شد تا نماگر یاد شده برای نخستین‌بار در تاریخ محاسبه وارد محدوده یک میلیون و 419 هزار و 439 واحدی شود. به موجب رشد 2.04 درصدی این نماگر ارزش بازار یاد شده به 5 هزار و 312 هزار میلیارد تومان رسید. طی این روز معاملاتی یک میلیون و 169 هزار معامله در بورس تهران به ثبت رسید که برآیند آن ثبت ارزش معاملات 11 هزار و 672 میلیارد تومانی بود. از این میان حدودا 116 میلیارد تومان به معاملات خرد اختصاص نداشت.
در فرابورس نیز وضعیت کلی معاملات همانند بورس و حاصل معاملات آن در روز چهارشنبه رشد 103 واحدی شاخص بازار یاد شده بود. در این روز افزایش دماسنج فرابورس، نماگر این بازار را به محدوده 15 هزار و 202 واحد رساند و یک میلیون و 907 هزار معامله انجام شده در این بازار، ارزش معاملات روزانه را به 6 هزار و 800 میلیارد تومان رساند. با احتساب این رقم ارزش معاملات بازار سهام طی روز گذشته به 18 هزار و 472 میلیارد تومان رسید که از رونق معاملات به رغم اختلالات آزاردهنده سامانه‌های معاملاتی کارگزاران حکایت دارد.
آن روی سکه رونق
در حالی که در طول دو سال گذشته و از زمان شروع کاهش تند و تیز ارزش پول ملی رفته رفته بازار سهام مورد توجه بیش از پیش رسانه‌ها و مردم عادی قرار گرفته هر بار رکوردشکنی‌های آن به نحوی از انحا بر سر زبان‌ها افتاده است. این مساله در حالی روی داد که قبل از شروع سال 97 بازار سرمایه در رکودی چند ساله به سر می‌برد و در آغاز تسریع افزایش قیمت ارز همچنان بسیاری با دیده تردید به معاملات آن می‌نگریستند. با این حال افزایش قیمت ارز کم کم تمامی قیمت‌ها در اقتصاد را متحول کرد و خوشبینی به افزایش نرخ تولیدات در صنایع مختلف در کنار رشد ارزش جایگزینی به عاملی بدل شد تا با آهنگ فزاینده شاهد افزایش اقبال عمومی به بورس و فرابورس باشیم.
در طول این مدت مهم‌ترین عواملی که به یکه تازی این بازار در میان سایر بازارهای موازی انجامید و سبب شد تا بسیاری از فعالان بازارهای نظیر مسکن، طلا و ارز به سمت خرید و فروش سهام سوق پیدا کنند، تثبیت انتظارات تورمی در جهت افزایش قیمت دلار و هجوم نقدینگی به چرخه معاملات سهام بود که بر خوشبینی شکل گرفته به صعود بیشتر قیمت‌ها دامن می‌زد. در این میان اما آنچه کمتر مورد توجه قرار گفت و در ماه‌های اخیر نیز مشکلات بسیاری را موجب شد، عدم همسویی میان رشد تعداد فعالان با زیرساخت‌های قدیمی بازار سهام در بعد کلان مانند هسته معاملات و خدماتی بود که از سوی شرکت‌های ارایه خدمات به کارگزاری‌ها (OMS) توان ارایه آن را داشتند.
همین امر سبب شده تا انچه در طول‌ماه‌های اخیر به خصوص از ابتدای سال جاری توجهات بسیاری را به خود جلب کند، عواملی همچون اختلاف قیمت در کارگزاری‌های مختلف، تاخیر در ارسال سفارشات و هنگ شدن سامانه شرکت‌هایی باشد که دست بر قضا سهم زیادی از معاملات خرد بازار دارند. چینین رخدادهایی موجب شده تا در طول مدت یاد شده شاهد فشارهای هیجانی سنگین در طرف عرضه سهام باشیم که اگرچه با افزایش تقاضا در روزهای بعد از آن حل شده و خود را در قالب اصلاح نشان داده است، با این حال همواره زنگ خطری بوده تا سرمایه‌گذاران را نسبت به افزایش ریسک سیستماتیک و خطر فقدان نقدشوندگی هشیار سازد. بر این اساس روز گذشته نیز یکی از شرکت‌های معتبر و با سابقه کارگزاری به دلیل بروز مشکلات در سامانه ذخیره داده‌ها (backup) کلی از چرخه معاملات برخط حذف شد و نتوانست خدمات خود را به صورت معمول ارایه دهد. آن‌طور که مدیرعامل شرکت اعلام کرده، مشکلات رخ داده ناشی از سوختگی دیتاسنتر بوده است.
سهامی که به همه رسید
البته آن‌طور که وی در سخنان خود گفته سفارش‌گیری حضوری در شعب این کارگزاری تداوم یافته و حتی طی رایزنی‌های انجام گرفته با سازمان بورس، فرابورس و مدیریت فناوری بورس تهران و... قرار شد به همه مشتریان قدیم کارگزاری و افرادی که اقدام به ارسال سفارش کرده‌اند و حتی تازه واردین، عرضه اولیه امروز تخصیص داده شود. گفتنی است در پایان روز چهارشنبه فرآیند عرضه اولیه 14 درصد از سهام سرمایه‌گذاری پویا به عنوان ششمین عرضه اولیه سال جاری انجام شد که در نهایت هر سهم «وپویا» 410 تومان کشف قیمت شد.
این عرضه شامل 560 میلیون سهم شرکت سرمایه‌گذاری پویا با محدوده قیمتی 390 تا 410 تومانی هر سهم و سهمیه 300 سهمی هر فرد حقیقی و حقوقی بود اما مانند همیشه به دلیل استقبال زیاد سرمایه‌گذاران، سهمیه هر فرد به 229 سهم کاهش یافت که به نقدینگی حدود 94 هزار تومانی نیاز بود. همچنین یک درصد از سهام شرکت شامل 40 میلیون سهم متعلق به صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که روز کاری بعد از عرضه اولیه با قیمت کشف شده 410 تومانی، تخصیص داده می‌شود .
به این ترتیب، دو میلیون و 579 هزار و 755 نفر خریدار «وپویا» شدند تا رکورد تعداد مشارکت کنندگان در عرضه اولیه پلیمر آریاساسول با سه میلیون و 388 هزار و 79 خریدار در 7 خرداد همچنان پابرجا بماند.
