سیگنال‌دهی نهاد ناظر به سرمایه‌گذاران

گروه بورس|

دستکاری قیمت‌ها یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در تمامی بازارهای مالی جهان توجه ویژه‌ای را به خود جلب می‌کند. همین امر سبب شده تا قانونگذاران همواره نگاهی متمایز به مقوله تغییرات قیمت و نحوه بروز آن داشته باشند.

در ایران اما به دلیل نگاه‌های خاصی که نسبت به مقوله سیاست‌گذاری و حکمرانی اقتصادی وجود دارد، به نظر می‌آید که به رغم ادعای صیانت از بازار، گاهی اوقات در عمل آنچه که از سوی متولیان بازار، اعمال می‌شود، برخورد سلیقه‌ای آشکار در جهت قیمت‌های بازار است.

در شرایطی که وجود مقرراتی همچون دامنه نوسان و اعمال حجم مبنا بر روی تغییرات روزانه قیمت‌ها سبب شده تا بسیاری از منتقدان در شرایط فعلی بازار نسبت به اعمال محدودیت در جهت تعیین آزادانه قیمت‌ها و ممانعت از آنچه که بازار در تخصیص آزادانه بهای سهام اعمال می‌کند، ناراضی باشند، مشخص نیست که چرا پس از بازگشایی برخی نمادها شاهد استاندارد دوگانه در ابطال معاملات روز بازگشایی بوده‌ایم.

در روزهای گذشته ابطال معاملات نماد شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی «شستا» سبب شد تا بسیاری از سرمایه‌گذاران نسبت به آنچه تبعیض در کشف قیمت نمادهای مختلف می‌دانستند اعتراض کنند و در شبکه‌های اجتماعی به تبادل نظر بپردازند. به روز دوشنبه نماد معاملاتی «شستا» در حالی که با ۳۷ درصد افزایش قیمت روی تابلو بورس کشف قیمت شد نهاد ناظر با ابطال معاملات این نهاد از اعمال نظر طبیعی خریداران و فروشندگان در بازار سرمایه جلوگیری کرد. این در حالی است که در روزهای پیشین نماد‌هایی مانند «غپاک» با افزایش قیمت حدود ۱۰۰ درصدی بازگشایی شده بودند.

شاخص کل امروز با پرش ۲8 هزار و 727 واحدی خود را به قله ۱ میلیون و ۷۴۷ هزار واحدی رساند. این در حالی است که جای بعضی نمادهای بزرگ و شاخص ساز در معاملات امروز خالی بود.

روز گذشته هم نماد “شستا “ بعد از شفاف سازی از نوع (الف) طبق مقررات بدون دامنه نوسان بازگشایی شد و با رشد ۳۷ درصدی مواجه شد؛ اما معاملات این نماد ابطال شد و قرار شد این غول بازار سرمایه، فردا چهارشنبه با دامنه نوسان ۵ درصدی به گردونه معاملات بازگردد؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد در انتظار سایر سهم‌های بزرگ بازار هم خواهد بود.

به گزارش بورس نیوز، مجتبی معتمدنیا کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت بازار سرمایه و ارزیابی روند آتی بیان کرد: همه بازارها و حتی سهم‌ها، باید به‌طور نسبی مورد بررسی قرار گیرد. با در نظرگرفتن شرایط و مولفه‌های اقتصادی فعلی، سهم‌های بزرگ بازار نسبت به سهم‌های کوچک هنوز ارزنده هستند. شاید با دلار ۲۰ هزار تومانی، برخی سهم‌های بازار، گران به نظر برسد؛ ولی نکته اینجاست که فعالان بازار سرمایه، در تحلیل‌های خود نرخ ارز را بالاتر از نرخ‌های فعلی در نظر گرفته و با این نگاه، خرید سهم همچنان جذاب است.

وی افزود: حجم نقدینگی به‌شدت افزایش یافته و با وضعیت فعلی اقتصاد کشور و عرضه‌هایی بدلیل تامین مالی توسط دولت قرار است در بازار سرمایه انجام شود، شاخص کل بورس پتانسیل لمس سقف‌های بسیار بالاتری را دارد که البته این وضعیت، با لحاظ افزایش نرخ ارز اصلا اتفاق خوبی برای اقتصاد کشور نیست. اشتباه برخی تئوریسین‌های اقتصادی ما این است که رشد بازار سرمایه را علت تورم و افزایش نرخ ارز و... می‌دانند؛ در حالی که رشد بازار سرمایه، خود معلول مشکلات ساختاری اقتصاد کشور است. سرمایه‌گذاران انتظار بهبود اوضاع اقتصادی را ندارند و به همین علت، نرخ ارز را در تحلیل‌های خود بالاتر از نرخ‌های فعلی لحاظ می‌کنند. به هر حال با این شرایط اقتصادی، با کمبود ارز مواجه خواهیم شد. از زمان شیوع کرونا، ثبت سفارش‌های چین متوقف شده و با فراهم شدن امکان ثبت سفارش به چین، در مردادماه تقاضای مصرفی ارز شدت خواهد گرفت.

این فعال بازار سرمایه در ادامه ضمن انتقاد از اقدام روز گذشته ناظر بازار مبنی بر ابطال معاملات «شستا»، اظهار کرد: اتفاق ناخوشایندی که در بازار سرمایه ما رخ داده، گشایش سلیقه‌ای نمادها است. برخی نمادها با بیش از ۵۰+ درصد رشد، بازگشایی می‌شوند و کسی هم به رشد قیمت‌ها، ایرادی نمی‌گیرد؛ در مقابل گاهی معاملات برخی نمادها ابطال می‌شود، چرا که رشد قیمت سهم از نظر ناظر توجیهی ندارد! دستکاری قیمت چه توسط نهاد ناظر و چه توسط فعالان بازار، تاثیر منفی بر روند بازار سرمایه خواهد داشت. وقتی مچینگ انجام شده و قیمتی بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شده، از دو حال خارج نیست؛ یا قیمت تعیین شده منطقی بوده و سهم روند خود را ادامه خواهد داد، و یا اینکه سهم در قیمت بالاتر از ارزش واقعی قیمت‌گذاری شده و در روزهای بعد سهم به قیمت واقعی بازمی‌گردد. خریدارانی هم که سهم را گران‌تر خریده‌اند، با اصلاح قیمت سهم در روزهای بعد، یاد می‌گیرند با رفتارهای هیجانی موجب تلاطم قیمت سهم نشوند. اینکه با رشد سهم‌های بزرگ و شاخص ساز برخورد می‌شود، خود زمینه ساز گرایش سهامداران به سمت سهم‌های کوچک‌تر می‌شود و این رویه، فسادآور است. حال آنکه انتظار می‌رود در اجرای مقررات، تبعیضی بین سهم‌ها قائل نشوند و مثلا برای رشد قیمت سهم‌ها بعد از شفاف سازی از نوع (الف) و (ب)، دامنه نوسانی تعیین گردد که برای تمام سهم‌های یک بازار، یکسان باشد. ضمن اینکه وقتی سهمی در مچینگ، رشد کرده و قیمتی خاص را به خود می‌بیند ولی ناظر معاملات را ابطال می‌کند، این سیگنال به بازار داده میشود که سهم مذکور، پتانسیل رشد و لمس مجدد قیمت مچینگ روز ابطال را دارد. به عبارتی قیمت سهم‌ها در زمان ابطال معاملات، اولین تارگت قیمتی سهم خواهد بود. علاوه بر این، مداخله ناظر در کشف قیمت سهم در روزهای مثبت بازار، در روزهای منفی دردسر ساز خواهد شد و فعالان بازار این تصور را دارند که تایید مچینگ سایر سهم‌ها در قیمت‌های بالا، به معنای مهر تایید ناظر بر ارزندگی آن سهم بوده و ریزش قیمتی، قابل پذیرش نیست. وظیفه سازمان مداخله در روند بازار نبوده و امیدواریم متولیان این بازار به وظیفه اصلی خود بپردازند.

وی افزود: فقط ابطال معاملات «شستا» نبوده که مورد انتقاد است؛ ابطال معاملات «آریا»هم توجیه‌پذیر نبود. بخشی از مشکلات «آریا» و برخی دیگر از نمادها، شناوری پایین سهم است. فشار تقاضا روی نمادها با ابطال معاملات، نه فقط کاهش نخواهد داشت بلکه این تقاضا مدام بیشتر هم خواهد شد و حتی سایر سهم‌های گروه را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.

معتمدنیا تصریح کرد: بازار سرمایه این روزها به‌شدت هیجانی است؛ اما فراموش نکنیم که وظیفه سازمان بورس و اوراق بهادار، کنترل بازار نیست. روز یکشنبه ابطال معاملات «شستا» به این علت صورت گرفت که رشد ۳۷ درصدی «شستا» منجر به رشد ۵ درصدی شاخص کل می‌شد. ابطال معاملات نمادهای بزرگ به بهانه تاثیرگذاری در شاخص کل، فقط نقدینگی را به سمت سهم‌های کوچک بازار سوق می‌دهد. با در نظر گرفتن حجم بالای نقدینگی باید عرضه‌ها افزایش یابد و این مهم، جز با افزایش شناوری سهم‌ها امکان‌پذیر نیست. البته سرکوب تقاضا با عرضه‌های غیرمنطقی هم چاره کار نیست و در بلندمدت مشکلات دیگری را به دنبال خواهد داشت.