فتح تهران
تیرماه ۱۲۸۸ شمسی، یک سال پس از به توپ بسته شدن مجلس به دستور محمدعلی شاه و شکست مشروطه‌خواهان، قوای سردار اسعد بختیاری به قم و سپهدار تنکابنی به ینگی امام رسیدند. ستارخان و باقرخان نیز به سمت تهران در حرکت بودند. قوای نظامی سعدالدوله نیز برای مقابله با مشروطه‌خواهان به کرج اعزام شد. سعدالدوله که برای حفاظت پایه‌های به‌شدت لرزان سلطنت محمدعلی شاه برای مقابله با فاتحان تهران به کرج رفته بود تلاش کرد تا با مذاکره حمله به تهران را منتفی کند اما تلاش او به نتیجه نرسید. ۲۲ تیرماه ۱۲۸۸ شمسی نیروهای سردار اسعد بختیاری و سپهدار تنکابنی در نزدیکی تهران به هم رسیدند و در منطقه بادامک اردو زدند. قزاق‌های دولتی به مقابله با مشروطه‌خواهان پرداختند اما پس از یک روز جنگ، مشروطه‌خواهان در بیست و سوم تیر 1288 پیروز شدند. یک‌روز پس از این پیروزی محمدعلی شاه قاجار و نزدیکان او به سفارت روسیه پناه بردند و سعدالدوله نیز به سفارت انگلستان رفت. مجلس عالی که اعضای آن نزدیک به ۳۰تن از معتمدین سردار اسعد و سپهدار تنکابنی بودند، در نامهای خلع محمدعلی شاه از سلطنت را اعلام کردند و احمدشاه قاجار را بر تخت نشاندند. مجلس عالی در نامه خود خطاب به محمدعلی شاه قاجار که به سفارت روسیه پناهنده شده بود، اعلام کرد: «اعلیحضرتا، مقتضیات وقت و شدت هرج‌ومرج مملکت و انزجار قلوب ملت از اداره آن اعلیحضرت، ضرورت به‌هم‌رسانیده که آن اعلیحضرت از زحمات بار سنگین سلطنت خود را معاف فرمایند. طبق همین ضرورت، امروز که ۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ هجری قمری است در سفارت محترمه دولت بهیه روس پناهنده شده، بالطبع شخص همایونی خود را از این زحمت فارغ فرمودند. علی‌هذا مجلس عالی فوق‌العاده امروز ۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷، در بهارستان تشکیل یافته، اعلیحضرت قوی شوکت اقدس، سلطان احمد شاه خلدالله ملکه و سلطانه را به شاهنشاهی ایران پذیرفته و تا تشکیل پارلمان موقتاً حضرت مستطاب اشرف عالی آقای عضدالملک دامت شوکته را به‌سمت نیابت سلطنت اختیار نمود.» بدین‌ترتیب نخستین کابینه توسط فاتحان تهران پس از استبداد صغیر تشکیل شد. شوهران 2 خواهر محمدعلی شاه مخلوع به نامهای فرمانفرما و صنیع‌الدوله 2 تن از وزیران کابینه شدند. انتخابات دوره دوم مجلس نیز انجام شد و محمدعلی شاه ایران را ترک کرد. عضدالملک نایب‌السلطنه قاجار نیز سرانجام در مهرماه 1288 سپهدار تنکابنی از رهبران فاتح تهران را به مقام رییس‌الوزرا منصوب کرد. کابینه جدید که به سرپرستی سپهدار اعظم و مشورت سردار اسعد امور جاری کشور را نظم و نسق می‌داد، یپرم خان ارمنی را به ریاست نظمیه (شهربانی)، صمصام‌السلطنه را به حکومت اصفهان و مخبرالسلطنه را به حکومت آذربایجان تعیین کرد و یک دادگاه انقلابی برای محاکمه طرفداران محمدعلی میرزا تشکیل داد.
