قدمت چهار هزار ساله قفل

اولین قفل دست ساز بشر، از چوب ساخته شده است. از دو هزار سال قبل از میلاد قفل کردن خزانه، انبارهای گندم و پرستشگاه‌ها در مصر و بین النهرین رایج بوده است. در تورات نیز در چند مورد به قفل و کلید اشاره شده است. « هومر » نیز شرح می‌دهد که در سده نهم ق.م، چگونه لوپ کلید مفرغی دسته عاج را برای باز کردن گنجینه پول و خفتان‌ها و جنگ افزار شوهرش به کار برد. 

ایرانیان نیز از دیرباز با قفل‌سازی آشنایی داشته و از مللی هستند که در تکوین و تکمیل آن نقش بسزایی داشتند اما در منابع غربی کمتر به این مقوله اشاره شده است. باستان شناسان قدمت قفل‌سازی در ایران را به 1800 ق.م نسبت داده‌اند. در تپه سیلک کاشان، دستبندی سنگی یافت شده که از چهار قطعه مجزا ساخته شده و توسط نوعی بست به هم متصل شده‌اند.

در پیکره شیر نشسته که از شوش به دست آمده (هم‌اکنون در موزه ایران باستان از آن نگهداری می‌شود) سوراخی وجود دارد که از یک سوی پای شیر آغاز شده و تا سوی دیگر پیکره ادامه دارد. 

بنا به نظر کارشناسان این سوراح محل عبور چوب یا فلزی بوده که با شیر دیگری که آن سوی دروازه قرار داشت به‌طور مشترک کلونی را ایجاد می‌کردند. در حجاری‌های تخت جمشید، نقش گیره خنجری به چشم می‌خورد که از آن برای نگه داری و تثبیت خنجر استفاده می‌کردند.

بسیاری از قفل‌هایی که قفل‌سازان ایرانی می‌ساختند به قفل‌های کشور‌های دیگر شباهت داشتند. به عنوان مثال بعضی از آنها شبیه به قفل‌های مصری و یونانی، برخی شبیه به قفل‌های رومی، برخی شبیه به قفل‌های چینی و هندی و برخی نیز مانند قفل‌هایی که از قرون وسطی تا انقلاب صنعتی در اروپا به کار گرفته می‌شد.

یکی از مراکز قفل‌سازی در ایران « چالشتر » بوده که از دیرباز در این زمینه شهرت داشته است. چالشتر تا سال 1386 روستایی در فاصله 7 کیلومتری باختری شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری بوده و امروزه با گسترش شهرکرد کرد، در این شهر ادغام گردیده است.

 قدمت قفل‌سازی سنتی در این منطقه به دوران صفوی باز می‌گردد. در میان مردم چنین روایت است که که یکی از خوانین چالشتر به نام خواجه عبدالله نصر در کودکی به اصفهان رفته و نزد استادی به نام محمد علی طلایی که از استادان به نام اسلحه‌سازی بوده این هنر صنعت را آموخته و به چالشتر بازگشته با ایجاد تغییراتی در قفل اصفهان، قفلی زیبا و مستحکم را طراحی و به اجرا در آورده است. در دهه 1330، بیش از 30 نفر در این منطقه به قفل‌سازی مشغول بودند.