برای چالش بازار و تقاضا در فناوری‌های نو
مهدی راستی٭
بزرگ‌ترین چالش اینترنت اشیا و 5G در ایران، نبود تقاضا و بازار است و سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران این حوزه باید برای استفاده از فواید این فناوری و توسعه کاربردهای آن برنامه‌ریزی کنند. یک بعد فناوری5G که مردم با آن آشنا هستند، تحول در نرخ داده‌ها است که به‌دلیل حجم بسیاری از داده‌ها که مردم در شبکه تولید می‌کنند نیازمند نرخ داده بالاتر هستند و 5G به این نیازمندی پاسخ می‌دهد. بعد دیگر این فناوری، اتصال انسان‌ها، اشیا و ماشین‌هاست. برای مثال در این بخش زمانی که فردی از محل کار به سمت منزل حرکت می‌کند سیستم‌های سرمایشی یا گرمایشی منزل شروع به‌کار می‌کند که تجربه جدیدی است. در حوزه سلامت هوشمند نیز مشکلی برای اجرا وجود ندارد، اما بستر شبکه مورد نیاز برای ارسال این داده در این حوزه هنوز ایجاد نشده است. طبق برآوردها، در سال 2022 حدود 50 میلیارد اشیا و انسان به هم متصل می‌شوند، با این حساب تقریبا 560 میلیون دستگاه در ایران باید به اینترنت متصل شوند که این اتصال نیاز به شبکه خاص خود را دارد و نمی‌توان بر بستر شبکه 4G این داده‌ها انتقال داده را صورت داد. در ورود فناوری‌های نو همواره نگرانی‌هایی درباره کاهش اشتغال وجود دارد و با ورود فناوری 5G هم این موضوع مطرح می‌شود.
این در حالی است که با از بین رفتن شغل‌هایی سنتی، اشتغال در حوزه‌های تخصصی مانند تبادل و تحلیل داده‌ها و شرکت‌های این حوزه افزایش پیدا می‌کند و تعداد شغل‌هایی که به وجود می‌آید از تعداد شغل‌هایی که از بین می‌رود بیشتر می‌شود. از طرفی در این حوزه بزرگ‌ترین چالش، نبود بازار است، درواقع ما از نظر نیروی انسانی و فهم موضوع به بلوغ مناسبی رسیدیم اما در موضوع بازار مشکل داریم. از طرف دیگر موضوع شفافیت داده‌ها و دیتاهای باز مطرح است، زیرا برای حوزه اینترنت اشیا نیاز به دسترسی به داده‌ها و سنجش‌ها وجود دارد اما به دلایل مختلف در ایران در این حوزه مشکلاتی وجود دارد. درواقع مقاومت‌هایی در سازمان‌ها برای ارایه اطلاعات وجود دارد و برخی از این داده‌ها، داده‌های فراسازمانی هستند و مدیریت واحدی در این حوزه برای ارایه آنها وجود ندارد و اگر این مشکلات حل نشود ما به همان سرنوشتی دچار می‌شویم که در مورد4G و 3G دچار شدیم که بیشتر یک استفاده‌کننده هستیم.
اینترنت اشیا نیز از فناوری‌هایی است که برای بسیاری از چالش‌های کشور در حوزه مصرف انرژی، آلودگی هوا، حمل و نقل و اشتغال، راه‌حل برد- برد دارد. حوزه اینترنت اشیا و 5G برای ما مزیت رقابتی دارد و ما این فرصت را داریم که اگر تاکنون از فناوری انقلابی مانند این فناوری‌ها عقب مانده‌ایم، به دلیل اینکه بیشتر رویکردهای این فناوری‌های جدید، نرم‌افزاری است و ما نیز در حوزه نرم‌افزار وضعیت خوبی داریم، می‌توانیم با اینترنت اشیا و 5G این عقب‌افتادگی را جبران کنیم. باید توجه داشته باشیم که دنیا منتظر ما نمی‌ماند و در این حوزه فرصت کمی داریم و این پنجره در حال بسته شدن است.
فناوری منتظر ما نمی‌ماند و اما اگر چابک عمل کنیم هم می‌توانیم چالش‌های بزرگ کشور را حل کنیم و هم می‌توانیم در حوزه فناوری به صادرات برسیم و اقتصاد دیجیتال را بر بستر اینترنت اشیا و 5G داشته باشیم. البته اینترنت اشیا یک موضوع فراسازمانی و وزارتخانه‌ای است. کل حاکمیت باید در موضوع فناوری‌های جدید از جمله 5G، اینترنت اشیا، دیتاهای حجیم و هوش مصنوعی که بسیاری از جوانب زندگی ما را در آینده تغییر می‌دهند برنامه‌ریزی داشته باشد و این امید وجود دارد که با همکاری بخش خصوصی و دانشگاه‌ها شاهد اتفاقات خوبی در این حوزه باشیم.
٭ استاد دانشکده مهندسی کامپیوتر امیر‌کبیر
