آیا کوپنی می‌شویم؟ دولت مخالف؛ مجلس مصر
تعادل - گروه تجارت|
یکشنبه، 29تیرماه مجلس شورای اسلامی با یک‌فوریت طرحی موافقت کردند که درصورت تصویب آن تخصیص ارز یارانه‌ای برای تامین کالاهای اساسی از دستور کار دولت خارج شده و دیگر ارز با قیمت آزاد ارایه می‌شود و برای تامین کالاهای اساسی اقشار ضعیف و دهک‌های پایین جامعه، دولت موظف می‌شود کالابرگ یا کارت الکترونیکی در اختیار مردم قرار دهد.طرحی که با هدف جلوگیری از هدررفت منابع ارزی کشور و حمایت هدفمند و موثر از مصرف‌کنندگان و اقشار محروم مورد تاکید قرار گرفته است. اما این طرح با مخالفت دولت و سیل بسیاری از کارشناسان مواجه است. به‌طوری که معاون اول رییس‌جمهوری ضمن مخالفت با این طرح، روز گذشته در اظهاراتی عنوان کرد که استفاده از سیستم کالابرگ نیازمند سازوکار گسترده تامین و توزیع کالا از سوی دولت است. اسحاق جهانگیری در عین حال تاکید کرد که ما می‌توانیم کالای مورد نیاز مردم را به وفور تامین کنیم و احساس نمی‌کنیم که ساز و کار کالابرگ ضرورت داشته باشد. البته پیش از این رییس‌جمهور نیز در اظهاراتی مخالفت خودرا با اجرای کوپن الکترونیک برای توزیع کالاهای اساسی مطرح کرده بود، که برخی نمایندگان گفته بودند که برای مجلس و نمایندگان توجیه‌پذیر نبوده و مبهم است که چرا عده‌ای مخالف توزیع عادلانه کالاهای اساسی در کشور هستند و اگر این امر محقق نشود و در اقتصاد کشور اخلال ایجاد شود، مجبوریم از آقای روحانی سوال کنیم و باید در مجلس پاسخگو باشد. طرحی که حالا یک فوریت آن در مجلس یازدهم به تصویب رسیده است.
ماجرای کوپنی شدن؟
14 اردیبهشت سال98 اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور در اظهاراتی عنوان کرد که شاید مجبور شویم به سمت کوپنی شدن پیش برویم، از این رو، دو نظریه «سهمیه‌بندی کالاهای اساسی» و «آزاد‌سازی اقتصادی» را به عنوان دو مسیر و رهیافت کلی برای اقتصاد ایران مطرح و از کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی درخواست کرد تا نظرشان درباره بازگشت کوپن به اقتصاد ایران را اعلام کنند. او پس از گذشت چند ماه یعنی در ۲۳ مردادماه در جمع نمایندگان تشکل‌های اقتصادی بار دیگر و با ادبیاتی متفاوت به طرح همین مساله پرداخت و نظر خود را به صراحت درخصوص آن مطرح کرد. جهانگیری با رد نظر کسانی که او را طرفدار اقتصاد کوپنی می‌دانند، اعلام کرد که با سیاست کوپنی در اقتصاد مخالف است؛ چراکه دیگر امکان احیای سیستم توزیع کالا مانند دهه ۶۰ وجود ندارد و مردم نمی‌توانند در نقاط مختلف کشور از طریق کالا برگ اقلام مورد نیازشان را تهیه کنند. جهانگیری تصریح کرد که در این مدت حتی ۵ نفر از کارشناسانی که ارزیابی‌شان را درخصوص دو مسیر سیاستی مذکور (کوپنی شدن یا اقتصاد آزاد) به او اعلام کرده‌اند، به سیاست سهمیه‌بندی و کوپنی شدن کالاها رای نداده‌اند. اما کمتر کسی تصور می‌کرد که برخی منتقدان و مخالفان دولت در سال بعد به همان جمع‌بندی برسند که معاون اول حسن روحانی به آن اشاره کرده بود. اما این اتفاق رخ داد و مجلس جدید تحت اختیار اصولگرایان به یک فوریت طرح توزیع کالاهای اساسی با کوپن الکترونیکی رأی مثبت داد. نماینده موافق این فوریت از این می‌گفت که وقت، وقت جنگ اقتصادی است و همانند دوران جنگ تحمیلی باید به کوپن برگردیم، اما نماینده مخالفت استدلال‌اش این بود که با این تصمیم‌گیری مردم نگران می‌شوند و به مغازه‌ها هجوم می‌برند. سرانجام اکثریت نمایندگان مجلس به یک فوریت این طرح رأی مثبت دادند و محمدباقر قالیباف، رییس مجلس که همواره تأکید دارد اقتصاد، اولویت نخست مجلس است، اذعان کرد که طرح نحوه توزیع کالاهای اساسی برای ایجاد عدالت است تا با این موضع‌گیری مشخص شود، شخص قالیباف هم موافق بازگشت به دوران کوپن است. او بعد از اظهارات نماینده موافق و مخالف یک فوریت طرح نحوه توزیع کالاهای اساسی گفت: این طرح به‌معنای کمبود کالا در کشور نیست، بلکه برای ایجاد عدالت و رسیدن ارز ترجیحی به دست مصرف‌کننده واقعی مطرح می‌شود. رییس مجلس در عین حال گفت: طرح‌های مشابهی در این مورد هم وجود داشت، آقای نادران و دیگر اعضای کمیسیون برنامه و بودجه طرح دیگری با نام تضمین تامین کالاهای اساسی و داروی اقشار آسیب پذیر با قیمت مناسب را در دست دارند که درصورت رأی آوردن طرح نحوه توزیع کالاهای اساسی می‌توان از طرح کمیسیون برنامه و بودجه هم به‌دلیل اهمیت دارو در کنار آن استفاده کرد. حال آنکه روح‌الله عباسپور به عنوان مخالف تأکید داشت: کشور اکنون در شرایط اضطرار قرار ندارد و این موضوع تنها در زمان ضرورت و شرایط
عسر و حرجی قابلیت طرح شدن را دارد. به‌گفته نماینده قزوین، اکنون کشور به شرایطی نرسیده که بخواهیم برای تامین کالاهای اساسی به مردم کالابرگ بدهیم و طرح این موضوع باعث می‌شود تا مردم به سمت مغازه‌ها برای تامین کالاها حمله کنند. وی افزود: با این طرح ما آدرس غلط به دشمنان نظام می‌دهیم، دشمنانی که ما را در شرایط محدودیت بین‌المللی، تحریم‌ها و جنگ اقتصادی قرار داده‌اند و اکنون گمان می‌کنند که موفق شده و بر فشار تحریم‌ها می‌افزایند. اما مالک شریعتی نیاسر، نماینده تهران در موافقت با طرح نحوه توزیع کالاهای اساسی با استفاده از کالابرگ، با این بیان که اکنون در شرایط جنگ اقتصادی هستیم، اظهار کرد: با ضعف و ناکارآمدی در حوزه اجرا اثر این جنگ اقتصادی بر مردم و اقشار آسیب پذیر مضاعف شده حتی خط فقر به دهک‌های بالاتر هم رسیده است.وی افزود: آیا معتقدیم که عده‌ای باید در این شرایط و فشار اقتصادی له شوند و ما چیزی نگوییم؟
موافق کالابرگ نیستیم
اما روز گذشته اسحاق جهانگیری یک‌بار دیگر مخالفت خود را با سیاست کوپنی شدن عنوان کرد وگفت: ما تا این لحظه با کالابرگ موافق نیستیم. علت آن هم این است که کالابرگ به این معناست که دولت باید خود تامین‌کننده و توزیع‌کننده بوده و کالا را به اقصی نقاط کشور برساند. معاون اول رییس‌جمهوری افزود: در دوران جنگ ستاد بسیج اقتصادی، کارگروه‌ها و مراکز تهیه و توزیع و تشکیلات وسیعی وجود داشت که کالا را از هر جایی که تامین می‌کرد، به سیستم توزیع در سراسر کشور می‌رساند و بعد با کالا برگ آن را تسویه می‌کرد که در این سال‌ها این سیستم کاملا به هم خورده و نظام تقریبا آزادی از نظر کالا در کشور شکل گرفته است. جهانگیری خاطرنشان کرد: کسی که می‌خواهد موضوع کالابرگ را مطرح کند، باید ساز و کار دولتی آن را ایجاد کند و ایجاد آن ساز و کار به معنای هزینه سنگین و نیروی انسانی بسیار زیاد و یک شبکه توزیع مناسب است. وی یادآور شد: الان، شرایط ما هنوز در حدی است که می‌توانیم کالاهای مورد نیاز مردم را به وفور تامین کنیم و شرایط ما شرایط سختی نیست و هنوز اینقدر با محدودیت کالا روبه رو نشدیم و امیدواریم هم نشویم که بخواهیم به سمت کالابرگ برویم. معاون اول رییس‌جمهوری در بخش دیگری از صحبت‌های خود عنوان کرد که ما همین الان که سخت‌ترین شرایط تحریم را می‌گذرانیم، حجم تجارت خارجی سالانه کشور بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار است. کشوری با چنین حجم تجارت جزو کشورهای با حجم اقتصادی بالا در دنیا است و ما با این شرایط در مقطع فعلی احساس نمی‌کنیم که این کار ضرورت داشته باشد.
