مدرس قربانی اختلاف

تعادل | فرشته فریادرس|

 «رییس دولت نیامد، مجلس تلافی کرد.» نمایندگان خانه ملت روز گذشته با ۱۴۰ رای مخالف استقبال خوبی از «حسین مدرس خیابانی» وزیر پیشنهادی صمت نداشتند ودست رد به سینه او زدند. عدم رای اعتماد دیروز مجلس به گزینه پیشنهادی دولت در حالی اتفاق افتاد که شنیده‌ها حکایت از فضای مثبت و نظر مساعد نمایندگان به مدرس خیابانی داشت. اما غیرقابل پیش‌بینی بودن نمایندگان این دوره از مجلس، اتفاق دیگری را رقم زد و ورق به ضرر مدرس خیابانی برگشت. گویا صندلی خالی حسن روحانی رییس‌جمهور در جلسه رأی اعتماد به وزیر پیشنهادی صمت به مذاق خیلی از نمایندگان خوش نیامد وهمین موضوع که ناراحتی و گلایه آنها را درپی داشت، موجب شد تا در تقابل با دولت، آن را دستاویزی برای ندادن رای اعتماد به وزیر پیشنهادی دولت قرار دهند و نیامدن روحانی را که به گفته آنها، موجب کسر شأن مجلس شده اینگونه تلافی کنند. ناگفته نماند که جلسه دیروز مجلس حواشی زیادی به همراه داشت وآتش مخالفان دولت در پارلمان به قدری تند بود که تیر انتقاد آنها به معاون اول رییس‌جمهور هم اصابت کرد. با بسته شدن پرونده مدرس خیابانی، حال می‌ماند وزارتخانه‌ای که دیگر متولی ندارد و دولت تنها دو راه پیش رو دارد یا باید برای معرفی سرپرست جدید، حکم حکومتی بگیرد یا هر چه سریع گزینه جدیدی را برای معرفی مجلس، تعیین کند. هرچند در بازی شطرنج دولت و مجلس، معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظار این وزارتخانه مهم باشد، اما شنیده‌ها همچنان حکایت از این دارد که دولت تصمیم دارد، «علیرضا رزم حسینی» را به عنوان گزینه پیشنهادی به مجلس معرفی کند، اما با اتفاقاتی که در جلسه دیروز رای اعتماد مجلس افتاد باید دید که آیا «رزم حسینی» حاضر به پذیرش این پیشنهاد خواهد شد یا خیر. 

    مخالفان چه گفتند؟ 

«۲۲ مردادماه؛ ساعت ۸ صبح»، زنگ آغاز به کار جلسه مجلس با دستورکار بررسی صلاحیت و برنامه‌های «حسین مدرس خیابانی» وزیر پیشنهادی صمت به صدا درآمد. جلسه رأی اعتماد به وزیر پیشنهادی وزارت صمت در حالی آغاز شد که بر صندلی خالی حسن روحانی رییس‌جمهور، اسحاق جهانگیری معاون او تکیه زده بود. موضوعی که در ادامه کار، ناراحتی و گلایه نمایندگان مجلس را به دنبال داشت. 

با شروع جلسه، چهار نماینده‌ای که به عنوان مخالف وزیر پیشنهادی صمت پشت تریبون قرار گرفتند وبه ایراد سخن پرداختند، «علی‌اصغر عنابستانی نماینده مردم سبزوار»، «حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو هیات رییسه مجلس»، «محسن زنگنه نماینده مردم تربت حیدریه»، «عباس گودرزی نماینده مردم بروجرد در مجلس» بودند. اولین فردی که به عنوان مخالف وزیر پیشنهادی صمت پشت تریبون قرار گرفت، زنگنه بود که خطاب به مدرس خیابانی گفت: بپذیرید که نمی‌توان عملکرد ضعیف یکساله وزارت شما را نادیده گرفت. رزومه شما برجسته است، اما امروز روز بررسی رزومه‌ها نیست، بلکه روز بررسی عملکردها است و سهم زیادی از ناکارآمدها دارید. این نماینده مجلس در ادامه گفت که ما به یک وزیر شجاع نیاز داریم که بتواند با مافیا برخورد کند، اما در طول این سه ماه چنین قابلیتی را در شما ندیدیم. 

«فتنه» کلیدواژه‌ای است که از مجلس نهم در جلسات رای اعتماد و استیضاح از سوی نمایندگان اصولگرا برای مخالفت استفاده می‌شد و بعد از چهارسال دوباره در میان پارلمانی‌های تماما اصولگرا پایگاهی‌پیدا کرد. به‌طوری‌که «علی اصغر عنابستانی» که در مخالفت با مدرس خیابانی صحبت می‌کرد، جهانگیری را هدف نقدهای تند و تیز قرار داد وگفت: «آقای جهانگیری به جای اینکه اینقدر به فکر جا انداختن آدم‌هایتان باشید یک کمی هم به فکر مردم باشید. آقای مدرس بازداشتی فتنه را در رأس یکی از شرکت‌های بزرگ بازرگانی گذاشته‌اید. کسی که مراجع رسمی در موردش نامه‌ داده‌اند و گفته‌اند که به او پست داده نشود. آقای مدرس شما این فرد را در همین روزهای اخیر در هیات‌مدیره یکی از مجموعه‌های بزرگ وزارتخانه گذاشته‌اید. آقای خیابانی یک مدیرکل اصلی که باید انتصابات شما را اداره کند مدیرکل شما سابقه رییس دفتری یکی از سران فتنه را در کارنامه کاری خود دارد.» او عملکرد مدرس خیابانی در وزارت صمت را اسفناک خواند و گفت: ایشان با یک تیر سه نشان زد؛ با عملکرد خود تنظیم بازار را برهم زد، قیمت‌ها را دوبرابر کرد و صادرات را کاهش داد. او همچنین مدعی شد که مدرس خیابانی با فشار رییس‌جمهور یا رییس دفتر رییس‌جمهور و آقای جهانگیری به عنوان نماینده تام‌الاختیار در وزارت صمت انتخاب شده، اما دستاورد او در سرپرستی وزارت صمت از اتفاقات عجیب و غریب نظیر کاهش تولید خودروسازان، گرانی لوازم خانگی و افزایش قیمت اقلام خوراکی دارد. این نماینده حتی در سخنانی، حاضر نشدن رییس‌جمهور در جلسه رأی اعتماد به وزیر پیشنهادی صمت، را نشانه بی‌اهمیت بودن آقای خیابانی برای ایشان دانست. 

اما «عباس گودرزی» دیگر نماینده مخالف، معتقد بود که مدرس خیابانی توان مدیریت وزارت صنعت را ندارد و خطاب به نمایندگان گفت: این جلسه نباید جلسه رأی اعتماد به مدرس خیابانی بلکه باید جلسه پاسخگویی وی به ناکارآمدی‌ها باشد. او در اظهارات تند دیگری عنوان کرد که آیا قحط‌ الرجال شده است؟ این در شأن مجلس نیست که به علت زمان کمی که از عمر دولت باقی مانده، با عجله به وی رأی اعتماد دهیم. گودرزی خطاب به رییس مجلس گفت: آقای قالیباف! این رویه اخذ رأی اعتماد را در مجلس یازدهم عوض کن! یعنی چه هر کس بخواهد رأی اعتماد بگیرد اعوان و انصار و لشکری پشت سرش راه می‌افتد، کارچاق‌کن‌ها در همین راهروهای مجلس متولد می‌شوند. تو چه کاره مملکتی که به من و دیگری زنگ می‌زنی و می‌گویی که بیا ببرمت پیش وزیر. گودرزی خطاب به همکارانش گفت: از شما بعید است؛ این در شأن مجلس یازدهم نیست که می‌گویید خب دیگر چه کار کنیم، برو دنبال کارت. کسی که می‌گوید دیگر چه کار بکنیم، هر کسی که می‌خواهد باشد، چرا به مجلس آمده است؟

حاجی‌دلیگانی، دیگر نماینده مخالف در نطقی متفاوت، رأی مجلس به خیابانی را جایزه به مسببان گرانی و احتکار عنوان کرد. او در عین حال خیابانی را از نسل قدیم بازرگانی؛ یعنی همان نسل چرتکه، نسل ماموران تعزیرات، نسل نمایشگاه‌های عرضه مستقیم کالا، معرفی کرد که به گفته او، اینها از مفهوم فناوری اطلاعات و رقابت درکی ندارند. او همچنین در اظهاراتی تندتر گفت: مدیری که از ترس مردم جرأت نمی‌کند پایش را در بازارهای کشور بگذارد حال برای دریافت رأی اعتماد به مجلس آمده؛ او باید به خیابان امین حضور برای سرکشی به قیمت ها برود!

    دفاع موافقان

موافقان حضور مدرس خیابانی برای ماندن در وزارت صمت، چه کسانی بودند و چه گفتند؟ «علی بابایی کارنامی، نماینده مردم ساری و میاندرود»، «حجت‌الاسلام سید سلمان ذاکر نماینده مردم ارومیه»، «سید احمد رسولی‌نژاد، نماینده مردم دماوند و فیروزکوه» و «محمد خدابخشی نایب‌رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس» چهار نماینده‌ای بودند که در موافقت با گزینه پیشنهادی دولت صحبت کردند.  رسولی نژاد در موافقت با وزیر پیشنهادی در اظهاراتی عنوان کرد که مدرس خیابانی سابقه بالایی در عرصه صنعت و بازرگانی دارد وسلامت، دیانت و تقوای وزیر پیشنهادی مورد تایید است. او در ادامه خطاب به نمایندگان عنوان کرد: دوستان خیلی مراقب باشید زیرا جریان‌هایی هستند که می‌خواهند مجلس را تحت تاثیر قرار دهند. منظور این نماینده، گزارشاتی بود درباره انتصاباتی که به جریان فتنه برمی‌گردد و به مجلس رسیده است؛ به گفته او، آنها در آستانه رأی اعتماد به دنبال پرونده‌سازی برای وزیر پیشنهادی هستند!در ادامه جلسه رای اعتماد، ذاکر نیز به عنوان نماینده موافق، مدرس خیابانی را فراجناحی خواند و گفت: مبارزه با فساد و توجه به دیپلماسی اقتصادی مهم‌ترین ویژگی‌های وزیر پیشنهادی است. اما بابایی کارنامی در موافقت با وزیر پیشنهادی در اظهاراتی مدعی شد، کسانی که برای گرانی خودرو تلاش داشتند، نمی‌خواهند به خیابانی رای دهیم. او در نطق خود، وزارت صمت را یکروز یا حتی یکساعت بدون متولی بودن، خیانت خواند. او ادامه داد: اگر صنعت خودرو و فولاد دارای مشکل است، مافیای آنها کسانی هستند که از بیرون شما را مدیریت می‌کنند. خدابخشی هم به عنوان نماینده موافق، رأی اعتماد به مدرس خیابانی، را رأی به خودکفایی و ثبات بازار ارز، ثبات قیمت‌ها، قطع وابستگی، تولید ملی، دوری از حاشیه‌ها، نخبه‌پروری و استفاده از نیروی توانمند داخلی و شعار ما می‌توانیم، عنوان کرد. 

   در غیاب روحانی

مدرس از خودش دفاع کرد

پس از سخنرانی مخالفان وموافقان برنامه وزیر پیشنهادی وزارت صمت، حسین مدرس خیابانی برای دفاع از برنامه‌هایش پشت تریبون رفت تا یکه و تنها از خود دفاع کند، چرا که رییس‌جمهور، او را تا بهارستان همراهی نکرد و اسحاق جهانگیری معاون اول روحانی هم به دلایل قانونی نمی‌توانست به دفاع بپردازد و فقط وی را همراهی کرد.حال او باید نهایت تلاشش را می‌کرد تا رأی اکثریت نمایندگان که با سکانداری وی در وزارت صمت مخالف بودند، را به دست آورد. او ضمن تشریح برنامه‌های خود عنوان کرد: اطمینان می‌دهم وزارت صنعت در دوره جدید فعالیت خود همچون ماه‌های گذشته با هرگونه واردات بی‌رویه به‌شدت ممانعت کند و از این آسیب مراقبت لازم را به عمل آورد. مدرس خیابانی همچنین عنوان کرد: از رویکرهای اصلی برنامه من که حاصل کار کارشناسی، حضور میدانی در بازدید از واحد‌ها صنعتی و تشکیل جلسات مکرر با بخش‌های صنعتی است بهبود معیشت مردم و اشتغال است، دقیقا همان دو موضوعی که دشمن آن را نشانه رفته است، در این برنامه تلاش شده ضمن پاسخگویی به دغدغه‌های نمایندگان مجلس حرکتی منطبق بر اسناد بالا دستی، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، بیانیه گام دوم انقلاب، قانون رفع موانع تولید و استفاده حداکثری از توانمندی تولید داخلی مبتنی بر سیاست ابلاغی مقام معظم رهبری در تحقق جهش تولید در وزارت صمت شکل بگیرد. در نهایت و پس از توضیح وزیر واظهارات مخالفان و موافقان وزیر پیشنهادی، رأی‌گیری آغاز شد و نمایندگان دولت جلسه علنی مجلس را ترک کردند. شاید کمتر کسی پیش بینی می‌کرد که مدرس خیابانی از رسیدن به کرسی وزارت جابماند. چراکه از مجموع ۲۵۴ رای، نمایندگان با ۱۰۴ رای موافق، ۱۴۰ رای مخالف و ۱۰ رای ممتنع به حسین مدرس خیابانی به عنوان وزیر صمت اعتماد نکردند. قالیباف رییس مجلس هم پس از اعلام رای عدم اعتماد به مدرس خیابانی گفت: از رییس‌جمهور می‌خواهیم هر چه سریع تر وزیر پیشنهادی جدید را به مجلس معرفی کند.

    رمزگشایی از رای مخالفان 

اما چرا ۲۲ مردادماه برای مدرس خیابانی روز خوبی نبود و چرا نتوانست رای اعتماد را از نمایندگانی که تا یک روز قبل از جسله رای‌گیری، همه نشانه‌ها حکایت از نظر مساعد آنها به او داشت، بگیرد؟ سوالی بزرگ که شاید نتوان به آن پاسخ روشنی داد. هرچند دلایل مختلفی برای آن مطرح می‌شود. برخی، دلیل این عدم رای را تقابل نگاه مجلس با دولت و انتقام‌گیری عنوان کردند. به‌طوریکه محمد مهاجری در حساب کاربری خود در توئیتر در واکنش به عدم رای اعتماد مجلس به وزیر پیشنهادی صمت نوشت: «تندروهای مجلس یازدهم، عطش آرزوی دست نایافته‌اش برای عزل روحانی را (که با اظهارنظر صریح مقام معظم رهبری بر باد رفت) با رای منفی به مدرس خیابانی برای وزارت صمت التیام دادند! تجربه نشان داده مجبورند به فردی به مراتب ضعیف‌تر رای بدهند. هرکه گریزد ز خراجات شهر/بارکش غول بیابان شود.» یا حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهوری در توییتی در واکنش به عدم اعتماد مجلس به وزیر پیشنهادی صمت نوشت: «غرور قربانی گرفت.»  اما حکایت دیگری که نقل می‌شود و از آن به عنوان علت اصلی عدم اعتماد مجلس به مدرس خیابانی نام برده می‌شود، عدم حضور حسن روحانی در بهارستان است. حال این پرسش قابل طرح است که آیا واقعا نیامدن رییس دولت دوازدهم باعث شد تا ورق به ضرر مدرس خیابانی برگردد؟ وقتی جریانات دیروز مجلس را رصد و سخنان نمایندگان مخالف را مرور می‌کنیم به این اظهارات بر می‌خوریم که آنها از نیامدن روحانی بسیار شاکی و آن را باعث کسر شأن مجلس عنوان کردند. برخی دیگر، حاضر نشدن رییس‌جمهور در جلسه بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی صمت، را نشانه بی‌اهمیت بودن آقای خیابانی برای ایشان دانستند. با نگاه به این موارد، می‌توان عدم اعتماد مجلس به مدرس خیابانی را اینگونه رمزگشایی کرد که نبود روحانی دلیل اصلی ریزش آرای موافق مدرس خیابانی است. البته محمدباقر قالیباف رییس مجلس در پاسخ به تذکر نمایندگان درباره عدم حضور رییس‌جمهور در جلسه بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی صمت عنوان کرد که هم حسینعلی امیری معاون امور مجلس ریاست‌جمهوری به من نامه نوشتند که این را متذکر شوم و هم چند روز قبل نامه دفتر ریاست جمهور به من ارسال شده بود که رییس‌جمهور از ستاد مبارزه با کرونا برای حضور در مجلس استعلام کرده و آنها از جهت کرونایی، حضور ایشان را به مصلحت ندیده بودند. این نامه مکتوب است و معاون رییس‌جمهور هم نامه کتبی دادند که آن را به اطلاع دوستان در جلسه برسانم. با همه اینها، نباید از این مورد هم غافل بود که نمایندگان مخالف، در بیان دلایل مخالفت خود، حضور سه ماهه حضور مدرس خیابانی وکارنامه کاری او را در این مدت، بسیار نقادانه و کمی غیرمنصفانه زیر ذره بین بردند، تا وجدانشان آسوده باشد که عدم اعتمادشان به گزینه پیشنهادی دولت، با عینک سیاسی و نگاهی جناحی نبوده است. 

    دو راه پیش روی دولت 

فارغ از تمامی این مسائل، گزینه پیشنهادی صمت نتوانست از نمایندگان دوره یازدهم رای اعتماد بگیرد، که براین اساس رییس‌جمهور باید به فکر معرفی گزینه دیگری برای گرفتن رای اعتماد به مجلس باشد حال که مجلسی‌ها به گزینه پیشنهادی صمت رای منفی دادند، دولت دو راه پیش رو دارد؛ راه نخست این است که سرپرست جدید معرفی کند؛ اما آیا قانون به دولت اجازه این کار را می‌دهد؟ پاسخش خیر است. چراکه براساس قانون رییس دولت باید برای معرفی سرپرست جدید وزارت صمت، حکم حکومتی بگیرد. احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیات رییسه مجلس هم در این باره می‌گوید: رییس‌جمهور فرصت سه ماه را از دست داد چرا که هر وزارتخانه سه ماه می‌تواند با سرپرست اداره شود بنابراین او (رییس‌جمهور) باید از رهبر انقلاب برای معرفی سرپرست جدید این وزارتخانه اجازه حکم حکومتی بگیرد به دلیل آنکه قانون اجازه بیش از سه ماه را نمی‌دهد. او در عین حال گفت که حکم حکومتی بیشتر برای معضل استفاده می‌شود. اما راه دوم این است که رییس‌جمهور گزینه هرچه سریع‌تر، گزینه جدید وزارت صمت را معرفی و از ظرفیت مجلس استفاده کند.

    گزینه‌های احتمالی وزارت صمت

پس از بسته شدن پرونده مدرس خیابانی در صحن علنی دیروز مجلس، دو مرتبه گمانه زنی‌ها برای معرفی گزینه‌های جدید از سوی دولت مطرح می‌شود. البته طی هفته‌های گذشته نام برخی از آنها در رسانه‌ها برده شد. به‌طورنمونه، «علیرضا رزم‌حسینی» استاندار خراسان رضوی، کسی بود که از آن به عنوان رقیب اصلی مدرس خیابانی یاد شد. حال با منتفی شدن حضور مدرس خیابانی در وزارت صمت، این احتمال وجود دارد که روحانی، این‌بار «علیرضا رزم‌حسینی» را به عنوان کاندیدای پیشنهادی صمت به مجلس معرفی کند، اما باید دید، با اتفاقاتی که در جلسه رای اعتماد مدرس خیابانی افتاد، آیا رزم حسینی حاضر به پذیرش این مسوولیت خواهد شد یا خیر. چندی پیش نیز از «حسن یونس سینکی» معاون شریعتمداری وزیر کار، «سعید زرندی» معاون طرح و برنامه وزارت صمت، «محمدرضا فیاض» معاون توسعه مدیریت، منابع و امور استان‌ها در زمان وزارت نعمت‌زاده، «داریوش اسماعیلی» معاونت امور معادن و صنایع معدنی و «خداداد غریب پور» رییس فعلی سازمان توسعه و نوسازی معادن و «محمد خوش چهره»، اقتصاددان​ و نماینده مجلس هفتم به عنوان گزینه‌های پیشنهادی تصدی وزارت صمت نام برده شد که باید منتظر ماند و دید که طی روزهای آتی حسن روحانی چه تصمیمی خواهد گرفت.

برش

  پس از بسته شدن پرونده مدرس خیابانی در صحن علنی دیروز مجلس، دو مرتبه گمانه زنی‌ها برای معرفی گزینه‌های جدید از سوی دولت مطرح می‌شود. البته طی هفته‌های گذشته نام برخی از آنها در رسانه‌ها برده شد. به‌طورنمونه، «علیرضا رزم‌حسینی» استاندار خراسان رضوی، کسی بود که از آن به عنوان رقیب اصلی مدرس خیابانی یاد شد. حال با منتفی شدن حضور مدرس خیابانی در وزارت صمت، این احتمال وجود دارد که روحانی، این‌بار «علیرضا رزم‌حسینی» را به عنوان کاندیدای پیشنهادی صمت به مجلس معرفی کند.