سه عامل ریزش بورس

مرتضی دلخوش

بازار بورس در طول دو هفته گذشته شرایط متفاوتی را نسبت به عملکرد ماه‌های گذشته به ثبت رسانده است. روند مداوم صعودی شاخص بورس، باعث شده تعداد قابل توجهی از اقشار مختلف مردم که بسیاری از آنها تخصص و شناختی از مختصات این بازار ندارند با هدف سودآوری و حفظ ارزش سرمایه‌هایشان به بورس گسیل شوند. کارشناسان این بازار بارها تذکر داده‌اند که روند بازار همواره روندی سینوسی دارد و بعد از یک روند افزایشی در شاخص، روند نزولی نیز بخشی از بازار است. افرادی که این شناخت را ندارند، وضعیت بازار را متفاوت می‌کنند و این‌طور می‌شود که با صعودی شدن یک سهم، صف خریدی طولانی برای آن به وجود می‌آید و از سوی دیگر با هر کاهشی صف فروش شکل می‌گیرد. رسیدن بازار به چنین شرایطی مدیریت آن را بسیار ریسکی می‌کند.  در ماه‌های گذشته، بخش قابل توجهی از نقدینگی سرگردان به بازار بورس گسیل شده است و اگر اعتماد سرمایه‌گذاران سلب شود... 

 بازگشت این نقدینگی به اقتصاد می‌تواند شرایط را در بسیاری از دیگر بازارها بر هم بریزد، از این رو حفظ بازار اهمیت فراوانی خواهد داشت. آنچه در روزهای گذشته در بازار رخ داده، می‌تواند نشانه‌ای اصلاح قیمت‌ها در بازار باشد که امری طبیعی است اما اگر این روند ادامه‌دار باشد و شاخص بیش از حد پیش‌بینی شده کاهش یابد، آنگاه شرایط خطرناک می‌شود و باید انتظار سلب اعتماد از سرمایه‌گذاران را داشته باشیم.

در کنار اصلاح شاخص یکی دیگر از عواملی که در وضعیت امروز بازار تاثیر منفی داشت، وجود برخی اختلاف نظرها در میان مسوولان بود. از سویی خبر گشایش اقتصادی که دو هفته قبل منتشر شد نه تنها به جمع‌بندی نرسیده بلکه خود به عاملی برای اختلاف‌نظر تبدیل شده و همین امر بازار را ترسانده است. از سوی دیگر اختلافات دو وزارت خانه بر سر عرضه سهام دارای دوم به بازار نیز شرایط را با تردید مواجه کرده است. 

عامل سوم، بیرون از اقتصاد و بیرون از بورس بود. انتشار برخی خبرها درباره امکان مذاکره برای برطرف شدن تحریم‌ها، شرایط را در بازار تغییر داد. اینکه در صورت نهایی شدن مذاکرات، تغییراتی در اقتصاد ایران رخ می‌دهد و برخی قیمت‌ها و بازارها شرایط جدید را تجربه می‌کنند، خود به عاملی برای تردید در میان سرمایه‌گذاران تبدیل شد و بازار وارد فاز انتظار شد تا نتایج شایعات مشخص شود.

در تحلیل‌های اقتصادی، برای مشخص شدن شرایط سرمایه به مثال شکار آهو اشاره می‌کنند. سرمایه آماده فرار است و اگر کوچک‌ترین نگرانی به وجود‌ آید، سرمایه فرار می‌کند. از این‌رو آنچه در روزهای آینده در شاخص بورس رخ خواهد داد، تا حد زیادی روند بازار در هفته‌های پیش‌رو را نیز مشخص خواهد کرد.