دولت و بازارهای اقتصادی

مجیدرضا حریری

شرایط اقتصادی به وجود آمده در ماه‌های گذشته، مردم را عصبانی و بی‌طاقت کرده است. از سویی به نتیجه نرسیدن وعده‌ها و برنامه‌های اقتصادی از یک سو و فشارهایی که افزایش نرخ تورم و رشد اقتصادی منفی ایجاد کرده از سویی دیگر، مردم را سردرگم و ناراضی کرده است. در چنین فضایی جامعه صرفا به دنبال حفظ دارایی‌ها و پس انداز خود است و در بازارهای مختلف شانس خود را امتحان می‌کند.

روندی که در ماه‌های گذشته در بازارهایی مانند ارز و سپس در بازار بورس رخ داد، نشان‌دهنده نگرانی جامعه در همین موضوع است. در چنین شرایطی آنچه مردم از دولت توقع دارند، ایجاد ثبات و بهبود شاخص‌ها و سپس ارایه طرح‌ها و برنامه‌هایی است که بتواند مشکلات را به شکل قطعی حل کند.

آنچه در روزهای گذشته و زیرسایه مطرح شدن طرح گشایش اقتصادی رخ داد نیز از همین جنس بود. جامعه امروز هیچ علاقه‌ای به سورپرایز و شعبده‌بازی اقتصادی ندارد. اینکه به مردم بگوییم در روزهای آینده یک اتفاق بزرگ اقتصادی رخ خواهد داد اما هیچ جزییاتی درباره آن ارایه نکنیم، بیش از آنکه برای مردم جنبه مثبت داشته باشد، باعث عصبی شدن آنها می‌شود. از سوی دیگر با توجه به اینکه بسیاری از طرح‌های اقتصادی در سال‌های گذشته به هیچ نتیجه‌ای نرسیده‌اند، این توقع که با یک وعده جدید، بازارهای اقتصادی ناگهان تغییری مثبت به ثبت برسانند دور از انتظار است و تجربه روزهای گذشته این موضوع را ثابت کرد.

از سوی دیگر با توجه به نرخ تورم بالا، سیاستی مانند فروش اوراق سلف نفتی با اما و اگر و تردید مواجه می‌شود. در وهله اول باید دولت به این سوال پاسخ دهد که در شرایط تحریم حتی اگر مردم نسبت به خرید نفت اقدام کنند، بازار این محصول کجا خواهد بود و به چه شکل نقدینگی جذب شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سوی دیگر با توجه به تعهد سود 19 درصدی برای این اوراق، منابع مورد نیاز برای تسویه حساب از چه طریقی به دست می‌آید. 

با توجه به این ابهام‌ها، بازارهای مختلف در انتظار روشن شدن نتیجه اختلاف نظرها هستند و پس از آن باید دید چه سرنوشتی در انتظار طرح جدید دولت خواهد بود. در اقتصاد ایران با وجود حجم بالای نقدینگی، این پول به سمت تولید حرکت نکرده که دلیل آن را باید در دشواری‌های موجود بر سر راه تولید و سرمایه‌گذاری دنبال کرد، در غیر این صورت، صرف امیدواری برای اثرگذاری یک طرح بر بازارهای اقتصادی و بهبود شرایط کشور، دور از انتظار و غیرواقعی خواهد بود.