بازی اردوغان این‌بار با گاز
نرگس رسولی| ترکیه بعد از نفت این‌بار به گاز رسید. دی ماه 92 بود که خبرگزاری‌های ترکیه از کشف میدان نفتی در این کشور خبر دادند و حالا از کشف بزرگ‌ترین میدان گازی در طول تاریخ ترکیه خبر می‌دهند که می‌تواند نیاز شدید ترکیه به گاز را مرتفع کند. طبق اطلاعاتی که خبرگزاری‌های ترکی در این باره منتشر کرده‌اند این میدان گازی در دریای سیاه قرار دارد و ذخیره گاز طیبعی در حدود 320 میلیارد متر مکعب دارد و این یعنی صرفه جویی قابل توجهی برای دولت ترکیه و جلوگیری از واردات سالانه 12 میلیارد دلار گاز . گویا وعده گشایش اقتصادی ترکیه در حال به ثمر نشستن است آن هم در شرایطی که کرونا توانست مهم‌ترین عامل درآمد اقتصادی ترکیه یعنی توریسم را از پا در آورد حالا کشف یک میدان بزرگ گازی به کمک اردوغان آمده تا به وعده‌اش برای ترک‌ها جامه عمل بپوشاند . به نظر می‌رسد حالا دیگر ترکیه نیز در بازار گاز حرفی برای گفتن دارد. ترک‌ها که تاکنون از میادین زمینی و دریایی شان تا پایان سال 2019؛ 473.8 میلیون مترمکعب گاز برداشت کرده‌اند حالا با ورود این میدان جدید و انجام روال بهره‌برداری می‌توانند امیدوار باشند که بخش بیشتری از نیاز 16 میلیارد و 615 میلیون مترمکعبی شان را می‌توانند از بازار داخل تامین کنند. دو دو تا چهارتایی که موجب شده تا رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه از آن با شاید یاد کرده و بر روی آن مانور خاصی بدهد. اردوغان حتی رسما اعلام کرده که ظرف سه سال بهره‌برداری از این میدان را آغاز خواهد کرد تا این امید را به ترک‌ها بدهد که از سه سال بعد می‌توانند بخش بیشتری از ذخائر ارزی‌شان را حفظ یا برای تامین مایحتاج دیگری هزینه کنند. اردوغان حتی گفته است: هدف آنکارا این است که گاز طبیعی این میدان را تا سال ۲۰۲۳ آماده توزیع و فروش کند. کشورش در ماه‌های آینده به عملیات حفاری و اکتشاف منابع هیدروکربن در شرق دریای مدیترانه نیز سرعت خواهد بخشید. البته پیشتر اتحادیه اروپا از اروپا خواسته بود عملیات حفاری و اکتشاف در دریای مدیترانه را متوقف کند. گویا دستیابی ترکیه به این میدان گازی زیاد به مذاق اروپاییان خوش نیامده است. خبری که موجب شد تا ارزش لیر ترکیه در برابر دلار امریکا دو درصد تقویت شود و شاخص بورس استانبول نیز به همین مقدار رشد کند و ارزش سهام شرکت‌های پتروشیمی ترکیه بیشتر شود. رییس‌جمهوری ترکیه پیش‌بینی کرد که اکتشافات دیگری نه تنها در دریا بلکه در اراضی این کشور انجام شود. یکی از ابعاد مهم و حیاتی کشف میدان گازی در دریای سیاه، این است که ترکیه در این پرونده با رژیم حقوقی دریایی مستدل و روشنی روبرو است که دستیابی آسان به گاز را میسر خواهد کرد اما راه دریای سپید، هموار نخواهد بود. کارشناسان وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه اعلام کرده‌اند که ارزش میدان گازی کشف شده در دریای سیاه، بالغ بر 60 میلیارد دلار است. روسیه، ایران و قطر را به عنوان سه کشور دارای ثروتمندترین و غنی‌ترین میادین گاز طبیعی جهان می‌شناسند و حالا ترکیه نیز با گازی که به تازگی کشف شده در رتبه 32 جهان ایستاده است.
البته پیشتر برخی کارشناسان خارجی اعلام کرده بودند که ترکیه در این میدان، انتظار یک منبع 800 میلیارد متری داشته اما حالا و پس از آنکه مقدار گاز موجود در حد 320 میلیارد متر مکعب تخمین زده شده، تلاش برای کشف میادین دیگر، ادامه دارد.
آمارها نشان می‌دهد که ذخیره اثبات شده گازی ترکیه حدود 3.3 میلیارد مترمکعب است و کشف این میدان گازی جدید به منزله برداشته شدن یک گام بسیار بزرگ 20 برابری در تولید گاز ترکیه است که شاید در آینده بتواند این کشور را از واردات حتی بی‌نیاز کند.خبرگزاری‌های ترک در این باره نوشته‌اند که «در صورتی که سالانه 10 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی در میدان گازی ساکاریا تولید شود، ممکن است یک‌پنجم گاز مورد نیاز ترکیه برای 32 سال آینده فقط از این منطقه تامین شود.»
یکی از مسائل و مشکلات پیش روی ترکیه کمبود منابع انرژی بوده که به همین علت این کشور برای دستیابی به این منابع وارد آب‌های مدیترانه شرقی شده است و کشتی‌های ترکیه از سال‌ها قبل اکتشاف نفت و گاز را در دریای مدیترانه آغاز کرده‌اند.
همچنین وجود منابع قابل توجه گاز در شرق مدیترانه که از آن به عنوان «اِلدورادو» (سرزمین افسانه‌ای طلا) تعبیر می‌شود، باعث ایجاد تنش‌های میان ترکیه، یونان و فرانسه شده که هیچ‌یک حاضر نیستند از رویای دسترسی به این منابع ارزشمند چشم بپوشند. ترکیه، یونان و قبرس در میان دست‌کم هشت کشوری هستند که بر منابع گازی شرق مدیترانه ادعا دارند. یونان و قبرس (بخش یونانی نشین) از مهم‌ترین و برجسته‌ترین مخالفان ترکیه و عملیات اکتشافی این کشور در مدیترانه شرقی هستند.
یاشار ارسلان، رییس اتحادیه توزیع‌کنندگان گاز طبیعی ترکیه در مصاحبه با خبرنگار آناتولی اظهار داشت: ترکیه سال گذشته 45.3 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی وارد کرد. در صورتی که در این میدان گازی تازه کشف شده سالانه 10 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی تولید شود، هزینه واردات کشور در زمینه انرژی هر سال حدود 2.6 میلیارد دلار کاهش خواهد یافت.
اما همین صرفه‌جویی هم با وعده رییس‌جمهور ترکیه برای بهره‌برداری از گاز این میدان تا سال 2023 باید پرداخت شود و در حقیقت گشایش اقتصادی رییس‌جمهور ترکیه برای سال 2023 جواب خواهد داد
نه حالا.
تحلیلی که برخی رسانه‌ها از آن به قدرت آکپارتی تیم اردوغان یاد کرده‌اند و ان را به وقایعی ربط داده‌اند که در سال 2023 روی خواهد داد آنها معتقدند که دلیل وعده سه سال آینده اردوغان با وجود نیاز مبرم ترکیه به گاز از همین حالا به پاسخگویی سه دلیل بازمی‌گردد. نخست- سال 2023 میلادی یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه است و حزب عدالت و توسعه به دنبال آن است تا در این سالگرد نمادین، خود را به عنوان وارث قدرتمندی نشان دهد که جمهوری را از گردنه‌ها و گلوگاه‌های خطرناک گذر داده و آن را به ایستگاه استقلال کامل
رسانده است.
دوم- سال 2023 میلادی برای همه احزاب ترکیه سال مهم و سرنوشت‌سازی است و انتخابات سراسری 2023 تکلیف بسیاری از معادلات سیاسی این کشور را روشن خواهد کرد. سوم- سند توسعه 2023 به عنوان مهم‌ترین سند بالادستی حزب عدالت و توسعه برای اهداف بلندمدت ترکیه، اهدافی رویایی را در نظر گرفته که یکی از آنها، جای گرفتن ترکیه در لیست 10 اقتصاد بزرگ جهان است.
با توجه به وقایع مهم چند سال اخیر همچون کودتای نافرجام، تنش با امریکا، هزینه‌های سنگین جنگ با پ.ک.ک و لشکرکشی‌های مداوم به خارج از مرزها و کرونا، رسیدن به اهداف اقتصادی 2023 اندکی دشوار به نظر می‌رسد اما استخراج گاز از میدان دریای سیاه – و احتمالاً توامان شدن آن با استخراج منابع دریای سفید - از لحاظ روحی و روانی، آکپارتی را در موقعیت مطلوبی نشان خواهد داد.
ترکیه با تولید روزانه بیش از ۶۶ میلیون بشکه نفت (تا سال ۲۰۱۶) در رده ۵۸ بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت دنیا بود و حالا اگر دو میدان نفتی و گازی تازه وارد مدار تولید شود، می‌توان رتبه ترکیه را در دنیا بسیار بهتر کند.
