کمک برای رقابت ، نه فیلترینگ
طرح ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی که در مرحله وصول به مجلس و در انتظار برای تصویب و تبدیل شدن به قانون به سر می‌برد، تاکنون جنجال‌های زیادی داشته و سوای نمایندگانی که این طرح را ارایه کردند، مخالفت بسیاری از کارشناسان و حتی نمایندگان مجلس را به دنبال داشته است. یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس معتقد است چارچوب گذاشتن برای فضای مجازی نیازمند پژوهش‌های جدی است و از طرفی در حال حاضر «معیشت مردم اولویت دارد و اولویت مردم فضای مجازی نیست». او همچنین می‌گوید طراحان چنین طرح‌هایی باید شفاف با مردم حرف بزنند و در غیر این صورت، در فضای مجازی از یک جمله نماینده، بهره‌برداری سوء می‌شود. نسخه جدید طرح «ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» که اولین‌بار در مهرماه ۹۷ از آن رونمایی شد و اکنون ۴۰ نفر از نمایندگان مجلس پیشنهاد داده‌اند و برای تبدیل شدن به قانون باید در صحن علنی به تصویب برسد. برخی محدودیت‌های این طرح شامل مسدود شدن پیام‌رسان‌های خارجی در صورت نداشتن نماینده در ایران، نیاز به نصب پیام‌رسان داخلی جهت اجازه واردات موبایل، و همچنین مجازات حبس برای انتشار VPN یا فعالیت در پیام‌رسان اجتماعی غیرقانونی می‌شود. البته برخی از نمایندگان مجلس هم مخالفت خود را با این طرح ابراز کردند. منتقدان این طرح معتقدند شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها محل ارتباط و ابزار کار مردم هستند و همچنین بخشی از طرح که به احراز هویت کاربران ارتباط دارد در تضاد با آزادی و حریم خصوصی شهروندان قرار دارد، در عین حال که با اصول قانون اساسی نیز در تضاد آشکار است.
اردشیر مطهری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، یکی دیگر از منتقدان این طرح، معتقد است در حال حاضر معیشت مردم اولویت دارد و فضای مجازی اولویت مردم نیست. او در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: بسیاری از مجموعه‌های اقتصادی از فضای مجازی کسب درآمد می‌کنند. شرایط کشور ما به‌گونه‌ای است که باید فقط برای معیشت تلاش کنیم. اگر ما چیزی را بدون برنامه‌ریزی محدود کنیم، به نتیجه نخواهیم رسید. باید به مردم بگوییم که برنامه جایگزین ما چیست. دوستانی که طرح ساماندهی را ارایه کردند باید در مورد آینده فضای مجازی در ایران تصمیم بگیرند. نماینده مردم گرمسار در مجلس با تاکید بر ضرورت شفاف شدن طرح ساماندهی گفت: مردم باید با جزییات این طرح آشنا شوند. گاهی بعضی‌ها شایعاتی در مورد این طرح‌ها درست می‌کنند مثلا می‌گویند قرار است همه شبکه‌های مجازی فیلتر شود. می‌دانم که نگاه همکارانم، ساماندهی است نه فیلترینگ. ساماندهی یعنی رساندن پیام‌رسان‌های داخلی به مرزی که توان رقابت با خارجی‌ها را داشته باشند. پیام‌رسان‌های داخلی باید آنقدر جذاب باشد که مردم به استفاده از آن ترغیب شوند. طراحان چنین طرح‌هایی باید شفاف با مردم حرف بزنند. بسیاری اوقات ما یک چیز را مطرح می‌کنیم اما پشت پرده ماجرا را شفاف نمی‌کنیم و در همان فضای مجازی از یک جمله نماینده، بهره‌برداری سوء می‌شود. دشمن ما سوء‌استفاده می‌کند. ما باید به مردم بگوییم که نیت ما چیست. در این صورت بسیاری شهروندان آگاه می‌شوند و در اظهارنظر موارد بیشتری را مد نظر قرار می‌دهند. همکاران در مجلس می‌خواهند چارچوب‌هایی برای فضای مجازی و فرهنگی ما طراحی کنند. مثلا یکی از اهداف آنها کنترل مرزهای ورودی دیجیتالی است. مرزهای مجازی ما رها شده است. به عنوان مثال از اکانت‌های تلگرامی بی‌نهایت سوء‌استفاده می‌شود. ما باید در همین ابتدای کار با مردم در مورد این چیزها حرف بزنیم. در این صورت ممکن است مردم خودمان بدل به مدافعان این طرح‌ها شوند.
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس درباره «تخصصی‌تر شدن تصمیم‌گیری برای فضای مجازی» اظهار کرد: فضای مجازی چیزی نیست که بخواهیم در مورد آن اظهارنظر قطعی کنیم. این موضوعات باید در هیات رییسه اعلام وصول شود، باید با صاحبان پیام‌رسان‌های داخلی جلسه برگزار شود و کار کارشناسی صورت بگیرد. بعضی همکاران ما فقط می‌خواهند فضای مجازی ما تابع چارچوب‌هایی باشد. در کشورهایی مثل امریکا و فرانسه که بی‌بندوباری توام با آزادی دارند نیز نسبت به فضای مجازی حساس هستند. حرف من این است چارچوب گذاشتن برای فضای مجازی نیازمند پژوهش‌های جدی است. مطهری با بیان اینکه «باید نحوه حمایت فضاهای مجازی داخلی را مشخص کنیم» گفت: پیام‌رسان‌های داخلی ما توان رقابت با فضاهای مجازی خارجی را ندارند. پهنای باند شبکه‌های اجتماعی خارجی قوی‌تر است و حمایت‌های زیرساختی بهتری دارند. در این شرایط، قدرت رقابت از پیام‌رسان‌های داخلی کم می‌شود. ما دانش فنی و جوانان قوی داریم اما دست کم در این زمینه نیازمند حمایت مالی و زیرساختی هستیم. این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، با تاکید بر ضرورت رقابت در عرصه فرهنگی و اقتصادی، گفت: به جای انسداد باید به سمت رقابت برویم. اکنون معیشت مردم مهم‌تر از مساله فرهنگی است. نمی‌گویم در مساله فرهنگی ورود نکنیم ولی باید اهم و مهم کنیم.
