ارتباط متقابل توسعه و رشد کشاورزی

رحمت‌الله نوروزی

موضوع حمایت از بخش کشاورزی یکی از پیش‌نیازهای ضروری برای دستیابی به هر نوع توسعه و پیشرفت پایدار است. در واقع بررسی تحلیلی مسیر پیشرفت در کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد که ظرفیت‌سازی در بخش کشاورزی یکی از مهم‌ترین اِلمان‌ها برای بهبود شاخص‌های کلی اقتصاد و معیشت است. اما علی رغم این ضرورت غیرقابل انکار متاسفانه بخش کشاورزی کشور نیز مانند سایر بخش‌های اقتصادی از انحصاری که دولت در زمینه تصمیم‌سازی‌های کلان اقتصادی دارد، رنج می‌برد. یکی از تلاش‌های مجلس در دوره جدید هم تلاش برای مشارکت دادن سایر ارکان تاثیرگذار در روند تصمیم‌سازی‌های اقتصادی است تا انحصار دولت در تصمیم‌سازی‌ها از این وضعیت انحصاری خارج شود و تصمیمات مبتنی بر واقعیات و  بر اساس خرد جمعی اخذ شوند. در همین راستا در کمیسیون کشاورزی مجلس یازدهم طرحی را در دستور بررسی‌ها قرار داده‌ایم تا زمینه افزایش این مشارکت‌های عمومی را فراهم کنیم. به چه صورت؟ به عنوان مثال در بحث خرید تضمینی گندم باید دید روند تصمیم‌سازی‌های دولت برای کشاورزان به چه صورتی بوده است؟ آیا در راستای منافع کلان کشاورزان عمل شده است؟آیا این تصمیمات در مسیر راهبردهای کلان و استراتژیک کشور اخذ شده است. متاسفانه پاسخ تمامی این سوال‌ها خیر است. اگر همین امروز که شما در حال مطالعه این یادداشت هستید، دولت تصمیم بگیرد که گنذم مورد نیاز کشور را از خارج وارد کند، برای هر کیلوگرم گندم، حداقل باید بالای 5هزار تومان هزینه کند. این در حالی است که نرخ خرید تضمینی گندم برای کشاورزان در سال جاری 2هزار و 500تومان تعیین شده بود و برای سال آینده هم 4هزار تومان در نظر گرفته شده است. در شرایطی که مجموعه نیازهای اولیه بخش کشاورزی با افزایش قیمت‌های چند برابری روبه رو شده و کشاورزی باید هزینه کود، بذر،  سم و... را به چندین برابر قیمت قبلی پرداخت کند، رویکردهایی که برای حمایت از این بخش تدارک دیده می‌شود، متناسب با اهمیت این بخش و مطالبات کشاورزان نیست. راهکار مناسب برای عبور از این شرایط و رسیدن به وضعیت مطلوب‌تر چیست؟ این است که از همه ظرفیت‌های کشور در مسیر تصمیم‌سازی‌های استفاده شود. برای این منظور در کمیسیون کشاورزی طرحی دوفورتی را در دستور کار قرار داده‌ایم تا انحصاری که در تصمیم‌گیری‌های بخش کشاورزی وجود دارد یا از میان برود یا کمتر شود. در واقع مجلس معتقد است کمیته‌ای با حضور کشاورزان نمونه؛ تشکل‌های بخش کشاورزی، نمایندگان مجلس، روسای بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، وزرای کشاورزی و اقتصاد و سایر اعضای اثرگذار در حوزه کشاورزی باید بررسی و ارزیابی در خصوص تعیین نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی را انجام دهند. ساختاری که با توجه به اشراف گسترده و چند جانبه اعضا می‌تواند تصمیمات معقول‌تری را برای بهبود وضعیت کشاورزی کشور اتخاذ کنند. باید بدانیم اساسا انحصار یکی از مهم‌ترین مشکلات اقتصادی کشور و چنانچه بتوانیم زمینه مشارکت فعالان حوزه را در نظام تصمیم‌سازی‌های آن حوزه فراهم کنیم بدون تردید هم کیفیت تصمیم‌سازی‌های اقتصادی بالاتر خواهد رفت و هم اینکه این قوانین و تصمیمات ضمانت اجرایی مناسب‌تری پیدا می‌کنند. چرا که بر اساس واقعیات و مطالبات مردم تنظیم و اجرایی شده است. در مسیر معکوس هر اندازه که نظام تصمیم‌سازی‌های اقتصادی کشور بسمت محدود‌تر کردن دامنه تصمیم‌گیران و انحصار افزونتر حرکت کند به همان میزان نیز قوانین از واقعیات بازار و اقتصاد فاصله‌دار خواهند بود. نباید فراموش کرد که یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که دشمن در خصوص آن برنامه‌ریزی‌های فراوانی را انجام داده، اخلال در نظام تامین اقلام اساسی است تا از این طرق فشار را بر روی معیشت مردم متمرکز کند، راهکار مقابله با این برنامه‌های اقتصادی، حمایت مطلوب از بخش‌های مولد از جمله کشاورزی و ایجاد بستر مناسب برای رشد متوازن این بخش است. بهترین حمایت این است که تصمیم‌سازی‌هایی که برای کشاورزی انجام می‌شود مبتنی بر واقعیات بازار و با استفاده از نظرات فعالان این حوزه صورت بگیرد. کمیسیون کشاورزی این ضرورت با جدیت دنبال خواهد کرد و همه ابزارهای نظارتی و تقنینی خود را به کار می‌گیرد تا به مطالبات کشاورزان پاسخ مناسبی داده شود.