چله نشینی بورس در سرخ پوشی

رقیه ندایی| 

با شروع سال 99 بازار سرمایه بازدهی 300 درصدی را تجربه کرد و این بازدهی باعث شد که بیش از 50 درصد مردم راغب شوند تا در بورس سرمایه‌گذاری کنند. درنتیجه این بازدهی و ورود سهام عدالت به بازار باعث شد که بیش از 90 درصد مردم در بورس مشارکت کنند. اما؛ در این میان نکته‌ای بود که سهامداران نسبت به آن بی‌توجه بودند و این نکته نوسان در بازار است. بورس همیشه نمی‌تواند مثبت و صعودی باشد و برخی روزها باید کمی افت را تجربه کند تا سهام موجود در بازار ارزندگی مناسبی داشته باشند. نوسان ذات بازار سرمایه است و یک روند طبیعی تلقی می‌شود ولی برخی از سهامداران جدیدالورود انتظار روندی کاملا صعودی از بازار را دارند و پس از هر نزولی سعی دارند نقدینگی خود را از بازار خارج کنند. این مشکل ناشی از عدم آگاهی برخی از سهامداران است و درمیان سازمان بورس فعالیت به خصوصی برای آگاهی و شفاف‌سازی انجام نمی‌دهند و سرمایه‌گذاران بورس از طریق فضای مجازی اطلاعات دریافت می‌کنند که اغلب این اطلاعات ناقص و اشتباه است. همچنین فضای مجازی مکان مناسبی برای سیگنال فروشان شده و این افراد بدون سواد مالی مناسب اقدام به فروش سیگنال می‌کنند این سیگنال‌ها می‌توانند در روند طبیعی بازار اختلال ایجاد کنند و صف‌های طولانی برای خرید و فروش یک سهم را تشکیل دهند در نتیجه بازار برای مدتی قرمز یا سبز در آخر به نوسان ختم می‌شود. یکی دیگر از دلایل سقوط بازار، عدم اعتماد سهامداران به بازار است. دولت و مسوولان با سخنان و مصوبه‌های خود باعث شده‌اند که از اعتماد سرمایه‌گذاران در بازار کاسته و درنتیجه سهامداران نقدینگی خود را از بازار خارج می‌کنند. اگر این حجم نقدینگی وارد هر بازاری شوند باعث ایجاد حباب قیمتی در آن بازار شده و درنتیجه توازن دیگر بازار‌ها به هم می‌خورد.

   عدم اتفاق نظر مسوولان

حسن روحانی چندماهی می‌شود که همه‌جانبه از بورس حمایت می‌کند اما؛ در میان حمایت خود از طرح‌های مختلف سخن گفت و یکی از این طرح‌ها، طرح گشایش اقتصادی بود که باعث شد در روز اعلام این خبر بورس یکپارچه قرمزپوش شود. همچنین در روز عرضه‌های بزرگ دولتی پالایشگاه‌ها نیز میان مسوولان اختلاف نظر رخ داد و روز عرضه کمی به تاخیر افتاد. این عوامل و سخنان مختلف دولتی‌ها باعث شد که بی‌اعتمادی در بازار پدید‌ آید و سهامداران نسبت به بورس و حمایت دولت بی‌اعتماد شدند.

    سهام عدالت و بورس

سهام عدالت نیز تاثیر مهمی در بورس داشت و باعث نزول بورس شد چراکه؛ زمانی که 30 درصد از این سهام آزادسازی شد اغلب سهامدارانی که سهام عدالت داشتند اقدام به فروش سهام خود کردند و در نهایت صف‌های طولانی فروش موجبات قرمز شدن بورس را فراهم کرد و پس از آزادسازی 30 درصد دوم این سهام بورس یکپارچه سرخ شد. زمانی که فروش سهام عدالت آزاد شد کارگزاری‌ها تنها به سود خود فکر کردند و بدون توجه به نحوه فروش و همچنین واریز پول سهامداران این سهام را به فروش رساندند. همچنین ارزش روز 36 شرکت موجود در پرتفوی سهام عدالت برای دارندگان سهام 500 هزار تومانی به 15 میلیون و 806 هزار تومان رسیده است. از 19 مرداد ماه، 60 درصد سهام عدالت و همچنین سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بورس قابل معامله شد.

    مصوبات و جلسات نا فرجام بورسی ها

سازمان بورس این روزها مصوبات گوناگونی در بازار اعلام می‌کند و اغلب مصوبات به صورت شبانه در بازار تصویب و اجرا می‌شوند و برخی معاملات نیز به صورت مشکوک در بازار انجام می‌گیرد. سازمان بورس به تصویب مصوبات آنی خود مانند؛ تغییرچندباره ساعات معاملات و تغییر دامنه نوسان، ممنوعیت معاملات الگوریتمی و حذف نوسانگیری در معاملات روزانه ادامه می‌دهد و تمامی این موارد و امثال اینان موجب شد که سهامداران نسبت به بازار سرمایه سرد و در اغلب موارد سعی در فروش سهام خود داشته باشند. همچنین برگزاری جلسات متعدد سازمان بورس با حقوقی‌ها و مجلس شورای اسلامی باعث شد که سهامداران با بی‌اعتمادی در بازار خرید و فروش کنند. دخالت‌های مکرر مسوولان مختلف کشور موجب شد عدم اعتماد در بازار به شکل عمده‌ای پدید آید و اکثر مسوولانی که اطلاعات دقیقی از عملکرد بورس نداشتند با اعمال نظر و حمایت‌های خود باعث شدند سهامداران به بازار سرمایه بی‌اعتماد شوند در نهایت صف‌های طولانی فروش در بازارپدید ‌آید.

    چشم‌اندازهای متعدد

یکی دیگر از عوامل درگیر ریزش بازار سهام، چشم‌اندازهای موجود در بازار است. با وجود تعدیل قیمتی ارز و شوک‌های این ارز بازار نزولی شد و اغلب سهامداران سعی در خرید ارز دارند. دلار و بازارسرمایه رابطه مستقیم دارند و با افزایش قیمت دلار بازار سرمایه نیز صعودی می‌شود چراکه؛ اغلب سهام موجود در بازار توسط بنگاه‌های کامودیتی محور عرضه شده‌اند و مطلوب است با افزایش نرخ دلار این سهام روند صعودی بگیرند اما؛ با وضعیت این روزهای بورس و کم اعتمادی مردم این روند تغییر کرده و به صورت عکس درآمده است. دراین میان نیز برخی سهامداران نقدینگی خود را از بورس خارج و وارد بازار ارز کرده‌اند که باعث ایجاد حباب در این بازار و قرمزپوش شدن بورس شده‌اند. همچنین سود سپرده‌های بانکی پس از کاهشی که چندی پیش متحمل شد بازهم صعودی شده است و نسبت تسهیلات برای سپرده‌های بانکی در تیر ماه رشد داشت و متوسط رشد ماهانه مانده سپرده‌های بانکی بعد از کسر سپرده قانونی طی 4 ماه نخست سال جاری برابر با 3.3 درصد و متوسط رشد ماهانه مانده تسهیلات 2.4 درصد است. شکاف بین مانده سپرده‌ها و تسهیلات در تیر ماه به 652 هزار میلیارد تومان رسید. و این موضوع را می‌توان یکی از عوامل کم تاثیر در نزول بورس دانست.

  اتفاقات و اخبار سیاسی

اتفاقات و اخبار سیاسی نیز تاثیر مهمی در بورس دارد و امروز با نزدیک شدن به انتخابات امریکا این تاثیر روز افزون می‌شود. با پیروز شدن هریک از نامزدهای انتخابات امریکا یعنی ترامپ و بایدن آینده متفاوتی برای بورس پیش بینی می‌شود و در نهایت این پیش بینی تاثیر انبوهی در خرید و فروش برخی از سهامداران گذاشته است. به نظر می‌رسد با انتخاب ترامپ در انتخابات امریکا حجم تحریم‌های اقتصادی علیه ایران بیشتر می‌شود، بنابراین انتظار تورمی که روی دلار وجود داشت بیشتر خواهد شد و شاهد رشد فزاینده‌ای در قیمت دلار خواهیم بود. علاوه بر این حدود نیمی از بازار یعنی 50 الی 60 بازار سرمایه کامودیتی محور است و از افزایش نرخ دلار تاثیر می‌پذیرند. هرچند برنده شدن دونالد ترامپ برای کل کشور و اقتصاد خوش آیند نیست اما؛ برای بازار سرمایه بهتر خواهد بود چراکه زمانی که قیمت دلار افزایش می‌باید سود شرکت‌های دلاری محور نیز افزایش می‌یابد. ولی اگر جوبایدن برنده این انتخابات شود باید دیدنظر واقعی وی در خصوص تحریم‌ها چیست و در نهایت پیش بینی برای بازار کرد.

این موارد تنها چند دلیل سقوط بورس محسوب می‌شود و دلیل اصلی ریشه در بی‌اعتمادی و عدم آگاهی برخی از سهامداران دارد. با رونق بازار سرمایه هر روز به میزان کدهای بورسی افزوده شد اما؛ با این افزایش کد هیچ گونه اطلاعات و آگاهی به سهامداران داده نشد در نتیجه باعث شد این افراد بدون آگاهی درست در بازار سرمایه خرید و فروش کنند.

  بورس در ابتدای سال چه کرد؟

در جریان معاملات بورس اوراق بهادار در سال جاری و تا پایان هفته گذشته در مدت 123 روز معاملاتی، تعداد 1150 میلیارد سهم و حق تقدم به ارزش 15133 هزار و 566 میلیارد ریال در 214 میلیون و 903 هزار و 15 دفعه در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار گرفت.همچنین در این مدت 683 میلیارد و 217 میلیون سهم به ارزش 7871 هزار و 696 میلیارد ریال در 82 میلیون و 574 هزار و 946 نوبت در بازار اول، 430 میلیارد و 819 میلیون سهم به ارزش 6570 هزار و 848 میلیارد در 126 میلیون و 517 هزار و 513 نوبت در بازار دوم، 44 میلیون برگه به ارزش 43 هزار و 612 میلیارد ریال در 10 هزار و 564 نوبت در بازار بدهی، 499 قرارداد به ارزش 10 هزار و 266 میلیارد ریال و 169 هزار و 209 نوبت در بازار مشتقه و 36 میلیارد و 272 میلیون واحد از صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس تهران به ارزش 637 هزار و 132 میلیارد ریال در 5 میلیون و 630 هزار و 783 نوبت معامله قرار گرفته است. معامله گران فرابورسی نیز در شهریور ماه سال جاری بیش از 38 میلیارد ورقه بهادار به ارزش 960 هزار و 575 میلیارد ریال را رقم زدند که از افزایش 15 و 357 درصدی حجم و ارش معاملات نسبت به شهریور 98 حکایت دارد. اوراق بدهی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله به تعداد 201 و 5019 میلیون ورقه دادو ستد شدند که ارزش این مبادلات به ترتیب بیش از 183 هزار و 107 میلیارد ریال بود. اما؛ بورس روز گذشته نیز نزولی بود و شاخص کل بورس با 43 هزا رو 383 واحد کاهش رقم یک میلیون و 572 هزار واحد را ثبت کرد. پیش‌بینی می‌شود که طی روزهای آینده نزول بورس ادامه‌دار باشد و تا ماه آبان بازار سرمایه به تعادل برسد.

برش

   دلار و بازارسرمایه رابطه مستقیم دارند و با افزایش قیمت دلار بازار سرمایه نیز صعودی می‌شود چراکه؛ اغلب سهام موجود در بازار توسط بنگاه‌های کامودیتی محور عرضه شده‌اند و مطلوب است با افزایش نرخ دلار این سهام روند صعودی بگیرند اما؛ با وضعیت این روزهای بورس و کم اعتمادی مردم این روند تغییر کرده و به صورت عکس درآمده است. دراین میان نیز برخی سهامداران نقدینگی خود را از بورس خارج و وارد بازار ارز کرده‌اند که باعث ایجاد حباب در این بازار و قرمزپوش شدن بورس شده‌اند.