جاده تعامل دو طرفه است

نرسی قربان

یکی از موضوعاتی که در جریان مناظــره‌هـای انتخاباتی بایدن-ترامپ مطرح شده، بازگشت بایدن به برجام و متعاقب آن طبیعی شدن روند فروش نفت ایران است.

بدون شک اگر دموکرات‌ها در امریکا روی کار بیایند، اوضاع تعامل ایران و غرب بهتر خواهد شد و فضای ارتباطی معقول‌تری بر روابط دو طرف حاکم خواهد شد.اما باید بدانیم که مبتنی بر اصول روابط بین الملل، جاده تعامل دو طرفه است وما هم باید در مسیر تعامل و کاهش تنش‌ها حرکت کنیم.بر فرض که بایدن رییس‌جمهوری شود و بلافاصله به برجام بازگردد.متعاقب آن هم فروش نفت ایران طبق نقشه راهی که در برجام تعیین شده از سر گرفته شود. چگونه قرار است پول فروش نفت، گاز، فرآورده‌ها و... به کشور بازگردد؟ به عنوان مثال زمانی که اف‌ای‌تی‌اف هنوز در کشور امضا نشده و سیستم بانکی دنیا روی اقتصاد ایران قفل است و حتی روسیه و چین هم حاضر به مراودات پولی و مالی با ما نیستند، چگونه می‌توان پول حاصل از فروش نفت و سایر مراودات اقتصادی را به کشور بازگرداند. اینکه من می‌گویم باید تعامل دو طرفه باشد بر اساس یک چنین وضعیتی است. واقع آن است که تحریم‌ها در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله صنعت نفت و گاز کشور آسیب‌های فراوانی را ایجاد کرده است.موضوع اول این است که ما قادر به فروش نفت خود نیستیم و از فروش بیش از دو میلیون و 800هزار بشکه در هر روز به 200 هزار بشکه در روز (یا هر عدد دیگری) رسیده ایم.بر طرف شدن این مشکل برای توسعه این صنعت یک ضرورت است.دومین آسیب مهم آن است که روند جذب سرمایه و تکنولوژی در این صنعت متوقف شده است. بر طرف کردن این محدودیت بسیار مهم است. گفته می‌شود بیش از 160هزار میلیارد بشکه نفت ذخیره شده داریم، استخراج این ظرفیت‌ها هم به پول احتیاج دارد و هم به تکنولوژی. باید از سرمایه و تکنولوژی استفاده کنیم تا بتوانیم از این ظرفیت‌ها در مسیر توسعه پایدار کشور استفاده کنیم. باید از ظرفیت‌های جذب سرمایه‌های خارجی استفاده کنیم تا صنعت نفت کشور را در وضعیت نوینی قرار دهیم. بر اساس این توضیحات است که معتقدم چنانچه تغییری در هیات حاکمه امریکا با حضور دموکرات‌ها رخ دهد، ایران باید از این تغییر نهایت استفاده را کند تا اقتصاد کشور در مسیر تعامل دوباره با ساختارهای بین المللی قرار بگیرد.باید بدانیم که مجموعه وسیعی از کشورهای مختلف با رویکردهای مختلف در اف‌ای تی اف حضور دارند و هر کدام هم منافع ملی و کلان خود را دنبال می‌کنند. بنابراین در کنار تغییراتی که ممکن است در فضای ارتباطی بین المللی به نفع ایران رخ دهد، باید در داخل کشور نیز اراده لازم برای تحقق این منافع وجود داشته باشد تا با ترکیب ظرفیت‌های داخلی و خارجی بتوانیم بخشی از مشکلات اقتصادی و ارزی کشور را پوشش دهیم. در غیر این صورت حتی اگر تمام تحریم‌های اقتصادی از سر راه اقتصاد و صادرات کشور برداشته شوند، اما در داخل اصلاحات اقتصادی لازم و تغییر در رویکردها اتفاق نیفتد، گروهی از هزارتوی مشکلات اقتصادی و معیشتی کشور باز نخواهد شد و مشکلات همچنان تداوم خواهد داشت. در کنار حل مشکلات بیرونی باید در داخل هم شرایط را برای بهبود مناسبات ارتباطی و اقتصادی با جهان پیرامونی مهیا کنیم تا در نهایت به اهدافی که برای بهبود وضعیت اقتصادی تدارک دیده شده دست پیدا کنیم.