عوامل موثر بر نوسانات بازار ارز در هفتههای اخیر
افزایش قیمت دلار و ورود به کانال ۳۰هزارتومانی درحالی رخ داده است که علاوه بر دلایل بنیادی مسائل دیگری نیز دارد؛ مهمترین آن شاید کاسبانی باشند که به هر دری میزنند تا بر التهابات دامن بزنند و دلار را بالا ببرند ولی سوال اینجاست؛ کلید نرخ ارز دست کیست؟
کارشناسان اقتصادی میگویند که علاوه بر مسائل موجود در بازار ارز، تقاضای آتی و احتیاطی نیز وارد بازار شده و عدهای برای حفظ ارزش پول خود دلار میخرند. همچنین ایجاد نگرانی از تورم و رشد قیمت کالاها موجب شده که تقاضای ارز افزایش یابد و کسانی که ارز نیاز دارند برای ماههای آینده خرید میکنند. به عبارت دیگر، افزایش نرخ ارز ناشی از انتظارات است چرا که تعادل عرضه و تقاضا بههم خورده و متناسب با کاهش عرضه، تقاضا کاهش نیافته است. تشدید نوسانات ارزی در روزهای اخیر موجب شد قیمت دلار بار دیگر رکوردهای بالایی را به ثبت برساند و وارد کانال جدید قیمتی شود.افزایش قیمت ارز در بازار رسمی و آزاد در نهایت به ثبت دلار 31هزار و 700 تومانی نیز در بازار ارز ختم شد، هرچند دلار خیلی روی این قیمت ماندگار نبود ولی نگرانی افزایش قیمت در بازارهای دیگر را بین مردم تشدید کرد. البته رشد شدید قیمتها بر فضای هیجانی خرید ارز دامن زده بود و کمتر کسی صبح دیروز در بازار فروشنده بود هرچند که ورق بازار بعدازظهر دوشنبه با اعلام سیاستهای جدید ارزی بانک مرکزی برگشت. به گزارش تسنیم، بانک مرکزی برای مدیریت نوسانات ارزی روزانه 50 میلیون دلار بهصورت اسکناس در بازار عرضه خواهد کرد ضمن اینکه سقف خرید بانکها و صرافیها را در بازار متشکل ارزی به 500 هزار دلار افزایش داد این رقم پیش از این 354 هزار دلار بود. فعالان بازار ارز معتقدند: اقدام بانک مرکزی از دو زاویه دارای اهمیت است؛ اول اینکه به بازار سیگنال قوی ارسال کرد که با استفاده از اهرمهای خود بهدنبال مدیریت نوسان است، دوم اینکه اقدام بانک مرکزی در مقام بازارساز اعلام حجم مداخله روزانه است. تا کنون بانک مرکزی حجم مداخله روزانه خود را اعلام نکرده بود اما با اعلام رسمی این سیاست طی روز گذشته، بازار با ریزش همراه شد و قیمتها یک پله کاهش داشتند. دلار دیروز درحالی در بالاترین نرخ به 31 هزار و 700 تومان رسید که در پایان معاملات با هزار تومان کاهش به 30 هزار و 700 تومان رسیده بود. بازاریها بر این باورند که با عرضه 50 میلیون دلاری در بازار، بر تعداد فروشندهها افزوده خواهد شد و کمتر خریداری حاضر به خرید در قیمتهای بالاست چراکه ریسک زیاد است و احتمالاً خیلی زود قیمتها ریزش سنگین داشته باشند. البته برخی سعی داشتند با اعلام خبرهای ساختگی نیز بر طبل گرانی دلار بکوبند که نمونه آن خبر استعفای رییسکل بانک مرکزی بود که باعث افزایش خریدهای هیجانی در معاملات صبح دوشنبه شده بود البته این خبر رسماً تکذیب شد.
پمپاژ نگرانی
با این حال اما سوداگران ارزی تلاش دارند با فضاسازی دروغی و خبرهای ساختگی بر التهابات بازار ارز دامن بزنند و در نهایت سودهای کلانی را از افزایش قیمتهای هیجانی به جیب بزنند.کارشناسان اقتصادی با تأکید بر این ترفند قدیمی دلالهای ارزی میگویند: نوسانات شدید و ناگهانی قیمت ارز در کانالهای تلگرامی، حاکی از عدم معامله واقعی، کاذب و یا عمق کم در آن شبکهها میباشد که دارای حباب بسیار بزرگی هست و بیشتر با پمپاژ نگرانی و خبرهای نخنمای تبلیغاتی سعی در ایجاد نوسان و استفاده از نوسانگیری نرخ، سودهای نامشروع به جیب میزنند در حالی که روزانه تأمین ارز نیازهای واقعی ارزی با نرخ 4200 تومان و در بازار ثانویه در حجم بسیار بالا انجام میشود. نمونه اخیر پمپاژ نگرانی با خبرهای منفی در کانالهای تلگرامی و دلالهای ارزی، تحریم بانکهای ایرانی است؛ نکته مهم اینجاست که اول، طبق اعلام بانک مرکزی، تحریم جدیدی در کار نیست و این بانکها قبلاً هم تحریم بودهاند و دوم، تحریم این بانکها 45 روز بعد قرار است اجرا شود بنابراین پرواضح است که فرصتطلبان سعی دارند با گلآلود کردن فضای بازار بهنفع خود ماهی بگیرند. یک فعال بازار ارز به موضوع تحریم 18 بانک اشاره میکند و میگوید: انتشار نصفه و نیمه این خبر باعث شد دلالها بر التهابات بازار دامن بزنند چرا که زمان اجرایی تحریم 45 روز بعد بود و نکته مهمتر اینکه اصلاً این تحریمها جدید نبودند و قبلاً هم وجود داشتند اما شبکه روانی سازمانیافتهشدهای باعث شده است فضای روانی بازار ملتهب شود. او درباره پشتپرده بازار ارز و ریشه فضای منفی روانی در این بازار میگوید: عدهای با ارز کاسبی میکنند و برای خود ادبیات حمایت و مقاومت خلق کردهاند؛ الآن مثلاً میگویند دلار شده 31 هزار تومان، شرایط و معاملات را طوری فراهم میکنند که ارز قبلی خود را در قیمت 31 هزار تومان بفروشند و سیر سود کنند ولی افکار عمومی که بیشتر از شبکههای خبری غیررسمی استفاده میکنند فریب سودآوری کاسبان ارز را میخورند. او به فعالیت کانالهای تلگرامی و بعضاً دلالی ارز اشاره میکند و میگوید: در این شبکهها هیچ معامله واقعی انجام نمیشود بلکه معاملات واقعی ارز در شبکه رسمی صرافیها امکانپذیر هست ولی آنچه این روزها در شبکههای مجازی انجام میشود در نهایت افزایش انتظارات را بههمراه دارد که بانک مرکزی هم بهتنهایی نمیتواند با آن مبارزه کند چرا که برای ساماندهی این شبکهها باید نهادهای دیگر هم به کمک بیایند. این فعال بازار ارز تأکید دارد که برخی برای پوشش زیان فردایی انتظارات را افزایشی نشان میدهند و خبرهای منفی را پررنگ میکنند تا فقط حفظ سود کنند اما خودشان میدانند که بانک مرکزی بزودی ورود میکند و اجازه ایجاد تلاطم در بازار را نخواهد داد.
ضمن اینکه معاملات شبانه در کانالهای تلگرامی از معضلات دیگری است که همواره نقش بالایی در تلاطم ارزی داشته است.