نماینده ایران در اسکار می‌تواند یک فیلم مستند باشد

در میان آثار مستندی که شانس معرفی به اسکار را دارند، می‌توان از فیلم‌هایی که در فستیوال‌های داخلی و خارجی حضور چشمگیر داشته‌اند، یاد کرد که نگاهی انسانی به یک معضل اجتماعی دارند. بابک بهداد، مستند ساز در این باره گفت: ما وقتی درباره سیاست‌های کلی پخش از سینما و فیلم در عرصه‌های جهانی صحبت می‌کنیم، منظورمان حضور سینمای مستند نیز باید باشد چراکه سینمای مستند بخش مهمی از هنر سینما را شامل می‌شود. 

در تاریخ سینمای جهان و ایران نیز سینمای مستند نقش بااهمیتی را ایفا کرده و پا به پای سینمای داستانی جلو آمده است. او ادامه داد: در ایران مستندهایی داشته‌ایم که با فیلم‌های داستانی هم موضوع بوده‌اند اما اهمیت و تاثیر بیشتری داشته‌اند. به جرات می‌توانم بگویم که سینمای مستند در انتخاب موضوع و حتی فرم، محتوا و تجربه‌گرایی در فیلم جسورتر از سینمای داستانی است و به شکل درست‌تر و انسانی‌تری به موضوعاتی که دغدغه جهان امروز است، می‌پردازد. 

این مستندساز با مقایسه بین سینمای داستانی و مستند گفت: متاسفانه به لحاظ بودجه و تولید؛ سینمای مستند از اهمیت کمتری نسبت به سینمای داستانی برخوردارتر است اما این سینما ساختار بسیار درست و محکمی دارد و با زاویه دید متفاوت موضوعاتی را مطرح می‌کند و به آن واکنش نشان می‌دهد که به واقع معضلات به‌روزی‌تری برای انسان و جامعه امروز درگیر آن است. 

بهداد تاکید کرد: با توجه به همه ویژگی‌هایی که از سینمای مستند عنوان کردم، دلیلی وجود ندارد که سینمای مستند شانسی برای معرفی به اسکار نداشته باشد. اگر قرار است در یک فستیوالی نماینده سینمای ایران حضور داشته باشد چرا آن نماینده نباید فیلم مستندی باشد که تاثیرگذار است و مخاطب را به اندیشیدن وامی‌دارد. 

     نگاه اشتباه به سینمای مستند

او با بیان اینکه برخی از مدیران به اشتباه فکر می‌کنند سینمای مستند برادر کوچک‌تر سینمای داستانی است، اظهار کرد: این نگاه اشتباه باعث می‌شود که برخی مدیران اهمیت سینمای مستند را به درستی درک نکنند و برای آن بودجه‌ها و امکانات پایین‌تری از بودجه سینمای داستانی در نظر بگیرند. 

این کارگردان تاکید کرد: در حال حاضر سینمای مستند چه به لحاظ فرم و ساختار و چه به لحاظ مفهوم، روایت و موضوعاتی که به آن می‌پردازد، این قابلیت را دارد که در کنار سینمای داستانی به آن توجه شود و به عنوان نماینده ایران در اسکار نیز حضور پیدا کند. 

بهداد ادامه داد: در جشنواره ملی فیلم فجر که سال گذشته برگزار شد، تمام فیلم‌های داستانی و مستند حاضر در جشنواره را دیدم و به جرات می‌توانم بگویم فیلم‌های مستند از اهمیت بالاتری نسبت به فیلم‌های داستانی برخوردار بودند که بسیار هم درباره آن‌صحبت و نقد شد. 

    اصلاح دیدگاه مدیران سینمایی

او با بیان اینکه دیدگاه برخی از مدیران سینمایی در برخورد با سینمای مستند باید اصلاح شود، خاطرنشان کرد: با اصلاح این دیدگاه‌ها می‌توان فرصتی ایجاد کرد تا سینمای مستند هم به همان اندازه سینمای داستانی ارایه داده شود. در بسیاری از فستیوال‌ها سینمای مستند با سینمای داستانی رقابت می‌کند و جوایزی را هم می‌گیرد. پس چرا سینمای مستند ایران نباید شانس معرفی به اسکار را داشته باشد در صورتی که این امر به راحتی می‌تواند اتفاق بیفتد. این مستندساز با اشاره به اینکه خانه سینما ظاهرا نمایندگانی در هیات انتخاب معرفی فیلم‌ها به اسکار دارد، اظهار کرد: امیدوارم امسال هم مانند سال گذشته که مرتضی رزاق کریمی، نماینده مستندسازان در هیات انتخاب معرفی فیلم‌ها به اسکار بود، مستندسازان برای حمایت از سینمای مستند حضور داشته باشند. بهداد با اشاره به اینکه سازوکار مراسم اسکار بسیار پیچیده است، عنوان کرد: کسانی که عضو هیات انتخاب آثار برای مراسم اسکار هستند باید بدانند که امسال نگاه اسکار به سمت چه موضوعاتی است و سپس باتوجه به ساختار، روایت و فرم فیلم‌ها آنها را انتخاب کنند. در حقیقت باید به فیلم‌هایی توجه کنند که نگاه انسانی درستی دارند و باعث تغییر موقعیت و بهبود شرایط جامعه، کشور و انسان‌ها شده‌اند. او با اشاره به اینکه فیلم‌های مستند بلند تولید شده امسال می‌تواند یکی از شانس‌ها برای معرفی به اسکار باشد، مطرح کرد: برای هیات انتخاب، برگزیدن فیلم‌ها مسوولیت بسیار مهم و دقیقی است. در میان آثار مستندی که شانس معرفی به اسکار را دارند، می‌توان از فیلم‌هایی که در فستیوال‌های داخلی و خارجی حضور چشمگیر داشته‌اند، یاد کرد که نگاهی انسانی به یک معضل اجتماعی دارند اما همه اینها بستگی به نگاه، انتخاب و سلیقه هیات انتخاب دارد. 

برخی از فیلم‌های مستند بلند در ایران خوب دیده شده و چندین جایزه نیز گرفته‌اند. همچنین حضور بین‌المللی، ساختار خوب و قصه مناسب از دیگر امتیازهای این فیلم‌ها محسوب می‌شود. این کارگردان در پاسخ به این پرسش که یک مستند با چه ویژگی‌هایی می‌تواند شانس پذیرفته شدن در اسکار را داشته باشد، مطرح کرد: موضوعی که مستندسازان انتخاب می‌کنند اگر نگاه انسانی داشته و مساله‌ای باشد که جهان درگیر آن است به عقیده من شرط اول یک فیلم خوب است. همچنین وجود یک زاویه دید خلاقانه نسبت به موضوع و تلاش برای ایجاد یک ساختار منسجم و درست از ویژگی‌های یک مستند خوب است که ما در سینمای مستندمان داریم.