4 دلیل برای توقف ریزش قیمت دلار

گروه بانک و بیمه|

ریزش قیمت دلار درحالی فعلاً متوقف شده و مسیر بازار ارز صعودی شده است که دلایل مهمی از جمله نرخ‌شکنی برخی صادرکنندگان، افزایش تقاضای ارز از سوی واردکنندگان، تداوم ریزش بورس و البته مقاومت دلال‌ها برای جلوگیری از ضرر بیشتر متصور است. افزایش مجدد قیمت ارز در بازار دلایل مشخصی دارد که از جمله آنها می‌توان به مقاومت صادرکنندگان برای فروش ارز به‌قیمت روز اشاره کرد؛ صادرکننده‌ها سعی دارند نرخ‌های پیشنهادی برای فروش ارز را بالاتر از قیمت‌های بازار اعلام کنند و همین موضوع باعث شده است قیمت ارز تغییر مسیر دهد و افزایشی شود. برخی صادرکننده‌ها، نرخ فروش ارز را بالاتر از نرخ‌های بازار اعلام می‌کنند که همین امر سبب شده است جو روانی بازار افزایشی شود؛ به عنوان نمونه در مقطعی که درهم در بازار آزاد 6700 تومان قیمت خورده بود، نرخ پیشنهادی صادرکننده‌ها برای درهم 7هزار الی 7300 تومان بود. موضوع مهم دیگری که از قبل هم پیش‌بینی می‌شد که باعث افزایش تقاضا و قیمت‌ها در بازار شود، واردات با ارز متقاضی برای ترخیص کالاهای رسوب‌کرده در گمرک است که حواشی زیادی را هم در هفته‌های اخیر داشته است؛ این سیاست که با اصرار وزارت صمت و گمرک و تصمیم دولت اجرایی شده موجب افزایش تقاضا برای ارز در بازار شده است و همین موضوع هم دقیقاً در شرایط ریزشی بازار موجب شد ترمز کاهش قیمت کشیده شود و دلار تغییر جهت دهد. برخی کارشناسان اقتصادی می‌گویند: دلیل افزایش قیمت ارز، اقدام اخیر وزارت صنعت در باز کردن ارز اشخاص و ایجاد تقاضای گسترده برای خرید ارز در بازار است به‌نحوی که واردکنندگان در حال ایجاد تقاضای گسترده برای خریدارز هستند و همین باعث شده است به‌جای اینکه ارز به حدود 20 هزار تومان برسد در کانال‌های بالاتر بسته شود. هرچند واردات با ارز اشخاص مخالفان و موافقان زیادی داشته است و تا الان هم مخالفت جدی بانک مرکزی باعث توقف این سیاست شده بود ولی از هفته قبل با تصمیم دولت سرانجام این سیاست اجرایی شده است، هرچند هنوز هم بانک مرکزی سعی دارد مانع از اجرای این سیاست شود. رییس‌کل بانک مرکزی طی نامه‌ای به رییس‌جمهور از ترخیص کالاها از گمرک بدون تأیید و کد رهگیری بانک مرکزی به‌شدت انتقاد کرده و خواستار جلوگیری از آن شده است. همتی این اقدام را دلیل اصلی رشد تقاضای ارز برای کالاهایی دانسته که بدون انتقال ارز در گمرک دپوشده بود. دلیل دیگر برای بازگشت قیمت ارز، تداوم ریزش در قیمت سهام و بورس است و با وجود اینکه پیش‌بینی می‌شد سرمایه‌های فراری از بازار ارز و سکه به‌سمت بورس برود و موجب بازگشت بورس شود، ولی همچنان سهامداران از این بازار گریزان هستند و احتمالاً بخشی از این سرمایه‌ها مجدداً به‌سمت بازار ارز رفته باشد. اما نکته مهم دیگر که باعث شده ریزش قیمت ارز فعلاً متوقف شود، مقاومت دلال‌ها و دارندگان ارز در مبالغ بالاست؛ این روشی است که سال‌هاست مورد استفاده دلال‌هاست تا با نوسان‌گیری از ضررهای زیاد خود بکاهند. در این ایام نیز دلال‌ها همزمان با ریزش قیمت‌ها دست به کار شده‌اند تا با افزایش موقتی قیمت‌ها هم که شده دلارهایی را که در قیمت‌های بالا خریده بودند به ریال تبدیل کنند و با نوسان‌گیری‌های متعدد در طول این روزها باز هم سودهای کلان به جیب بزنند.

      همتی: فشارهای تورمی کاهش می‌یابد

از سوی دیگر، رییس کل بانک مرکزی می‌گوید: روزهای دشوار به تدریج رو به پایان است. همان‌گونه که از هفته‌های قبل پیش‌بینی می‌شد، نرخ ارز وارد مرحله نزولی خود شده و آثار فشار حداکثری متغیرهای بر آن رو به محو شدن است. نزولی شدن شاخص قیمت مصرف‌کننده در ماه‌های پیش نیز نشانه‌های کاهش تورم است. همتی افزود: من در مصاحبه‌ای در روز ۲۳ مهرماه امسال اعلام کردم، فشار حداکثری در روزهای پایانی خود است و بر این نکته پافشاری کردم که ریسک بازار ارز بسیار بالاست و از مردم خواستم که به بازار وارد نشوند. الان پس از سه هفته شاهد کاهش چشمگیر نرخ در بازار هستیم. نرخ ارز متأثر از ریسک‌های غیر اقتصادی به میزان زیادی از سطح تعادلی خود خارج شده بود و برای من مشخص بود که با چشم‌انداز رفع موانع، اثر متغیرهای غیر اقتصادی بر قیمت ارز، تقلیل یافته و نرخ مبتنی بر عوامل پایه‌ای اقتصاد خواهد شد. بانک مرکزی اجازه خواهد داد تا انتظارات مثبتی که اکنون وجود دارد و موجب خلق روند نزولی شده است، کاملاً تخلیه شود. در عین حال که معتقدیم با کاهش ریسک‌های برون‌زا و تعیین نرخ ارز بر مبنای متغیرهای اقتصادی، دست بانک مرکزی برای مدیریت بازار بسیط‌تر خواهد شد در نتیجه ثبات بازار بیش از گذشته نمود پیداخواهد کرد. وی ادامه داد: در مورد اخبار متناقض کاهش و افزایش نرخ سود نیز باید گفت: بانک مرکزی با تغییر چارچوب سیاست‌گذاری پولی خود بر آن شد تا با تعریف کریدور نرخ که کف آن نرخ سپرده‌گذاری سیستم بانکی نزد بانک مرکزی و سقف آن نرخ اعتبارگیری بانک‌ها از بانک مرکزی است، نرخ سود بین بانکی را در این کریدور قرار دهد و با اثرگذاری بر این نرخ، سیاست پولی خود را تنظیم کند. ما اکنون در بانک مرکزی با رصد مداوم تورم، تحولات بازارهای دارایی و دیگر متغیرهای کلان اقتصادی، نسبت به تعیین نرخ‌های کریدور و نرخ هدف که در درون کریدور تعیین می‌شود و نرخ بهره بین بانکی را به سمت آن سوق می‌دهیم، تصمیم‌گیری می‌کنیم و تأکید می‌کنم در حال حاضر با وجود تعادل در ریسک‌های مثبت و منفی اقتصاد ملی، تصمیمی برای تغییر در نرخ‌ها نداریم. وی تصریح کرد: البته فراموش نکنیم که سیاست پولی ذاتاً برای افق کوتاه‌مدت و برای تعدیل چرخه‌های تجاری به کار می‌رود و بانک مرکزی باید به شکل واکنش سریع عمل کند و نشان دهد که می‌تواند به خوبی و به فوریت ریسک‌ها را شناسایی و نسبت به آنها پاسخ دهد. از این رو، نباید از بانک مرکزی انتظار داشت که همیشه در را روی یک پاشنه بچرخاند و اتفاقاً هر چه واکنش‌های سیاست‌گذار به ریسک‌ها بیشتر باشد، نشان‌دهنده کارآمدی آن است.

نکته دیگری که باید بدان اشاره کنم آن است که با تعریف چارچوب جدید سیاست‌گذاری پولی، بانک مرکزی عملیات بازار باز را برای جهت‌دهی نرخ بین بانکی به سمت نرخ هدف آغاز کرد. این ابزار دهه‌ها در بانک‌های مرکزی دنیا وجود داشته که در دوره اینجانب در بانک مرکزی ایران عملیاتی شد. در هفته‌های اخیر نیز بانک مرکزی توافق بازخرید را برای تزریق مدت‌دار نقدینگی مورد نیاز بازار بین‌ بانکی معرفی کرده است. این قرارداد تازه موجب انعطاف‌پذیری بیشتر برای مدیریت نقدینگی، نرخ سود همچنین سیگنال‌دهی به بازار نسبت به موضع سیاست پولی می‌شود. در چارچوب جدید سیاست پولی، بانک مرکزی شفافیت را سرلوحه کار خود قرار داده است. کلیه اقدامات مربوط به سیاست پولی و عملیات بازار باز به سرعت از طریق اطلاعیه‌هایی در وب‌سایت بانک مرکزی منتشر و به اطلاع مردم رسانده می‌شود. از سوی دیگر ما تمام تلاش خود را می‌کنیم تا یک سیاست ارتباطی مستحکم را با مردم و عاملان بازار داشته باشیم و موضع سیاستی خود را به شکل سریع و شفاف در اختیار مخاطبان بگذاریم.