کاهش قیمت خودرو با عرضه در بورس کالا

در این روزها بحث عرضه خودرو در بورس کالا پررنگ‌تر شده است و کارشناسان و مسوولان متعدد هر روز دراین خصوص اظهارنظر می‌کنند. اغلب بر این اعتقادند که عرضه خودرو در بورس کالا شفاف سازی قیمت خودرو را پدید می‌آورد و کارشناسان و مسوولان تاکید می‌کنند که باید از همین ابتدا باید سیاست‌گذاری درستی انجام داد اما قیمت گذاری دستوری در بورس کالا ممنوع است. 

براین اساس باید قیمت خودروها در بورس طبق نظام عرضه و تقاضا را قبول کنیم و یا اگر قصد قیمت گذاری دستوری را داریم نباید خودرو را راهی بورس کالا کنیم.طی هفته‌های اخیر بازار خودرو نابسامانی زیادی را تحمل شد و نوسان قیمتی شدید کاری کرد که تقریبا معاملات این بازار راکت شود. می‌توان گفت سیاست‌های درستی برای عرضه و قیمت گذاری خودرو وجود ندارد و در بازار آزاد هر فرد با قیمت دلخواه خود خرید و فروش می‌کند. این مشکل مدت طولانی است که دامنگیر بازار خودرو شده است و یکی از پیشنهادات برای ساماندهی بازار خودرو، عرضه آن در بورس کالا است. با وجود اینکه «طرح ساماندهی بازار و صنعت خودرو» به همین زودی‌ها اجرا خواهد شد اما این طرح با اما و اگر‌های زیادی همراه بوده است. 

بورس کالا در تاریخچه خود تجربه انتشار سلف خودرو را داشته است ولی طرح عرضه خودرو طی هفته‌های اخیر بسیار جدی شده است و احتمالا به همین زودی‌ها اجرایی شود. بازار خودرو به دلیل عدم تناسب عرضه و تقاضا، تفاوت قیمتی در بازار آزاد و قیمت مصوب کارخانه و امثال اینها دچار نابسامانی شدیدی شده و درحال حاضر بسیاری از نهادهای مرتبط را به اتخاذ راهکاری برای کنترل و شفاف‌سازی قیمت‌ها، از میان رفتن دلالی و... در بازار وادار کرده است.

رسول سلیمانی، کارشناس اقتصادی در خصوص اینکه عرضه خودرو در بورس چه تأثیری بر صنعت خودروسازی کشور خواهد داشت، گفت: موضوع از اواسط سال ۹۷ شروع شد؛ زمانی که به‌دلیل کاهش عرضه و افزایش تقاضا، قیمت خودرو در بازار آزاد شروع به فاصله گرفتن از قیمت مصوب کارخانه کرد. علت این امر هم این بود که به دلیل قیمت گذاری دستوری، خودروساز در فرایند تولید خودرو زیان می‌کرد؛ بنابراین تولیدکننده توان مالی و انگیزه کافی برای تولید در تیراژ بالا را نداشت و تولید خودرو نسبت به سال ۹۶ نصف شد که این کاهش تولید تا امروز ادامه داشته است، به گونه‌ای که پیش بینی می‌شود تولید خودرو امسال نسبت به سال قبل ۱۰ درصد کاهش یابد.

این کارشناس اقتصادی افزود: دلیل افزایش تقاضا هم این بوده که به دلیل ایجاد فاصله زیاد قیمت بین بازار و کارخانه، نه فقط دلال‌ها بلکه مردم عادی نیز انگیزه بالایی برای خرید خودرو به قیمت کارخانه و فروش به قیمت آزاد پیدا کرده‌اند یعنی بسیاری از مردم عادی که در حال حاضر برای خرید خودرو از کارخانجات ثبت‌نام می‌کنند، قصد استفاده از خودرو را ندارند و می‌خواهند خودرو را بفروشند و سودی به دست بیاورند. 

وی ادامه داد: بر اساس پیشنهادی که هم اکنون در مجلس مطرح است و هنوز فرایند نهایی شدن خود را کامل نکرده، مقرر شده که خودرو در بورس کالا عرضه شود که در صورت تحقق این امر خودرو در بستر بورس کشف قیمت خواهد شد که این قیمت همان قیمت فروش یا قیمت بازار خواهد بود؛ این مساله موجب از بین رفتن انگیزه دلالی می‌شود و همچنین ما به التفاوت قیمت مصوب و فروخته شده در بورس به عنوان مالیات اخذ و به منظور افزایش تولید خودرو و توسعه حمل و نقل عمومی استفاده خواهد شد. سلیمانی تصریح کرد: در صورت افزایش تولید خودرو، عرضه به بازار افزایش می‌یابد و این می‌تواند منجر به کاهش قیمت بازار شود. در واقع مکانیزمی که در طرح مجلس برای افزایش تولید درنظر گرفته شده است، مکانیزم افزایش تولید است و قرار است منابع مالی لازم برای افزایش تولید، از مابه التفاوت قیمت پایه بورس، تا قیمت کشف شده تأمین شود. این کارشناس اقتصادی افزود: البته توجه داشته باشیم که عرضه خودرو در بورس به تنهایی نمی‌تواند تغییری در اوضاع فعلی صنعت و بازار خودرو ایجاد کند بلکه فقط محل فروش خودرو تغییر می‌کند، اما اگر بخشی از مابه التفاوت قیمت پایه تا قیمت کشف شده در بورس برای افزایش تولید اختصاص یابد، به مرور و در بلندمدت شاهد کاهش قیمت در بازار و نزدیک شدن قیمت بازار به کارخانه خواهیم بود.

وی با بیان اینکه برای عرضه خودرو در بورس باید شروطی در نظر گرفته شود، گفت: به عنوان شرط نخست اینکه سقف قیمتی نباید در نظر گرفته شود زیرا با اعمال سقف قیمت، عملاً بورس بی‌خاصیت می‌شود؛ همچنین باید محدودیت‌هایی برای خریداران گذاشته شود به این صورت که هر فرد مجاز به خرید یک خودرو در سال باشد؛ از این طریق می‌توان روال قیمت سازی در بورس را محدود کرد. در صورت عدم اعمال این محدودیت، ممکن است عده‌ای وسوسه شوند که قیمت را مصنوعی بالا ببرند تا خودروهای احتکار شده خود را بفروشند.

سلیمانی ادامه داد: همچنین باید همه انواع خودروهای تولیدی کارخانجات در بورس عرضه شود تا عمق بازار بالا برود و درب پشتی کارخانه بسته شود؛ در غیر این صورت، عده‌ای از این مسیرِ خارج بورس سوءاستفاده می‌کنند و خودرو را به افراد خاص می‌فروشند.