پول پاشی در بازار مسکن کلانشهرها
گروه راه و شهرسازی|
آن‌گونه که محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی گفته است، با اولویت پروژه‌های نیمه تمام، در کلانشهرها به سازندگان در قالب طرح اقدام ملی مسکن اما بدون قرمز شدن فرم «ج»، تسهیلات ۱۰۰ میلیون تومانی به ازای هر واحد دریافت پرداخت می‌شود. این در حالی است که در سال 99 برای سازندگان مسکن در تهران و مراکز استان‌ها که جامعه هدف این وام 100 میلیون تومانی به شمار می‌روند، 24 نوع تسهیلات ساخت پرداخت می‌شود که کمترین آن 60 میلیون تومان و بیشترینش هم 250 میلیون تومان برای سازندگان حقوقی است. با این حال، در پی افزایش قیمت مسکن، انواع تقاضا برای خرید مسکن و در نتیجه حجم معاملات مسکن طی دو سال اخیر و به ویژه پس از اردیبهشت ماه سال جاری به‌شدت افت کرده است.
همزمان نرخ نهاده‌های تولید مسکن از جمله زمین (املاک کلنگی)، آهن و فولاد و ... نیز دچار جهش شده‌اند. در این شرایط، طبیعی است که ساخت و ساز و اساسا میزان صدور پروانه‌های ساخت به دلیل کاهش تقاضا برای ساخت وساز نیز دچار افت شود. با وجود این موارد، آمارها حاکی از این است که در سال گذشته در کل کشور بالغ بر ۴۰ هزار فقره تسهیلات ساخت مسکن پرداخت شده که این میزان سهم بسیار کمی از کل ساخت‌وسازهای کشور که بالغ بر ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار واحد است را شامل می‌شود. بنا براین، اینک این سوال مطرح است که چرا متولی مسکن ملی تلاش دارد برای تقاضایی که اساسا وجود ندارد یا به‌شدت اندک است، چنین طرحی را در نظر گرفته است؟
البته برای این شیوه اعطای تسهیلات که به‌طور تساهل آمیزی در دسترسی سازندگان قرار می‌گیرد، در حالی که دسترسی به سایر وام‌های ساخت تقریبا تحت شرایط سخت گیرانه‌تری اعطا می‌شوند، جز «تخصیص رانت» به گروهی از شهروندان تعبیر دیگری نمی‌توان یافت. البته این مساله سویه دیگری نیز می‌تواند داشته باشد و آن هم تلاش وزارت راه برای افزایش آمار ساخت مسکن در طرح مسکن ملی است.
در عین حال، این طرح، سوال‌های دیگری را نیز در ذهن ناظران ایجاد می‌کند. از جمله اینکه آیا پروژه‌های نیمه تمامی که از سایر تسهیلات ساخت مسکن بهره برده‌اند نیز مشمول دریافت تسهیلات 100 میلیون تومان مسکن ملی بدون قرمز شدن فرم «ج» نیز می‌شوند؟ آیا پروژه‌هایی که توسط اشخاص حقوقی در دست احداث است، نیز مشمول این طرح می‌شوند؟ در صورتی که بر اساس این طرح، افراد حقیقی یا حقوقی بتوانند همزمان با دریافت سایر وام‌های ساخت، وام 100 میلیون تومانی نیز دریافت کنند، حداقل وام ساخت در تهران 170 میلیون تومان و حداکثر تسهیلات ساخت در تهران به 350 میلیون تومان افزایش می‌یابد. با توجه به اینکه هزینه ساخت به‌شدت افزایش یافته است و هم اینک در شهر تهران دست‌کم هزینه ساخت هر متر مربع 10 میلیون تومان است، پوشش دهی این وام‌های ساخت حدود 17 تا 35 متر مربع است که کمتر از 50 درصد از هزینه ساخت یک واحد مسکونی 75 تا 80 مترمربعی است.
در عین حال، با دریافت همزمان یکی از انواع وام‌های ساخت با وام 100 میلیونی مسکن ملی، حداقل و حداکتر تسهیلات ساخت در مراکز استان‌ها به ترتیب به 60 میلیون تومان و 320 میلیون تومان افزایش می‌یابد که احتمالا به دلیل کمتربودن هزینه‌های ساخت نسبت به تهران، پوشش دهی این وام‌ها در مراکز استان‌ها بیشتر از تهران و بالای 50 درصد هزینه ساخت یک واحد مسکونی 75 تا80 متر را پوشش می‌دهد.
اعطای تسهیلات به پروژه‌های صفر
در همین حال، محمود محمودزاده در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: برای تکمیل پروژه‌های بخش خصوصی در تهران، کلانشهرها و سایر شهرهایی که از متقاضیان برای طرح اقدام ملی مسکن ثبت نام نشده تسهیلات خودمالکی به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان برای هر واحد با اولویت پروژه‌های نیمه تمام پرداخت می‌کنیم. البته این بدان معنی نیست که وام به پروژه‌های صفر پرداخت نمی‌شود بلکه اولویت با پروژه‌های نیمه تمام است.
وی افزود: متقاضیان می‌توانند از هفته آینده با مراجعه به سایت طرح اقدام ملی به نشانی tem.mrud.ir اطلاعات خود را درج و ثبت نام کنند.
محمودزاده تصریح کرد: کسانی که این وام را دریافت می‌کنند فرم «ج» آنها قرمز نمی‌شود. تمامی سازندگان بخش خصوصی، تعاونی‌ها و افراد حقیقی که پروژه‌های در حال اجرا دارند می‌توانند برای دریافت این تسهیلات اقدام کنند. با توجه به اینکه در کلانشهرها پروژه اقدام ملی در نظر گرفته نشده این فرصت را در اختیار بخش خصوصی قرار دادیم تا بتوانند پروژه‌های خود را به حرکت درآورند.
معاون وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سوال که سقف تسهیلات مسکن ملی افزایش پیدا می‌کند یا خیر، گفت: تقاضای افزایش رقم تسهیلات طرح اقدام ملی در شورای عالی مسکن مطرح و به بانک مرکزی ارایه شده که بررسی و اعلام نتیجه کند ولی فعلا در حد پیشنهاد است. وزارت راه و شهرسازی توجیحاتی مبنی بر لزوم افزایش تسهیلات داشت که به تایید شورای عالی مسکن رسید اما تحقق آن منوط به تایید بانک مرکزی است.
مسکن ملی در یک نگاه
بر اساس این گزارش، شهریوماه ۱۳۹۸ طرح اقدام ملی مسکن با حضور رییس‌جمهور کلنگ زنی شد. اولین واحدها از این پروژه ۴۰۰ هزار واحدی به تعداد ۱۱ هزار و ۵۶۰ واحد در روز یکم آبان ماه ۱۳۹۹ به دستور رییس‌جمهور افتتاح شد. این پروژه از طریق آورده متقاضیان و ۱۰۰ میلیون تومان وام بانکی با نرخ سود ۱۸ درصد ساخته می‌شود. آورده متقاضیان در مرحله اول حدود ۴۰ میلیون تومان است. میانگین قیمت این واحدها در کل کشور طبق آخرین برآورد از هزینه‌های تابستان ۱۳۹۹ به متری ۲.۷ میلیون تومان می‌رسد. ثبت نام مرحله اول به پایان رسیده و متقاضیان واجد شرایط برای بارگذاری مدارک خود باید به سامانه tem.mrud.ir مراجعه کنند. مهلت بارگذاری مدارک و افتتاح حساب، پایان مهر ماه اعلام شده بود که تمدید شده است. در صورت عدم واریز وجه یا انصراف متقاضیان اولیه، افرادی از لیست رزرو جایگزین آنها می‌شوند.
