تعطیلی که به نفع بورس می‌شود!

رقیه  ندایی| 

سومین ماه پاییز نیز آغاز شد اما بورس تهران در دومین ماه پاییز با افت 4.7 درصدی شاخص کل بسته شد و بدین گونه تالار شیشه‌ای برای چهارمین ماه پی در پی در مسیر کاهشی قرار گرفت. درست است که بیش از یک هفته است بازار سهام روند صعودی به خود گرفته ولی این روند در مقایسه با روند نزولی چندماه گذشته قابل قبول نیست.

با بررسی بازار در دومین ماه پاییز می‌توان دریافت که دلار افت 8.6 درصدی و سکه نیز کاهش 16.9 درصدی داشت و قیمت مسکن و خودرو هم به صورت عمده‌ای کاهش یافته اما وضعیت بازار بورس کمی متفاوت بوده و بازارسهام را در ماه آبان به دو نیمه تقسیم می‌شود یک روند نزولی عمیق و یک روند صعودی متعادل. بدین‌ترتیب شاخص کل افت 14.2 درصدی را تجربه و در 6 روز پایانی این ماه نیز رشد 11 درصدی را ثبت نمود و در نتیجه زیان مرکب 0.6 درصدی ماه اول پاییز به 0.3 درصد در دومین ماه پاییز تغییر یافت. در اینجا یک نکته نیز حائز اهمیت است که 4 ماهه ابتدای سال شاهد رشد 300 درصدی بودیم و روند بازار در چهارماهه دوم سال جاری افت 40 درصدی را داشت و متغیر‌های اقتصادی و سیاسی نوید روزهای خوش را برای بازارسهام و بورس می‌دهند.  با نگاهی کوتاه به عملکرد بورس در دومین ماه پاییز می‌توان روند صعودی کم جان را دید. میانگین قیمت‌ها در9 گروه در مقابل افت شاخص 29 صعنت است و در گروه لاستیک و پلاستیک در آبان ماه با رشد 19.5 درصدی صدر نشین و بعد از آن گروه کاشی و سرامیک با افزایشی در حدود 12.5 درصد میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود قرار گرفت اما؛ از سوی دیگر گروه وسایل ارتباطی با تک سهم «لپارس» که تنها یک روز سبز در دومین ماه پاییز را داشت توانست با بیش از 60 درصد زیان، لقب زیان‌ده‌ترین گروه بورس تهران را کسب کند و صنعت محصولات چوبی نیز زیان‌ده‌ترین گروه ماه گذشته با 39.8 درصدی را پشت سرگذاشت. بیشترین حجم داد و ستدها در آبان ماه با معامله 47 میلیارد و 924 میلیون سهم به ارزش 18 هزار میلیارد تومان از آن زیر مجموعه گروه‌های خودرو و ساخت قطعات شد و بانکی نیز در دومین ماه فصل پاییز 23 میلیارد و 274میلیون سهم به ارزش 9 هزار و 500 میلیارد تومان ثبت کردند که پیش بینی می‌شود ماه آینده این رقم برای گروه بانکی‌ها افزایش یابد. از روند تغییر مالکیت‌ها در این ماه نشان می‌دهد که نخستین روز معاملاتی آبان‌ماه با خریدهای پرحجم سهامداران عمده آغاز شد و در نهایت خالص خرید بیش از 730میلیارد تومانی در کارنامه این روز حقوقی‌ها ثبت شد. روند مزبور تا 7روز متوالی ادامه داشت و این مدت در مجموع 5.8 هزار میلیارد تومان نقدینگی به پرتفوی حقوقی‌های بورس منتقل شد. این مسیر در نیمه آبان ماه با توقف یک روزه، به سمت خریداران حقیقی تغییر جهت داد و در روز 14 آبان‌ماه، معامله‌گران خرد بازار حدود 600 میلیارد تومان نقدینگی به پرتفوی خود افزودند. اما روند مزبور تداوم چندانی نداشت و به همان یک روز ختم شد، بطوریکه از فردای آن و به مدت 5 روز متوالی، سهامداران عمده سکان خرید را در دست گرفته و خالص خرید بیش از 2.5هزار میلیارد تومانی را در کارنامه خود ثبت کردند. این در حالی است که با توجه به فضای مثبت ایجاد شده در هفته پایانی آبان ماه، خریدهای بیشتری را از سوی سهامداران خرد شاهد بودیم که بیشترین میزان آن در طول ماه گذشته مربوط به معاملات آخرین روز ماه یعنی چهارشنبه 28 آبان ماه بود که بیش از یک هزار میلیارد تومان نقدینگی به پرتفوی بازیگران حقیقی منتقل شد. یکی دیگر از مشکلات بازار نبود معاملات الگورتیمی است اگر ممنوعیت این معاملات در بازار برداشته شود شاهد روند افزایشی شاخص خواهیم بود و در میان حتی روح‌الله، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران نیز تاکید کرد: این تصمیم نمی‌تواند خیلی پایدار باشد چون با برگشت بازار به حالت عادی باید شرایط هم به حالت عادی برگردد. در شرایط اضطرار ممکن است چنین محدودیت‌هایی ایجاد شود. حتی در امریکا هم‌زمانی که الگوریتم‌‌ها دچار مشکلی می‌شوند معمولا جلوی این نوع معاملات را می‌گیرند، اما فقط برای شرایط اضطراری. زمان پیش گشایش نیز کمی مشکل ساز شد. در اولین روز ازآخرین هفته آبان ماه ناظر بازار کاهش زمان پیش گشایش را اعلام نمود و بدین‌ترتیب پیش گشایش از 30 دقیقه به 15 دقیقه می‌رسد تا از میزان فشار روانی حاکم بر معاملات سهام کمی کاسته شود. پیش‌گشایشی که در بورس‌های جهانی به‌صورت مخفی یا Dark بوده و فرآیند بازار را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. ممنوعیتی که درخواست‌های عمده از سوی کاربران برای بازگشت دارد. در اولین ماه پاییز بود که ناظر بازار ممنوعیت خرید و فروش روزانه سهام را اعلام نمود و این موضوع باعث شد که برخی از فعالین بازار نسبت به این اقدام اعتراض کنند و بگویند با این ممنوعیت از میزان جذابیت بازار کاسته شده است و با گذشت چندماه هنوز نیز در پی بازگشت این نوع از خرید و فروش هستند اما سازمان بورس در توجیه این اقدام گفت: برخی اشخاص که اقدام به جمع کردن نمادها در حجم‌های قابل توجه و در حداقل دامنه نوسان روزانه کرده بودند، شرایط را برای خروج در حداکثر دامنه نوسان قیمتی روزانه مهیا یافته و با عرضه‌های پرحجم به دنبال شناسایی سودهای قابل توجه بودند. این موضوع موجب افت مجدد قیمت سهم‌ها و سلب اعتماد مکرر از سهامداران و خریداران می‌شد اما با لغو این ممنوعیت شاهد رشد محسوس ارزش معاملات خرد سهام و خروج بازار از کمای معاملاتی بودیم. با وجود این در آبان‌ماه میانگین روزانه 5 هزار و 370 میلیارد تومان دادوستد رقم خورد که نسبت به مهرماه افت 27.6 درصدی را ثبت کرد.

     تعطیلات دوهفته‌ای و بورس

تعطیلی دوهفته‌ای که روزگذشته یعنی شنبه 1 آذرماه آغاز شده یکی از موضوعات مورد بحث در بین فعالین بورسی وشبکه‌های اجتماعی است. البته کارشناسان عمده بازار بسیار کم درخصوص این تعطیلی و سازو کار آن ارایه نظر می‌کنند. این دسته از افراد اغلب دغدغه تاثیر این تعطیلی‌ها بر بازارسهام دارند و موضوعی که تقربیا از اواخر هفته گذشته و با اعلام بحث تعطیلی دوهفته‌ای آذرماه بین کابران شکل گرفته است. آنچه که در صفحات مجازی از جمله توییتر به چشم می‌خورد این است که بسیاری از فعالین در حوزه بازار سرمایه و بورس این تعطیلی را به نفع بازار می‌دانند و می‌گویند این دوهفته شاهد اوج‌گیری بازارهستیم چراکه؛ این دوهفته باعث می‌شود برخی از کسب و کارها غیر فعال یا نیمه فعال شود که در نتیجه بخشی از نقدینگی‌ها برای کسب سود به صورت کوتاه‌مدت وارد بازار سرمایه می‌شوند و درنتیجه این دوهفته جو مثبتی خواهیم داشت. در این میان یک اعتقاد یا یک نظریه دیگر نیز در بازارسهام وجود دارد، برخی از کارشناسان و فعالین بازار براین نظرند که طی دوهفته آینده احتمالا میزان دخالت‌های دولت در بورس افزایشی می‌شود و در نتیجه بازهم از میزان اعتماد مردم در بازار کاسته می‌شود و اعتماد کمتر مساوی است با خروج نقدینگی از بورس. البته نوسان نرخ سود بانکی در این هفته‌ها و مصوبه‌های جدید و قدیمی بازار سهام و امثال این موارد باعث می‌شود که بورس طی این دوهفته رونق چندانی نداشته باشد. بطور کلی دو نوع وضعیت می‌تواند در بازار وجود داشته باشد که دیده شدن هریک از این دو بستگی به دولتی‌ها و مسوولان دارد.

برخی از کارشناسان بازار سرمایه درخصوص وضعیت بازار بیان داشتند: 

شاهین چراغی، عضو شورای عالی بورس: نزدیک به دو دهه است که ازشروع بازنگری قانون تجارت می‌گذرد. بخشی ازمشکلات ریزش بورس، عدم توجه به حقوق سهامدار خرد، تعارض منافع آنها با مدیران و حتی بعضا با سهامدار عمده بود. تعیین تکلیف فوری لایحه مذکور و تغییرات در قوانین و مقررات شرکت‌های سهامی عام، برای حفظ حقوق سرمایه‌گذار ضروری است.

 سعید اسلامی بیدگلی، عضو شورای عالی بورس: پس از مدت‌ها و با رایزنی بسیار، با تصمیمات اخیر شورای‌ عالی بورس، امیدواریم مشکل صندوق‌های سرمایه‌گذاری حل شود. سقف صندوق‌ها افزایش یافت و نهادهای مالی وابسته به بانک‌ها هم مجوز افزایش سقف و تاسیس صندوق گرفتند.